Beethoven, μια συμβολή στη φιλοσοφία της μουσικής
Παρά τον μονολεκτικό της τίτλο, η μικρή αυτή πραγματεία, που ολοκληρώθηκε από τον Wagner (1813-1883) τον Σεπτέμβριο του 1870 με αφορμή την εκατοστή επέτειο από τη γέννηση του Beethoven, δεν είναι μόνο για τον μεγάλο αυτό συνθέτη. Είναι εξίσου για τον Schopenhauer και τη μεταφυσική της βούλησης, της μουσικής, των ονείρων και της θέασης φαντασμάτων· είναι για το θέατρο, τον Shakespeare, τον Goethe και τον Schiller· είναι για την όπερα, τη μόδα, την κοινή γνώμη, τη μοντέρνα κουλτούρα με άλλα λόγια· είναι για τον εθνικό πολιτισμό των Γερμανών και των Γάλλων, στο σκηνικό της μεταξύ τους εμπόλεμης σύρραξης και στο πλαίσιο της επικείμενης πολιτικής ολοκλήρωσης του γερμανικού έθνους· είναι για την Τέχνη στην αντίθεσή της με το καλλιτεχνικό εμπόρευμα· είναι όμως, κατά βάθος και πρωτίστως, για τον ίδιο τον Wagner και τη φιλοσοφική υπεράσπιση του μουσικού δράματος.
Πρόκειται για το πιο σημαντικό θεωρητικό γραπτό του Wagner μετά το “Όπερα και δράμα” και συμπυκνώνει τις φιλοσοφικές και αισθητικές απόψεις του μεγάλου μουσουργού στην ύστερη περίοδο του έργου και του βίου του. Η πρώτη αυτή ελληνική μετάφραση γίνεται με αφορμή την επέτειο των διακοσίων χρόνων από τη γέννησή του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Προλογικό σημείωμα
Εισαγωγή του επιμελητή: Ο Beethoven και η γέννηση του βαγκνερικού δράματος από το πνεύμα της συμφωνικής μουσικής
Richard Wagner, Beethoven
Richard Wagner (1813-1883) Δοκίμια για την αισθητική της θεωρίας και του έργου του
Στην παρούσα μονογραφία, μέσα από την ανάλυση εννοιών τις οποίες αναπτύσσει ο Ρίχαρντ Βάγκνερ στους ιστορικούς και κοινωνικούς όρους της εποχής του, επιχειρείται η ανάπτυξη μιας κριτικής που έχει ως αντικείμενο τη θεωρία και την πράξη του σπουδαίου αυτού δημιουργού· εμβαθύνοντας στην ενότητα των δύο αυτών συνιστωσών μπορεί κανείς να αντιληφθεί, να ερμηνεύσει και να νοηματοδοτήσει με πληρέστερο τρόπο τα μουσικά δράματά του. Η κύρια διαπίστωση της μονογραφίας είναι ότι οι πολιτικές και αισθητικές θεωρίες που αναπτύσσει ο Βάγκνερ εποικοδομούνται σταδιακά στην τεχνική σύνθεσης της μουσικής του.
Έχοντας ως στόχο την ανάλυση της θεωρίας, όπως και της πράξης, δεν εκλαμβάνονται τα θεωρητικά κείμενα του Βάγκνερ ως δευτερεύοντα σε σχέση με τη μουσική· αντίθετα, τα κείμενα αυτά, όπως και μέρη των μουσικών δραμάτων του, αναλύονται ως ιδεολογικές αφηγήσεις με ρόλους ανεξάρτητους αλλά και αλληλοεπηρεαζόμενους.
Ακολουθώντας αυτές τις ερευνητικές κατευθύνσεις, τεκμηριώνεται η σημαντική θέση ότι η επικοινωνία της μουσικής με ένα εξωμουσικό, ιδεατό “απόλυτο” στα μεταγενέστερα έργα του Βάγκνερ δημιουργεί μια εγελιανή ιστοριογραφία του πνεύματος, με τη μουσική να συμβολίζει τη σταδιακή ανάπτυξη του πνεύματος προς το “απόλυτο”. Ο ρόλος αυτός της μουσικής φαίνεται, όπως πραγματεύεται η συγγραφέας αναλυτικότερα, στις μουσικές φόρμες του Τριστάνου (Tristan und Isolde, 1959) και του τέταρτου μέρους της Τετραλογίας, δηλαδή, του Λυκόφωτος των θεών (Gotterdammerung, 1876).
