Άμλετ
Η έκδοση βραβεύτηκε το 2016 από τα κρατικά βραβεία για τη μετάφραση.
Ο ΑΜΛΕΤ είναι το έργο που κατεξοχήν κατοικείται από ίσκιους αγνοουμένων, είτε το έγραψε ο Σαίξπηρ για να περιθάλψει κάποιον δικό του ακριβό και ανομολόγητο αγνοούμενο είτε όχι. Μολαταύτα, όσο κι αν βλέπουμε στον Άμλετ ένα έργο πένθους από τα πιο συγκινητικά και πιο ανήσυχα στη λογοτεχνία, δεν θα καταφέρουμε ποτέ να διεισδύσουμε “στην καρδιά του μυστηρίου” του Σαίξπηρ. Δεν χρειάζεται, άλλωστε. Το φάσμα των συναισθημάτων μας για όλα όσα είναι για μας βαθύτερα από το δάκρυ θα εμπλουτίζεται πάντα από αυτή τη βαθιά δομημένη αδιαφάνεια του σαιξπηρικού ήρωα. Εκείνος θα κερδίζει τη δυσκολότερη μάχη της έκφρασης και θα πεθαίνει τον δυσκολότερο θάνατο. “Τ’ άλλα είναι σιωπή”. Το δικαίωμά μας σ’ αυτή τη σιωπή, τη σιωπή μιας βαθύτερης κατανόησης του εαυτού μας και του άλλου, το κατέκτησε για λογαριασμό όλων μας ο Άμλετ. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Inauguratio
Προλεγόμενα
Η τραγωδία του Άμλετ, πρίγκιπα της Δανίας
Πρόσωπα του δράματος
Πρώτη Πράξη
Σκηνές 1 – 5
Δεύτερη Πράξη
Σκηνές 1 – 2
Τρίτη Πράξη
Σκηνές 1 – 4
Τέταρτη Πράξη
Σκηνές 1 – 7
Πέμπτη Πράξη
Σκηνές 1 – 2
Ένας εχθρός του λαού
ΣΤΟΚΜΑΝΝ: Η πλειοψηφία δεν μπορεί ναχει ποτέ το δίκιο με το μέρος της. Ποτέ, τ’ακούτε;! Είν’ ένα απ’ τα κοινωνικά ψεύδη που κάθε ελεύθερα σκεπτόμενος άνθρωπος πρέπει να τινάξει από πάνω του. Από τι αποτελείται σε μια χώρα η πλειονότητα των κατοίκων; Απ’ τους έξυπνους ή τους βλάκες; Νομίζω, συμφωνούμε πως βλάκες είν’ η μεγάλη μάζα στη γη. Όμως, διάολε, ποτέ και πουθενά δε γίνεται να κυβερνάν οι βλάκες τους έξυπνους! ΣΤΟΚΜΑΝΝ: Στοίχημα πως απόψε θαρθουν από δω όλοι οι μαντατοφόροι της Κόλασης! Θ’ ακονίσω όμως την πέννα μου, θα την κάνω φονικό εργαλείο. Θα τηνε βουτήξω σε φαρμάκι -χολή σκέτη- και θα την καρφώσω ίσα στο κρανίο τους! (Ο Ίψεν, μέσ του γιατρού Στοκμανν, προκαλώντας το κοινό.)
Έτσι είναι αν έτσι νομίζετε
Ολόκληρο το θεατρικό έργο είναι μια σκευωρία, μια θεωρητική μηχανορραφία, όπου οι ήρωες αλλάζουν προσωπεία συχνότερα από ενδύματα, προκαλώντας πλήρη σύγχυση ανάμεσα στο σημαίνον και στο σημαινόμενο, ανάμεσα στην ταυτότητα και στην αντίφαση.
Οι ήρωες είναι ταυτόχρονα τραγικοί και γελοίοι, γιατί η απλοϊκότητά τους είναι εμποτισμένη με καχυποψία, η νοητική οξυδέρκειά τους ολισθαίνει προς την αφέλεια και η επιδίωξή τους να αντιληφθούν την αλήθεια είναι εκ των προτέρων καταδικασμένη αφού, κατά τον συγγραφέα, δεν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια.
