Η ηδονή

Το 1889 ο Γκαμπριέλε Ντ’ Αννούντσιο δημοσιεύει το πρώτο του μυθιστόρημα, την “Ηδονή”. Ήρωάς του, ο Αντρέα Σπερέλλι, ένας εστέτ αριστοκράτης, λάτρης της τέχνης, του ωραίου, της ηδονής, του έρωτα. Μες στην κοσμική ζωή και την ηδονιστική ατμόσφαιρα της αριστοκρατίας της Ρώμης στα τέλη του 19ου αιώνα, βιώνει δύο μεγάλους έρωτες: αφενός με την ωραία, αισθησιακή και γεμάτη πάθος Έλενα, και αφετέρου με την αγνή και τρυφερή Μαρία. Στο τέλος όμως καταλήγει μόνος σ’ έναν κόσμο χωρίς αξίες, κενό και ρημαγμένο από τον ηδονισμό. Σε αυτό το σκοτεινό μυθιστόρημα βλέπουμε την απόλυτη έκφραση της “παρακμής”: ηδυπάθεια και πνευματικότητα, λατρεία για τον Υπεράνθρωπο του Νίτσε, εξύμνηση του Εγώ, απέχθεια για την εσωτερική αδυναμία. Η αγάπη για την τέχνη, η μεταμόρφωση της ίδιας της ζωής σε τέχνη, η αναζήτηση του ωραίου πέρα από κάθε ηθική σύμβαση, η περιφρόνηση για τους αστούς, καθιστούν τον Αντρέα Σπερέλλι του Ντ’ Αννούντσιο την ιταλική εκδοχή του Ντόριαν Γκρέυ του Όσκαρ Ουάιλντ. 

Η “Ηδονή” εκδίδεται το 1889 και εκπλήσσει με το ελευθεριάζον πνεύμα της και το νεωτεριστικό και μοντερνιστικό της στυλ. (Ο Ρόμπερτ Μούζιλ θα αναγνωρίσει σ’ αυτήν μία από τις πρώτες του επαφές με τον Μοντερνισμό.) Το μυθιστόρημα -ένα ευρύ φάσμα αντανακλάσεων και αντικατοπτρισμών, ένα καλειδοσκόπιο- βρίθει διακειμενικών αναφορών, όπως άλλωστε ολόκληρο το έργο του Ντ’ Ανούντσιο, γεγονός το οποίο θα εγείρει το ζωηρό ενδιαφέρον της μεταμοντέρνας θεωρίας της λογοτεχνίας στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ’70, η οποία, στην ουσία, θα τον επαναφέρει στο προσκήνιο, έπειτα από μια δικαιολογημένη περίοδο μεταπολεμικής λήθης. Η λεπτή και επεξεργασμένη πρόζα του, η πειραματική διάθεση, η εναλλαγή ύφους, η ενσωμάτωση λογοτεχνικών, φιλοσοφικών και καλλιτεχνικών αποσπασμάτων του παρελθόντος στο σώμα του κειμένου, η ποικιλία των ειδών, συνηγορούν αφενός στη γνήσια συγγραφική αγωνία και περιπέτεια και αφετέρου στην ανάμνηση ως το κατ’ εξοχήν σημείο της Παρακμής. (ΘΑΝΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ, Καθημερινή, 4/3/2012)