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Εισαγωγή
ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ
Η έννοια της “κοινότητας”: μια συγκριτική μελέτη πολιτικών θεμάτων στις θεωρίες των πρώιμων ρομαντικών και του Ρίχαρντ Βάγκνερ
Εισαγωγή
Η έννοια της “κοινότητας” στην πρώιμη εξέλιξη των θεωριών των ρομαντικών και του Βάγκνερ – Το ιστορικοπολιτικό υπόβαθρο
Η ανταπόκριση των ρομαντικών
Η ανταπόκριση του Βάγκνερ
Οι πρώιμοι ρομαντικοί και ο Βάγκνερ
Η έννοια της “κοινότητας” στη μεταγενέστερη ανάπτυξη των θεωριών των ρομαντικών και του Βάγκνερ
Αλλαγές στον γερμανικό πολιτισμό (1840 – 1870)
Η απόκριση του Βάγκνερ
Συμπεράσματα
Η έννοια του κράτους – Οι έννοιες της “κοινότητας” και της “αγάπης” στις θεωρίες των πρώιμων ρομαντικών, του Φόιερμπαχ και του Βάγκνερ
Η έννοια του κράτους
Οι έννοιες της “κοινότητας” και της “αγάπης”
Για την εναλλαγή των ρόλων της τέχνης και της θρησκείας στις μεταγενέστερες θεωρίες των πρώιμων ρομαντικών και του Βάγκνερ
Επίλογος
Οι ρόλοι της μουσικής και της ποίησης μέσα από τις εξελισσόμενες θεωρίες του Ρίχαρντ Βάγκνερ
Εισαγωγή
Η ιδέα της “ανάμνησης” (Erinnerung): ο θάνατος που “εξαναγκάζει” το Πνεύμα να απορροφηθεί στον εαυτό του
Οι έννοιες της “άρνησης” και της “αλήθειας” του Χέγκελ
Η έννοια της “άρνησης” και η θεωρία των αντιθέτων του Βάγκνερ
Η μουσική του Βάγκνερ ως μέσο έκφρασης της “αλήθειας”
Η έννοια της “οργανικής ανάπτυξης” στη θεωρία του “ολικού έργου τέχνης” (Gesamtkunstwerk)
ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ
Ο “θάνατος” στη μουσική του Βάγκνερ: η σκηνή “Liebestod” στο έργο Τριστάνος και Ιζόλδη
Εισαγωγή
Ο “θάνατος” μέσα από τη μουσική του Βάγκνερ: η σκηνή “Liebestod” του Τριστάνου και Ιζόλδης
Μουσικό στιλ ως πολιτική έκφραση στο μεταγενέστερο έργο του με παράδειγμα την Τετραλογία
Εισαγωγή
Η κοινότητα των Γκιμπιχούνγκεν στην Τετραλογία
Ο ιδεογραφικός ρόλος της φωνής στο μουσικό δράμα: τα παραδείγματα των φωνών της Γκουτρούνε και της Μπρουνχίλντε στο Λυκόφος των θεών της Τετραλογίας
Επίλογος
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ελληνόγλωσση
Ξενόγλωσση
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
Ελληνικά δημοτικά τραγούδια (α’ τόμος)
Τα «Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια» του C. Fauriel είναι η πρώτη συλλογή του είδους, και τυπώθηκαν σε δύο τόμους το 1824-1825 στο Παρίσι. Δημιούργησαν αμέσως τεράστια αίσθηση· το κλίμα ήταν άλλωστε ευνοϊκό για καθετί ελληνικό ή λαϊκό. Η συλλογή μεταφράστηκε αμέσως στα γερμανικά (δύο φορές), στα αγγλικά και τα ρωσικά. Εκτός από την ποιότητα των τραγουδιών, εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα τα συνοδευτικά σχόλια και ο εισαγωγικός λόγος του Φοριέλ· μια από τις καλύτερες ως σήμερα μελέτες, γραμμένη με θερμό