Αιχμάλωτος των Τούρκων – Φυλάκιση και απόδραση στην Κωνσταντινούπολη 1915-18

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΒΡΕΤΑΝΟΥ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥ ΠΟΥ ΚΡΑΤΗΘΗΚΕ ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΚΩΝ ΕΠΙ ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ

Ο Φράνσις Γέητς-Μπράουν, αξιωματικός του Βασιλικού Ιπτάμενου Σώματος στην Βρεταννική στρατιά της Μεσοποταμίας το 1915, είχε την ατυχία να συλληφθεί αιχμάλωτος από τους Τούρκους κατά την διάρκεια μίας καταδρομικής επιχείρησης στα μετόπισθεν του εχθρού. Στο βιβλίο αυτό εξιστορεί την μεγάλη περιπέτεια πού έζησε τα επόμενα τρία χρόνια, από τις πρώτες στιγμές της σύλληψής του και την διαπόμπευσή του στους δρόμους της Βαγδάτης, μέχρι το ταξίδι του διαμέσου της αραβικής ερήμου προς την Μοσούλη και από εκεί προς το Αφιόν Καραχισάρ για να καταλήξει τελικά στην Κωνσταντινούπολη.

Ο Γέητς-Μπράουν παρατηρεί τον εχθρό με οξεία κριτική ματιά, στιγματίζει τις αδυναμίες του Τουρκικού χαρακτήρα και περιγράφει μία Οθωμανική Αυτοκρατορία η οποία βρισκόταν ήδη τότε σέ φάση προχωρημένης ηθικής αποσύνθεσης. Από τις σελίδες του βιβλίου όμως δεν παρελαύνουν μόνο οι Τούρκοι, αλλά και αρκετές αλλες εθνικότητες που ζούσαν τότε εντός της τεράστιας Οθωμανικής επικράτειας, όπως οι Έλληνες, οι Άραβες, οι Εβραίοι και οι Λαζοί.

Η αφήγηση διανθίζεται με σύντομα ψυχογραφήματα του φυλακισμένου, με τις συνέπειες που είχε η μακρόχρονη κράτηση στο μυαλό του, και με τούς τρόπους πού έβρισκε για να κρατήσει τα λογικά του. Δεν λείπει βέβαια και η εύθυμη πλευρά αυτής της περιπέτειας, αφού εκείνη την εποχή η φύση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν τέτοια ώστε ακόμη και μία απόπειρα απόδρασης μέσα στην Κωνσταντινούπολη να μοιάζει βγαλμένη από Αραβικό παραμύθι.

Μετάφραση: Δημήτριος Σταυρόπουλος

Σελίδες 211

Ο Φράνσις Γέητς-Μπράουν (1886-1944) υπήρξε Βρεταννός στρατιωτικός και συγγραφέας. Φοίτησε στην στρατιωτική ακαδημία του Σάντχερστ στην Αγγλία. Το 1906 τοποθετήθηκε ως ανθυπολοχαγός στο Σώμα Βασιλικών Τυφεκιοφόρων στο Μπάρελι της Ινδίας. Το 1907 μετατέθηκε στο 17ο Σύνταγμα Ιππικού του Ινδικού Στρατού και το 1913 ανέλαβε καθήκοντα υπασπιστή. Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε στη Γαλλία με το 5ο Σύνταγμα Λογχοφόρων και στη Μεσοποταμία με το Βασιλικό Ιπτάμενο Σώμα όπου και παρασημοφορήθηκε με τον Σταυρό Διακεκριμένου Ιπταμένου. Τον Νοέμβριο του 1915 αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους αλλά απέδρασε το 1918. Το 1925 αποστρατεύτηκε και συνταξιοδοτήθηκε. Από το 1926 έως το 1928 ήταν εκδότης του βρετανικού περιοδικού «The Spectator».

Δημοσίευσε πολλά βιβλία, με το πιο διάσημο να είναι το «Οι Ζωές ενός Λογχοφόρου της Βεγγάλης» το 1930, το οποίο βασίστηκε στα 19 χρόνια υπηρεσίας του στην Ινδία και στο ζωηρό ενδιαφέρον του για τη γιόγκα. Το βιβλίο έγινε best-seller και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Το 1935 κυκλοφόρησε μία κινηματογραφική έκδοση του βιβλίου με πρωταγωνιστή τον Γκάρυ Κούπερ. Η ταινία απέσπασε ένα βραβείο Όσκαρ ενώ ήταν υποψήφια και για άλλα έξι.

Στα υπόλοιπα βιβλία του συμπεριλαμβάνονται τα «Κεράτιος Κόλπος» (1932), «Απόδραση: Ένα Βιβλίο Αποδράσεων Κάθε Είδους» (1933), «Σκυλιά του Πολέμου» (1934), «Ελεύθερος Λογχοφόρος» (1937), «Ευρωπαϊκή Ζούγκλα» (1939), «Ινδική Παρέλαση» (1942), και «Πολεμική Ινδία» (1945). Από το 1943 έως το 1944 ο Γέητς-Μπράουν υπηρέτησε στον Βρεταννικό Στρατό, περιοδεύοντας στα θέατρα επιχειρήσεων της Ινδίας και της Βιρμανίας.

Απεβίωσε στο Λονδίνο στις 19 Δεκεμβρίου 1944.