Έρμαν Έσσε: Παγκόσμια κρίση και βιβλία

Φυσικά υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός καλών και όμορφων βιβλίων που θα ‘θελα να διαβάζονται ευρύτατα. Αλλά βιβλία που μπορεί να περιμένει κανείς να οδηγήσουν σ’ ένα καλύτερο κόσμο και σ’ ένα ευτυχισμένο μέλλον δεν υπάρχουν. Φοβάμαι ότι η σημερινή μας κρίση, παρόλο που δεν είναι το τέλος του πολιτισμού μας, πράγματα που αγαπάμε, πολλά βιβλία θα χαθούν για πάντα. Ιδέες που χθες θεωρούνταν ιερές, μπορεί αύριο ν’ απορριφθούν και να ξεχαστούν – μ’ εξαίρεση έναν άφθαρτο πυρήνα που πρέπει να χρησιμεύσει σαν μαγιά για κάθε αναγέννηση. Όσο υπάρχουν άνθρωποι, η μαγιά αυτή δε θα χαθεί ποτέ, είναι το μοναδικό «αιώνιο» απόκτημα του ανθρώπου.

Αυτό το υπέρτατο απόκτημα του ανθρώπινου γένους υπάρχει σε πολλές μορφές και γλώσσες: η Βίβλος και τα ιερά βιβλία της αρχαίας Κίνας, η ινδική Βεντάντα και πολλά άλλα βιβλία και συλλογές βιβλίων είναι η πεμπτουσία των όσων πραγματικά έμαθε ο άνθρωπος ως τις μέρες μας. Τα κείμενα αυτά δεν είναι απαλλαγμένα αλληλοαμφισβητήσεων, τα βιβλία αυτά δεν είναι αιώνια, αλλά περιέχουν την κληρονομιά της ιστορίας μας. Όλη η άλλη λογοτεχνία γεννήθηκε από αυτά και δεν θα υπήρχε χωρίς αυτά: όλη η χριστιανική λογοτεχνία, παραδείγματος χάρη, μέχρι το Δάντη και τις μέρες μας, είναι απόρροια της Νέας Διαθήκης κι αν όλη αυτή η λογοτεχνία χανόταν αλλά διασωζόταν η Νέα Διαθήκη, παρόμοια λογοτεχνικά δημιουργήματα θα ξεπηδούσαν κάποια στιγμή από αυτή. Μόνο τα λιγοστά «ιερά βιβλία» του ανθρώπινου γένους έχουν αυτή τη γενετήσια δύναμη, μόνο αυτά επιζούν όλων των χιλιετηρίδων και των κρίσεων. Μια παρήγορη σκέψη είναι ότι η διασπορά τους δεν είναι κάτι το σπουδαίο. Δεν χρειάζεται να είναι εκατομμύρια που κάνουν κτήματά τους, ή μάλλον κατακτώνται, απ’ αυτό ή εκείνο το ιερό βιβλίο: ελάχιστα ικανοποιούν.

Από το βιβλίο «Ο τελευταίος Ευρωπαίος» των εκδόσεων «Κάκτος»

Ωδή του Οράτιου

17 Οκτωβρίου, 2017

Ί. Δραγούμης: Το βιβλίο είναι σαν να μιλώ με έναν έξυπνο άνθρωπο

17 Οκτωβρίου, 2017