Η Ελληνική Εκκλησία και η Εθνική Αναγέννησις
Ἡ ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν εἶνε ἑορτὴ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς γνώσεως. Βασίλειος ὁ μέγας, ὁ Θεολόγος Γρηγόριος, Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος δὲν ὑπῆρξαν μόνον κατὰ τὴν ἀπαράμιλλον αὐτῶν πρὸς κραταίωσιν τοῦ χριστιανικοῦ δόγματος δρᾶσιν πρώτιστοι τῶν θεμελιωτῶν τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ ἐπιφανέστατοι τοῦ ἑλληνικοῦ λόγου καί τῆς ἑλληνικῆς γνώσεως ὑποφῆται. Κατενόησαν ὑπέρ πάντα ἄλλον λειτουργὸν τοῦ Χριστιανισμοῦ τὰ ἐκ τῆς ἑλληνικῆς μορφώσεως ἀγαθά. Ἦγον μὲν τὸ γένος ἐκ τῆς ἀπωτέρας Μικρᾶς Ἀσίας, ἀλλ’ αὕτη ἤδη ἥν ἑλληνικὴ ἀπὸ αἰώνων, πρὶν ἔτι μυηθῇ τὰ δόγματα τῆς νέας θρησκείας, ἥτις ἀπὸ τῆς Ἰουδαίας προελθοῦσα κατέκτησε διὰ τοῦ ἑλληνικοῦ λόγου τὸν κόσμον· ἡ ψυχὴ αὐτῶν ἄρα καὶ ἡ συνείδησις ἦσαν ἑλληνικαί.
Κείμενα για το Άγιον Πάσχα
Χριστὸς ἀνέστη! ἀδελφοί.
«Πάσχα ἱερὸν ἡμῖν σήμερον ἀναδέδεικται, Πάσχα καινὸν ἅγιον, Πάσχα μυστικόν…»
«Ὢ θείας! ὢ φίλης! ὢ γλυκυτάτης σου φωνῆς! μεθ᾿ ἡμῶν ἀψευδῶς γάρ, ἐπηγγείλω ἔσεσθαι, μέχρι τερμάτων αἰῶνος Χριστέ· ἣν οἱ πιστοὶ ἄγκυραν ἐλπίδος, κατέχοντες ἀγαλλόμεθα». «Ὢ Πάσχα τὸ μέγα, καὶ ἱερώτατον Χριστέ! ὢ σοφία καὶ λόγε, τοῦ Θεοῦ καὶ δύναμις, δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον σοῦ μετασχεῖν, ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ, ἡμέρᾳ τῆς βασιλείας σου».
Γένοιτο.
«Περιττὸν νὰ εἴπωμεν νομίζομεν, ὅτι οἱ σφαζόμενοι ἀμνοὶ τοῦ Πάσχα εἶναι εἰκὼν τοῦ ἀκάκου ἀμνοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἀναφέρεται εἰς τὸν ἀμνόν, ὃν ἔθυον οἱ Ἰουδαῖοι ἑορτάζοντες τὸ Πάσχα. Τὰ ᾠὰ βάφονται κόκκινα, διότι τὸ κόκκινον χρῶμα ἐν τῇ Χριστιανικῇ Ἐκκλησίᾳ εἶναι ἑορτάσιμον· κόκκινον εἶναι τὸ χρῶμα τοῦ αἵματος· ἡ δὲ Ἐκκλησία ἐθεμελιώθη ἐπὶ τοῦ αἵματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν μαρτύρων κατόπιν.»
Ο βίος του Χριστού
ὁ ἴδιος: «ἐνόσω ζῶ καὶ ἀναπνέω καὶ σωφρονῶ, δὲν θὰ παύσω πάντοτε, ἰδίως δὲ κατὰ τὰς πανεκλάμπρους ταύτας ἡμέρας, νὰ ὑμνῶ μετὰ λατρείας τὸν Χριστόν μου, νὰ περιγράφω μετ᾿ ἔρωτος τὴν φύσιν καὶ νὰ ζωγραφῶ μετὰ στοργῆς τὰ γνήσια ἑλληνικὰ ἤθη». Σήμερα τό σπίτι του στή Σκιάθο ἔχει γίνει μουσεῖο, ὅπου διατηροῦνται ὅλα τά πράγματά του. Ἐκεῖ βρίσκονται τό μελανοδοχεῖο καί ἡ πένα τοῦ ἁγίου της ἑλληνικῆς λογοτεχνίας. Αὐτά ἦταν τά μέσα, μέ τά ὁποῖα ἐξωτερίκευσε τόν ἐσωτερικό του κόσμο. Χάρις σ’ αὐτά μποροῦμε σήμερα ν’ ἀπολαύσουμε αὐτή τήν ὑπέροχη μετάφραση. Μπορεῖ νά ἔχει ἐπέμβει αὐθαίρετα στό πρωτότυπο, δίνοντας τήν ὀρθόδοξη ὀπτική της χριστιανικῆς πίστης, ἀλλά εἶναι πραγματικά ἕνα ἀπολαυστικό βιβλίο γιά τή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Καθώς τό διαβάζει ὁ ἀναγνώστης ξεχνᾶ τόν συγγραφέα τοῦ βιβλίου, τόν
Farrar. Ἡ ταυτότητα τοῦ Παπαδιαμάντη ἐπισκιάζει τόν συγγραφέα.