Προτεινόμενα
Χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη
Το καλύτερο δώρο για τα Χριστούγεννα για μικρούς και μεγάλους! Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο «άγιος» της Ελληνικής Λογοτεχνίας, μπορεί να αποτελέσει την καλύτερη συντροφιά βοηθώντας μας να θυμηθούμε την παράδοση της Πατρίδος μας τις μέρες που η Ελληνορθοδοξία γιορτάζει τη Γέννηση του Θεανθρώπου.
Το μικρό πράσινο βιβλίο
Ο Ayatollah Ruhollah Khomeini ήταν ο άνθρωπος που ξεσήκωσε την Ιρανική Επανάσταση, σταματώντας τον εκδυτικισμό που προωθούσε ο τελευταίος Σάχης του Ιράν. Η Ανατολή δεχόμενη την ιμπεριαλιστική κι αποικιοκρατική πίεση της Δύσης οδηγήθηκε στην αναβίωση του Ισλάμ ως πολιτισμική διαφοροποίηση από τον δυτικό κόσμο, αρνούμενη να εκσυγχρονιστεί με πολιτικά και ιδεολογικά συστήματα προερχόμενα από αυτήν, όπως γράφει ο Samuel Huntington στο βιβλίο «Η Σύγκρουση των Πολιτισμών». Από το 1979 το Ιράν κυβερνάται από τον σιιτικό κλήρο και αυτό το μικρό πράσινο βιβλίο εξηγεί τι σημαίνει η φράση του Khomeini: «Το Ισλάμ είναι πολιτική ή δεν είναι τίποτα.»
Το Ισλάμ εν συγκρίσει με τον Εθνικοσοσιαλισμό
Για την Saïda Savitri γνωρίζουμε ελάχιστα, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην την συγχέουμε με την «Ιέρεια του Χίτλερ», δηλαδή την Savitri Devi. Ήταν συγγραφέας του βιβλίου «L’ Islam et les Temps modernes» (Το Ισλάμ και οι Σύγχρονοι Καιροί), όπου καταπιάνεται με τις «βαθύτερες αιτίες παρακμής» του μουσουλμανικού κόσμου. Το «L’ Islam devant le National-socialisme» (1943) είναι το δεύτερο έργο της κι αποτελεί μια σύγκριση στίχων του Κορανίου και αποφθεγμάτων του Αδόλφου Χίτλερ, έχοντας ως απώτερο στόχο να επισημάνει μια ιδεολογική σύγκλιση. Η Saïda Savitri το καθιστά ξεκάθαρο αυτό από την αρχή του βιβλίου:
«Οι αμετάβλητες αρχές του Κορανίου θα είναι η βάση μας. Αυτές της οργάνωσής μας θα πρέπει να αντλήσουν την έμπνευση από την Δύση, καθώς ο μακρύς μας ύπνος μάς έχει αφήσει αρκετούς αιώνες πίσω.»
Μια τέτοια άποψη έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές του παραδοσιακού Ισλάμ. Η μελέτη του βιβλίου αυτού όμως βοηθά να βγουν πολύ χρήσιμα ιστορικά συμπεράσματα.
Πανευρώπη – Το όραμα του Coudenhove-Kalergi κι οι επαφές του με τον Mussolini
Πολλές θεωρίες συνωμοσίας έχουν ακουστεί κι έχουν γραφτεί για τον Richard N. Coudenhove-Kalergi. Όλα αυτά μου κέντρισαν την περιέργεια να ασχοληθώ με εκείνα που ο ίδιος έγραψε για να κρίνω ο ίδιος τι πραγματικά ισχύει. Διαπίστωσα ότι ήταν ένας πολύ σημαντικός στοχαστής και μια ευφυέστατη προσωπικότητα, ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα. Μελετώντας το πασίγνωστο έργο του «Πανευρώπη» ανακάλυψα ότι ήταν άριστος γνώστης των γεωπολιτικών ζητημάτων που απασχολούν μέχρι και σήμερα την Ευρώπη. Εκείνο όμως που με εξέπληξε ήταν ότι είχε προσεγγίσει τον Μπενίτο Μουσολίνι για να του μεταδώσει την ιδέα των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Στο μικρό αυτό βιβλίο παρουσιάζονται οι ιδέες του για την ενωμένη Ευρώπη και οι προσπάθειές του να πείσει τον Μουσολίνι να αναλάβει την ένωση της Ευρώπης υπό το fascio. Παρουσιάζονται όλα έτσι όπως τα έγραψε ο ίδιος στα βιβλία του και παράλληλα γίνονται αντιστοιχίες με τις ιδέες του Νίτσε, του Ιουλίου Έβολα, του Ντομινίκ Βενέρ, του Πιερ Ντριέ λα Ροσέλ, του Όττο Στράσσερ, του Μωρίς Μπαρρές και του Ίωνα Δραγούμη. Η Ιστορία θα μπορούσε να είχε γραφτεί διαφορετικά εάν είχε καταφέρει ο Καλέργι να πείσει τον Μουσολίνι;
Των Ελλήνων
Η μεγαλοσύνη των εθνών δεν μετριέται με το στρέμμα.
Με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται
και με το αίμα.