φιλελληνικό αίσθημα, γνώση και σύνεση. Η φιλολογική κατάρτιση του Φοριέλ ήταν από τις ισχυρότερες της εποχής του· αργότερα έγινε και ο πρώτος καθηγητής συγκριτικής φιλολογίας στη Σορβόννη. Στην Ελλάδα το έργο άργησε να εκτιμηθεί· κυκλοφόρησε μόλις το 1956 σε ελληνική μετάφραση. Η τωρινή έκδοση, με καινούργια μετάφραση, βασίστηκε στο πλούσιο αρχειακό υλικό του Φοριέλ (που βρίσκεται διάσπαρτο σε γαλλικές και ελληνικές βιβλιοθήκες) και περιέχει τα εκδομένα τραγούδια (στον πρώτο τόμο) και τα ανέκδοτα, που συγκεντρώθηκαν το 1824 στη Βενετία και την Τεργέστη (στον δεύτερο). Στον πρώτο αυτόν τόμο, τα εκδομένα τραγούδια επανεκδίδονται δίχως τις διορθωτικές παρεμβάσεις του Φοριέλ· αποδίδεται έτσι γνησιότερα το κείμενο των δημοτικών τραγουδιών, προσφέροντας ταυτόχρονα σε υποσελίδιες σημειώσεις και την έντυπη μορφή του. Διατηρείται επίσης η ίδια διάταξη: Ιστορικά τραγούδια – Μέρος πρώτον, Κλέφτικα, Ιστορικά τραγούδια – Μέρος δεύτερον, Ιστορικά διάφορα, Τραγούδια πλαστά (οι παραλλαγές), Τραγούδια του οικιακού βίου και Δίστιχα τραγουδάκια.
Ελληνικά δημοτικά τραγούδια (β’ τόμος)
Τα «Ελληνικά Δημοτικά Τραγούδια» του C. Fauriel είναι η πρώτη συλλογή του είδους, και τυπώθηκαν σε δύο τόμους, το 1824-1825 στο Παρίσι. Δημιούργησαν αμέσως τεράστια αίσθηση. Το κλίμα ήταν άλλωστε ευνοϊκό για καθετί ελληνικό ή λαϊκό. Η συλλογή μεταφράστηκε αμέσως στα γερμανικά (δύο φορές), στα αγγλικά και τα ρωσικά. Εκτός από την ποιότητα των τραγουδιών, εκτιμήθηκαν ιδιαίτερα τα συνοδευτικά σχόλια και ο εισαγωγικός λόγος του Φοριέλ. Μια από τις καλύτερες ως σήμερα μελέτες, γραμμένη με θερμό φιλελληνικό αίσθημα, γνώση και σύνεση. Η φιλολογική κατάρτιση του Φοριέλ ήταν από τις ισχυρότερες της εποχής του. Αργότερα έγινε και ο πρώτος καθηγητής συγκριτικής φιλολογίας στη Σορβόνη. Στην Ελλάδα το έργο άργησε να εκτιμηθεί. Κυκλοφόρησε μόλις το 1956 σε ελληνική μετάφραση. Η τωρινή έκδοση, με καινούργια μετάφραση, βασίστηκε στο πλούσιο αρχειακό υλικό του Φοριέλ (που βρίσκεται διάσπαρτο σε γαλλικές και ελληνικές βιβλιοθήκες) και περιέχει τα εκδιδόμενα τραγούδια (στον πρώτο τόμο) και τα ανέκδοτα, που συγκεντρώθηκαν το 1824 στη Βενετία και την Τεργέστη (στον δεύτερο). Στον δεύτερο αυτόν τόμο, περιλαμβάνονται διακόσια εβδομήντα πέντε ανέκδοτα τραγούδια του αρχείου του και είκοσι τέσσερις ομάδες διαστίχων. Περιλαμβάνεται επίσης ένα Παράρτημα με είκοσι τρεις γαλλικές μεταφράσεις τραγουδιών, που δεν διασώθηκαν στην ελληνική τους μορφή, καθώς και τέσσερα Επίμετρα, όπου καταχωρούνται όλες οι ποικίλες μορφές επεξεργασίας εκδομένων και ανέκδοτων κειμένων από τον Φοριέλ, ορισμένοι ανέκδοτοι δικοί του σχολιασμοί, καθώς και τα σχόλια του σημερινού φιλολογικού εκδότη. Ένα γενικό Γλωσσάρι κι ένα Ευρετήριο ονομάτων ολοκληρώνουν την έκδοση.