Ιφιγένεια εν Ταύροις
«Ζωή δεν είναι μόνο ν’ ανασαίνης. Ζωή είν’ αυτή, που στο ιερό θλιμμένη περνώ, σα γύρω από τον τάφο του ίσκιος;»
«Δεν είμαι ιέρεια, του Αγαμέμνονα είμαι κόρη μόνο. Της άγνωστης το λόγο τιμούσες, να προστάξης με βία θέλεις του βασιλιά την κόρη; Όχι! Ν’ ακούω από μικρή έχω μάθει, τους γονιούς μου στο πρώτο, μια θεά έπειτα, και πάντα πιο ελεύτερη αισθανόμουν την ψυχή μου με την υποταγή. Στο σκληρό λόγο, στην άγρια απόφαση όμως ενός άντρα να υποταχτώ ούτε κει ούτε δω έχω μάθει. »
Ο Φάουστ του Γκαίτε
[…] Ο Φάουστ του Γκαίτε ανήκει στα έργα που έχουν απόλυτη καλλιτεχνική αξία. Εσωτερικός και εξωτερικός κόσμος συγχωνεύονται μέσα του και πλαστουργούνται σε ποιητική ενότητα που εκφράζει τον ανώτατο βαθμό αυτοσυνειδησίας του νεωτέρου Ευρωπαίου. Όση πρωτοτυπία και αν έχη η γερμανική φιλοσοφία και μεταφυσική και όσο και αν επηρέασε τη σύγχρονη πνευματική ζωή της λοιπής Ευρώπης, όμως δεν είναι αυτή που επεσφράγισε το είδος του γερμανικού πνεύματος, αλλά η ποίηση του Γκαίτε και ιδιαίτερα ο Φάουστ, με τον οποίον ο ποιητής διεκδικεί την ισοτιμία με άλλα μεγάλα ποιητικά πνεύματα. Αν αφήσωμε κατά μέρος τον Σαίξπηρ (1564-1616), που με το ανάστημά του κανείς από τους νεώτερους δεν μπορεί να συγκριθή, τότε ο Γκαίτε (1749-1832) παραμένει ο ποιητής της νεώτερης εποχής. Μέσα του ολοκληρώνεται ο τραγικός άνθρωπος, ο οποίος εγεννήθηκε με την Αναγέννηση και την Μεταρρύθμιση. […]
Περιεχόμενα
Αφιέρωση
Πρόλογος
Εισαγωγή
1. Ο μύθος του Φάουστ
2. Η σκιαγραφία της ζωής και του έργου του ποιητού
3. Η αφιέρωση και ο πρόλογος στο θέατρο
4. Ο πρόλογος στον ουρανό
5. Ο πρώτος μονόλογος του Φάουστ
6. Ο Φάουστ και ο Βάγκνερ
7. Ο δεύτερος μονόλογος του Φάουστ
8. Ο περίπατος του Φάουστ και του Βάγκνερ την ημέρα της Λαμπρής
9. Η πρώτη συνάντηση του Φάουστ με τον Μεφιστοφελή
10. Η δεύτερη συνάντηση του Φάουστ με τον Μεφιστοφελή
11. Το επεισόδιο με τον φοιτητή
12. Το υπόγειο του Άουερμαχ στη Λειψία
13. Το μαγειρείο της Στρίγγλας
14. Το πρώτο μέρος της τραγωδίας της Μαργαρίτας
15. Δάσος και σπηλιά. Ο Φάουστ στην ερημιά
16. Το δεύτερο μέρος της τραγωδίας της Μαργαρίτας
17. Η νύχτα της Βαλπούργης
18. Το όνειρο της νύχτας της Βαλπούργης
19. Το τρίτο μέρος της τραγωδίας της Μαργαρίτας
20. Γενικός χαρακτηρισμός του Φάουστ
Ευρετήριο κυρίων ονομάτων
Τα στηρίγματα της κοινωνίας
Στο ρεαλιστικό του θέατρο ο Ίψεν ούτε αναλύει, ούτε εξηγεί· αντίθετα συνθέτει κι αποκαλύπτει. Κι ακριβώς στην αποκαλυπτική αυτή δύναμή του χρωστούν οι χαρακτήρες των έργων του την ολοκλήρωση και την πειστικότητά τους. Επειδή μας πείθουν οι ήρωες του Ίψεν σαν άνθρωποι ζωντανοί, ακριβώς γι’ αυτό μας αναγκάζουνε να συζητάμε ακόμα και για τις ιδέες τους. Όσοι παρεξηγώντας την αλήθεια τούτη, πιστεύουν πως το θέατρο του Ίψεν είναι θέατρο ιδεών, ή μάλλον θέατρο σκόπιμο και προγραμματικό, είναι σαν ν’ αρνιούνται την ομορφιά ενός τέλειου κορμιού, απλώς και μόνο επειδή φορεί ρούχο.