Στάλινγκραντ

“Τη Ρωσία”, παρατήρησε ο ποιητής Tyuchev, “δεν μπορείς να την κατανοήσεις χρησιμοποιώντας την κοινή λογική”. Τη Μάχη του Στάλινγκραντ δεν μπορείς να την κατανοήσεις μετά από μια τυπική ανάλυση. Η αμιγώς στρατιωτική σπουδή μιας μάχης τέτοιου μεγέθους δεν κατορθώνει να μας μεταφέρει στην πραγματικότητα του πεδίου της μάχης, όπως ακριβώς δεν το κατάφεραν οι χάρτες του Χίτλερ στη “Φωλιά του Λύκου” στο Rastenburg, που τον είχαν απομονώσει σε έναν φανταστικό κόσμο, μακριά από τα δεινά των στρατιωτών του.
Η ιδέα που κρύβεται πίσω από το γράψιμο αυτού του βιβλίου είναι να φανούν, μέσα στο πλαίσιο της συμβατικής ιστορικής διήγησης, οι εμπειρίες των στρατευμάτων και των δύο πλευρών, με τη βοήθεια ενός μεγάλου εύρους νέων πληροφοριών που προέρχονταν κυρίως από τα ρωσικά αρχεία. Η ποικιλία των πηγών παίζει καθοριστικό ρόλο στην περιγραφή της πρωτοφανούς φύσης της μάχης καθώς και των συνεπειών που είχε σε όλους εκείνους που εγκλωβίστηκαν μέσα σ’ αυτήν δίχως σχεδόν καμία ελπίδα να ξεφύγουν.
Ανάμεσα στις πηγές περιλαμβάνονται πολεμικά ημερολόγια, αναφορές στρατιωτικών ιερέων, προσωπικές εμπειρίες, γράμματα, ανακρίσεις Γερμανών και άλλων αιχμαλώτων από τη NKVD, προσωπικά ημερολόγια και συνεντεύξεις αυτών που συμμετείχαν. Μία από τις πιο πλούσιες πηγές του κεντρικού αρχείου του Υπουργείου Αμύνης της Ρωσίας στο Podolsk αποτελείται από τις πολύ λεπτομερείς εκθέσεις που στέλνονταν καθημερινά από το Μέτωπο Στάλινγκραντ στον επικεφαλής του Πολιτικού Τμήματος του Κόκκινου Στρατού στη Μόσχα, στον Aleksandr Shcherbakov. Σε αυτές περιγράφονται όχι μονάχα ηρωικές πράξεις, αλλά και “ασυνήθιστα περιστατικά” (ευφημισμός των κομισαρίων για την προδοτική συμπεριφορά), όπως λιποταξίες, προσχωρήσεις στο αντίπαλο στρατόπεδο, δειλία, ανικανότητα, αυτοτραυματισμοί, “αντισοβιετικές συζητήσεις” ακόμα και μέθη. Οι σοβιετικές αρχές εκτέλεσαν για τέτοια “περιστατικά” περίπου 13.500 από τους στρατιώτες τους στο Στάλινγκραντ – δηλαδή περισσότερους από μια ολόκληρη μεραρχία. Η κύρια πρόκληση, συνειδητοποίησα σύντομα, ήταν να επιχειρήσει κανείς να αντιπαραθέσει στην αυθεντική αυτοθυσία τόσων στρατιωτών του Κόκκινου Στρατού, τον εξαιρετικά βίαιο εξαναγκασμό που άσκησαν τα ειδικά τμήματα της NKVD (τα οποία πολύ σύντομα πέρασαν στη δικαιοδοσία της αντικατασκοπευτικής SMERSH) εναντίον όσων δίσταζαν να πολεμήσουν. […] (Από τον Πρόλογο του συγγραφέα)

Περιεχόμενα
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ ΒΑΘΜΟΙ
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΧΑΡΤΩΝ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: «Ο ΚΟΣΜΟΣ ΘΑ ΚΡΑΤΗΣΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΣΑ ΤΟΥ!»
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΑ ΞΑΝΑΡΧΙΖΕΙ
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: «Η ΜΟΙΡΑΙΑ ΠΟΛΗ»
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: Η ΠΑΓΙΔΑ ΤΟΥ ΖΟΥΚΟΦ
ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ: Η ΥΠΟΤΑΓΗ ΤΗΣ 6ΗΣ ΣΤΡΑΤΙΑΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β
ΑΝΑΦΟΡΕΣ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΗΓΩΝ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