Η ζωή και η τέχνη μου
Στο πρόσωπο του Μανώλη Καλομοίρη η Ελλάδα αναγνωρίζει σήμερα τον εθνικό της συνθέτη, αρχηγό της νεοελληνικής μουσικής σχολής. Και κάτι ακόμη: τον πατριώτη, τον αγωνιστή του δημοτικισμού και του φιλελευθερισμού, τον άνθρωπο που πρώτα απ’ όλα πίστεψε στις ντόπιες, τις εθνικές δυνάμεις. Και κάτι περισσότερο: έναν μεγάλο αδικημένο συνθέτη. Αδικημένο από την ίδια του την χώρα, που εγκαταλείποντας κάποια μεγάλα της όνειρα θέλησε να ξεχάσει και τον τραγουδιστή που τα τραγούδησε. Αν εκείνα τα όνειρα δεν είναι σήμερα επίκαιρα, το πάθος, η πνοή, η ακλόνητη πίστη του τραγουδιστή είναι και θα είναι πάντα. Ας διαβάσουμε λοιπόν τα απομνημονεύματα που μας άφησε, για τα πρώτα χρόνια της ζωής του, αλλά κυρίως ας παίξουμε, ας τραγουδήσουμε, ας ακούσουμε την μουσική του. . . την μουσική μας. . .
Η περίπτωση Βάγκνερ – Νίτσε εναντίον Βάγκνερ – Οι διθύραμβοι του Διονύσου
Χάρισα στον εαυτό μου μια μικρή ανάπαυση. Δεν είναι μόνο καθαρή κακία το ότι επαινώ τον Μπιζέ σ’ αυτό το δοκίμιο σε βάρος του Βάγκνερ. Ανάμεσα σε πολλά αστεία, παρουσιάζω ένα θέμα που δεν είναι αστείο. Το να γυρίσω την πλάτη μου στον Βάγκνερ ήταν για μένα πεπρωμένο· το να μ’ αρέσει κάτι μετά αυτόν, νίκη. Κανένας ίσως δεν παραμεγάλωσε τόσο επικίνδυνα με τη βαγκνερίτιδα· κανένας δεν αμύνθηκε πιο σκληρά εναντίον της, κανένας δεν χάρηκε τόσο πολύ που την ξεφορτώθηκε. Μεγάλη ιστορία! -θέλετε δυο λόγια γι’ αυτήν;- Αν ήμουν μοραλιστής, ποιος ξέρει πώς θα την ονόμαζα! Ίσως αυτοϋπερνίκηση. – Αλλά ο φιλόσοφος δεν αγαπάει τους μοραλιστές… δεν αγαπάει ούτε τις όμορφες λέξεις…
Τι ζητάει από τον εαυτό του ένας φιλόσοφος κατά πρώτο και τελευταίο λόγο; Να ξεπεράσει την εποχή του μέσα του, να γίνει “άχρονος”. Επομένως, με ποιο πράγμα έχει να παλέψει σκληρότερα; Μ’ οτιδήποτε τον κάνει να είναι παιδί της εποχής του. Πολύ καλά! Είμαι, τόσο όσο και ο Βάγκνερ, παιδί αυτής της εποχής, δηλαδή ένας παρακμιακός: μόνο που εγώ το κατάλαβα, μόνο που εγώ αντιστάθηκα σ’ αυτό. Ο φιλόσοφος μέσα μου αντιστάθηκε. […] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
Περιεχόμενα
Σημείωμα για την έκδοση
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΒΑΓΚΝΕΡ
Πρόλογος
Η περίπτωση Βάγκνερ
Πρώτο υστερόγραφο
Δεύτερο υστερόγραφο
Επίλογος
ΝΙΤΣΕ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΒΑΓΚΝΕΡ
Πρόλογος
Πού θαυμάζω εγώ
Πού έχω αντιρρήσεις
Ιντερμέτζο
Ο Βάγκνερ ως κίνδυνος
Μια μουσική δίχως μέλλον
Εμείς οι αντίποδες
Πού ανήκει ο Βάγκνερ
Ο Βάγκνερ ως απόστολος της αγνότητας / παρθενίας
Πώς ξέκοψα από τον Βάγκνερ
Ο ψυχολόγος παίρνει τον λόγο
Επίλογος
ΟΙ ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ
Μόνο τρελός! Μόνο ποιητής!
