Η Ελληνική Εκκλησία και η Εθνική Αναγέννησις

Ἡ ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν εἶνε ἑορτὴ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς γνώσεως. Βασίλειος ὁ μέγας, ὁ Θεολόγος Γρηγόριος, Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος δὲν ὑπῆρξαν μόνον κατὰ τὴν ἀπαράμιλλον αὐτῶν πρὸς κραταίωσιν τοῦ χριστιανικοῦ δόγματος δρᾶσιν πρώτιστοι τῶν θεμελιωτῶν τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ ἐπιφανέστατοι τοῦ ἑλληνικοῦ λόγου καί τῆς ἑλληνικῆς γνώσεως ὑποφῆται. Κατενόησαν ὑπέρ πάντα ἄλλον λειτουργὸν τοῦ Χριστιανισμοῦ τὰ ἐκ τῆς ἑλληνικῆς μορφώσεως ἀγαθά. Ἦγον μὲν τὸ γένος ἐκ τῆς ἀπωτέρας Μικρᾶς Ἀσίας, ἀλλ’ αὕτη ἤδη ἥν ἑλληνικὴ ἀπὸ αἰώνων, πρὶν ἔτι μυηθῇ τὰ δόγματα τῆς νέας θρησκείας, ἥτις ἀπὸ τῆς Ἰουδαίας προελθοῦσα κατέκτησε διὰ τοῦ ἑλληνικοῦ λόγου τὸν κόσμον· ἡ ψυχὴ αὐτῶν ἄρα καὶ ἡ συνείδησις ἦσαν ἑλληνικαί.