Ανάμεσα στις θυγατέρες τις ερήμου
Τελευταία θέληση
Ανάμεσα στ’ αρπακτικά πουλιά
Το σημάδι της φωτιάς
Ο ήλιος δύει
Θρήνος της Αριάδνης
Φήμη και αιωνιότητα
Για τη φτώχεια του πλουσιότερου
Σημειώσεις
Ο κόσμος της Όπερας – 100 όπερες
Το βιβλίο του Φέλιξ Μέντελσον Ο Κόσμος της Όπερας, Εκατό Όπερες, αποτελεί έναν υποδειγματικό οδηγό που περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τις σπουδαιότερες και γνωστότερες όπερες.
Όταν κυκλοφόρησε στο πρώτο τέταρτο του 20ου αιώνα σε μια λιλιπούτεια καλαίσθητη έκδοση (9×13), ταυτίστηκε με το “όχημα” εισαγωγής του φιλόμουσου αναγνώστη, στον μαγικό κόσμο της όπερας. Για πολλά χρόνια αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι ανάμεσα στα μουσικά βιβλία μιας δισκοθήκης, χρησιμεύοντας ως μόνιμος βοηθός στην αναζήτηση βασικών πληροφοριών για τις όπερες. Μέσα από την πλήρη καταγραφή των προσώπων και των μουσικών τους ρόλων στο έργο (τενόρος, σοπράνο, μπάσος, βαρύτονος κ.ο.κ) και μια συνοπτική περίληψη της πλοκής των έργων με αναφορά στις κύριες άριες, ο αναγνώστης μπορεί να σχηματίσει μια πρώτη ιδέα για τις εκατό πιο γνωστές και δημοφιλείς όπερες της εποχής.
Άλλωστε, όπως ο ίδιος ο συγγραφέας με μεγάλη ειλικρίνεια και ευσυνειδησία επισημαίνει, δεν πρόκειται για μια εξαντλητική μελέτη της όπερας, αλλά για ένα σύντομο και χρηστικό οδηγό που με περιληπτικό, αλλά σαφή τρόπο, ενισχύει τις γνώσεις του αναγνώστη με τα απαραίτητα στοιχεία για τις σπουδαιότερες όπερες των ρεπερτορίων των μεγαλύτερων Συγκροτημάτων Όπερας της Ευρώπης και της Αμερικής των αρχών του 20 αιώνα.
Αναμφίβολα, η επανάσταση της Κάλλας και του Βήλαν Βάγκνερ μετέπειτα θα συνταράξουν συθέμελα τον κόσμο του λυρικού θεάτρου. Οι αισθητικές επιλογές του κοινού θα εμπλουτιστούν, το ρεπερτόριο συνεχώς θα διευρύνεται. Κάποιες όμως αξίες θα μένουν πάντα σταθερές. Η “Άιντα”, “Ο Ιπτάμενος Ολλανδός”, η “Σαλώμη”, “Οι Γάμοι του Φιγκαρό” και “Ο Σαμψών και η Δαλιδά” πάντα θα συγκινούν, πάντα θα γοητεύουν. Ο Βέρντι, ο Βάγκνερ, ο Πουτσίνι, ο Ροσσίνι, ο Μπελίνι, ο Στράους, ο Μότσαρτ, ο Σαιν-Σανς, θα στέκουν πάντα αγέρωχοι, κρατώντας σφιχτά τα σκήπτρα του μεγαλείου τους.
Η παρούσα έκδοση για επιβοήθηση του αναγνώστη, περιλαμβάνει ένα σύντομο και συνοπτικό βιογραφικό οδηγό όλων των μουσουργών που αναφέρονται από τον Μέντελσον.
Ο Ρίχαρντ Βάγκνερ και ο Τανχόιζερ στο Παρίσι
Η επαναπροσέγγιση των λαϊκών θρύλων και των παραδοσιακών δοξασιών και η αναγωγή τους σε εθνική κληρονομιά, είναι το ιδεολογικό και αισθητικό πλαίσιο μέσα στο οποίο συγκροτείται ο Ρομαντισμός και είναι δηλωτικά στοιχεία της κατεύθυνσης της φιλοσοφικής σκέψης και της καλλιτεχνικής δημιουργίας σε ζητήματα που αφορούν τη γλώσσα και τον πολιτισμό των διαφόρων λαών της Ευρώπης στα τέλη του 18ου και στον 19ο αιώνα. Στο δοκίμιό του αυτό ο Μπωντλαίρ σκιαγραφεί λεπτομερώς την αισθητική του έργου του Ρίχαρντ Βάγκνερ, του πιο αντιπροσωπευτικού μουσικού δημιουργού του Γερμανικού Ρομαντισμού, και περιγράφει αδρομερώς τους θρύλους που ενέπνευσαν τον συνθέτη καθώς και τη λειτουργία τους σαν δομή της ανθρώπινης σκέψης.
Περιεχόμενα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο ΡΙΧΑΡΝΤ ΒΑΓΚΝΕΡ ΚΑΙ Ο ΤΑΝΧΟΙΖΕΡ ΣΤΟ ΠΑΡΙΣΙ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΜΠΩΝΤΛΑΙΡ ΣΤΟΝ ΒΑΓΚΝΕΡ
ΡΙΧΑΡΝΤ ΒΑΓΚΝΕΡ
ΣΑΡΛ ΜΠΩΝΤΛΑΙΡ
Τα μουσικά δράματα του Ρίχαρντ Βάγκνερ
Οι προηγούμενες μελέτες για τον Βάγκνερ έτειναν να προσεγγίσουν τις “ρομαντικές όπερες” και τα “μουσικά δράματά” του ως κομμάτια αυτοβιογραφίας, φιλοσοφικές διακηρύξεις ή πολιτικά σχόλια της εποχής που γράφτηκαν. Ο Καρλ Ντάλχαους απομακρύνεται απ’ αυτές τις απόπειρες. Στόχος του είναι να φωτίσει, με μια διαλεκτική ιστορική και μορφολογική ανάλυση, τόσο τα μεμονωμένα έργα όσο και το βαγκνερικό opus ως σύνολο. Πρόκειται για μια προσέγγιση που μπορεί να μυήσει κάθε νέο φιλόμουσο σ’ αυτά τα κορυφαία έργα τέχνης, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει πολύτιμες ενοράσεις στους λάτρεις του επαναστάτη δημιουργού και στους μελετητές της μουσικής ιστορίας, της φιλοσοφίας και του πολιτισμού. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
“Στα Μουσικά δράματα του Ρίχαρντ Βάγκνερ, ο μεγάλος γερμανός μουσικολόγος Καρλ Ντάλχαους προσφέρει ίσως την πιο περιεκτική και βοηθητική περιγραφή των συγκεκριμένων δραματουργικών και μουσικών χαρακτηριστικών κάθε έργου, αποφεύγοντας σε μεγάλο βαθμό τις φορτισμένες αξιολογικές κρίσεις”. (MICHAEL TANNER)
Περιλαμβάνεται CD με 32 μουσικά παραδείγματα από τα έργα του Βάγκνερ.
Περιεχόμενα
Εισαγωγή
Ο ιπτάμενος Ολλανδός
Τανχόυζερ
Λόενγκριν
Τριστάνος και Ιζόλδη
Οι αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης
Το δαχτυλίδι του Νίμπελουνγκ
Ο χρυσός του Ρήνου
Η Βαλκυρία
Ζίγκφριντ
Το λυκόφως των θεών
Πάρσιφαλ
Το έργο επί σκηνής
Στοιχεία για τη ζωή και το έργο του Βάγκνερ
Κατάλογος μουσικών παραδειγμάτων του CD
Ευρετήριο ονομάτων και έργων
Τριστάνος και Ιζόλδη
Η όπερα «Τριστάνος και Ιζόλδη», αυτός ο ύμνος στον απόλυτο έρωτα, πρωτοπαρουσιάστηκε στο Μόναχο το 1865, ύστερα από διαταγή του Λουδοβίκου Β’ της Βαυαρίας, θαυμαστή και στενού φίλου του σύνθετη. Είχαν περάσει δέκα χρόνια από τη στιγμή που ο Βάγκνερ διέκοψε την εργασία του πάνω στο «Δαχτυλίδι του Νίμπελουνγκ» για ν’ ασχοληθεί μαζί του. Επηρεασμένος από το βιβλίο του Σοπενχάουερ «Ο κόσμος ως βούληση και ως παράσταση», από τους «Ύμνους στη νύχτα» του Νοβάλις, αλλά κυρίως από τον βαθύ έρωτα που ένιωθε για την κατά 15 χρόνια νεότερή του Ματίλντε Βέζεντονκ, δημιούργησε μια όπερα που επηρέασε όσο καμία άλλη σύνθεση την πορεία της ευρωπαϊκής μουσικής. Ο Τριστάνος είναι το ανυπέρβλητο αριστούργημα του ώριμου ρομαντισμού. Η θέση του Σοπενχάουερ ότι «η άρνηση της βούλησης για τη ζωή είναι η μοναδική και οριστική λύτρωση» βρήκε σ’ αυτό την καλλιτεχνική του ολοκλήρωση. Συγχρόνως όμως αυτό το μουσικό δράμα αποτελεί κατάφαση της βούλησης, γιατί ο Τριστάνος γνωρίζει μόνο την Ιζόλδη και εκείνη μόνο τον Τριστάνο. Έτσι ο Βάγκνερ έχει δίκιο όταν συμπεραίνει ότι «η άρνηση της βούλησης για ζωή οδηγεί στη μέγιστη ενέργεια της ίδιας της βούλησης». Από την εσωτερική άρνηση του κόσμου γεννιέται η βεβαίωση της λύτρωσης. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)
Πρόκειται για την αποθέωση του απόλυτου έρωτα που αντιπροσωπεύει την κατάργηση των ατομικών ανθρώπινων ορίων και λειτουργεί ως ένωση του ατόμου με το σύμπαν. Η μετάφραση ως ευρηματική ανάπλαση του ποιητικού κειμένου Τριστάνος και Ιζόλδη αποδίδει πρωτίστως την ιδιαίτερη ευαισθησία του Ίσαρη απέναντι στην αισθητική και στα σημαινόμενα του πρωτοτύπου, πράγμα άλλωστε που προσδιορίζει το σύνολο της μεταφραστικής του δραστηριότητας, και ειδικότερα όταν η μετάφραση λειτουργεί ως ασφαλής δίαυλος για την ανάπτυξη δημιουργικού διαλόγου ανάμεσα στην τέχνη του λόγου και στην τέχνη των ήχων.
[…] Ο Ίσαρης μεταφέρει στα καθ’ ημάς την αισθητική και τον ρυθμό του κειμένου του Βάγκνερ που αποδίδει παραστατικά την πορεία του εσωτερικού ανθρώπου, όπως αυτός κωδικοποιείται στη μορφή του ζεύγους Τριστάνος-Ιζόλδη, κάτω από το βάρος οδυνηρών γεγονότων του προσωπικού βίου και ανάμεσα στις διελκυστίνδες της εξωτερικής, αντικειμενικής πραγματικότητας, καθώς οδεύει προς την υπέρβαση όλων των ανθρώπινων ορίων. Στο πλαίσιο αυτό, η σχέση του Τριστάνου και της Ιζόλδης είναι παραπληρωματική σε ένα επίπεδο όχι απλώς ανθρώπινο, αλλά γνωσιολογικό και κατ’ επέκταση οντολογικό. Η σύμπτωση ή ταύτιση των δύο παραπληρωματικών χαρακτήρων μέσα στο τοπίο του θανάτου επιτρέπει να αναγνωρίσουμε την αναγωγή τους σε μια αρχετυπική μονάδα. Το ζεύγος των χαρακτήρων δεν σημαίνει διχασμό και διάσπαση αυτής της αρχετυπικής μονάδας, αλλά αντιθέτως αποτελεί ανάλυση δύο αντίρροπων δυνάμεων, οι οποίες την συνθέτουν. (Άλκηστις Σουλογιάννη, bookpress.gr, 21/7/2017)