Κωστής Παλαμάς
Τρεις χιλιάδες χρόνια ελληνική γλώσσα και ελληνική ιστορία συμπυκνωμένη στην λιτότητα του ποιητικού λόγου. Χρὴ λέγειν τὰ καίρια. Στην εποχή μας των γοργών ρυθμών, της αγχώδους κινητικότητας και της φυγής σε ένα μελλοντικό πουθενά, η αναγωγή στην πεμπτουσία της ελληνικότητας αποτελεί υπαρξιακή πράξη αντίστασης ενάντια σε έναν δυσοίωνο τεχνολογικό νεοβαρβαρισμό και έναν αμοραλιστικό και στυγνό οικονομισμό, που δίκην πλημμυρίδας κατακλύζουν τη γη των προγόνων μας.
Το ολοκληρωτικό κράτος ενάντια στον άνθρωπο
Ο Κόμης Coudenhove-Kalergi στις μέρες μας αποτελεί μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα και οι ιδέες του για μια ενωμένη Ευρώπη έχουν παρεξηγηθεί. Όμως πρόκειται για έναν διανοούμενο υψηλοτάτου επιπέδου με διαύγεια πνευματική και εξαίρετη διεισδυτική ματιά για τα γεγονότα της εποχής του.
Ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε τον αγώνα της «Πανευρώπης» ήταν η Κασσάνδρα της εποχής του κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Στο έργο αυτό καταπιάνεται με όλες τις ιδεολογίες και τα πολιτικά συστήματα. Καταδεικνύει τις ρίζες του Μαρξισμού και του Φασισμού, αλλά αποσαφηνίζει και τον καπιταλισμό. Υποστηρίζει την ελευθερία έναντι του ολοκληρωτισμού, όπως δηλώνει κι ο τίτλος του εν λόγω έργου.
Απέναντι στο ιδεώδες του «Νέου Ανθρώπου» του Μπολσεβικισμού και του Φασισμού αντιτάσσει το ιδεώδες του τζέντλεμαν.
Ο ολοκληρωτισμός δύναται να ελλοχεύει πάντα, ακόμα και στην εποχή μας. Ακόμη και σε καιρούς δημοκρατίας. Άλλωστε το κράτος δύσκολα μπορεί να συμβιβαστεί με την ελευθερία των ανθρώπων που εξουσιάζει. Σε περιόδους κρίσης ο ολοκληρωτισμός εμφανίζεται ξανά, με άλλη μορφή και νέα συνθήματα, αλλά ο στόχος είναι πάντοτε η καταπάτηση της ελευθερίας του ανθρώπου εις το όνομα της ισότητας.
Μεταστροφή του Γκαίτε από το γοτθικό προς το αρχαίο ελληνικό πνεύμα
Περιλαμβάνεται ὁ χαιρετισμὸς τοῦ Κωστὴ Παλαμά γιὰ τὴν ἑκατονταετηρίδα του Γκαῖτε.
«Τὸ παρελθόν, τὸ παρὸν κι ἀκόμα μὲ τὴ φαντασία του τὸ μέλλον ἤτανε ἀκένωτη ἀποθήκη τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ πνεύματός του.
Δὲν ἐδίσταζε κάθε τόσο νὰ κάνει ἀναθεώρηση τῶν ἀποθεμάτων του αὐτῶν, πνευματικῶν καὶ ψυχικῶν, καὶ νὰ ἀνανεώνει τὴν παρακαταθήκη του. Ἔτσι συνέβη καὶ μὲ τὴ μεταστροφή του καὶ τὴν πορεία του πρὸς τὸ φωτεινὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα ὅταν ἡ ψυχή του καὶ τὸ πνεῦμα του ἀσφυκτιοῦσαν στὴ στενὴ Βαϊμάρη κάτω ἀπὸ τὸ ἰσκερὸ καὶ σκοτεινὸ γοτθικὸ κάστρο.
Ἔσπασε τὶς πύλες αὐτῆς τῆς ψυχικῆς του φυλακῆς, δραπέτευσε στὴν φωτεινὴ Ἰταλία. Γνώρισε τὸν ἀστραφτερὸ ἥλιο τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πνεύματος κι ἄφησεν ἐκεῖ νὰ ζωντανέψουν τὰ νούφαρα τοῦ πνεύματος καὶ τῆς ψυχῆς του ποὺ κόντευαν νὰ μαραθοῦν. Μὲ ἔκσταση κρατοῦσε ἕνα κεφάλι τῆς Ἥρας στὴ Ρώμη, θαύμαζε τὴν εὐγενικὴ γραμμὴ τῶν κροτάφων καὶ παραληροῦσε γιὰ τὸν ἄγνωστο καλλιτέχνη. Μέσω τῆς ᾿Ιταλίας κέρδισε τὸ ἀρχαῖο ἑλληνικὸ πνεῦμα τὸν μεγαλύτερο στοχαστὴ τῶν αἰώνων. Καὶ τὸ κέρδος αὐτὸ εἶναι μεγάλο καὶ γιὰ τὴν Ἑλλάδα.»
Σίτσα Καραϊσκάκη
Ο Φασισμός ως φαινόμενο της εποχής του κι η ματιά του Κωστή Παλαμά
Αυτή η μικρή μελέτη σκοπό έχει να αναδείξει τις εντυπώσεις που γέννησε στην Ευρώπη η φασιστική επανάσταση. Τον Οκτώβριο του 1922 ο Μουσολίνι και οι Μελανοχίτωνές του, εμπνεόμενοι από την επιτυχημένη Πορεία στο Φιούμε του ποιητή Γκαμπριέλε Ντ’ Αννούντσιο και των Λεγεωνάριών του, ξεκίνησαν την Πορεία στη Ρώμη για να απαιτήσουν την παράδοση της κυβέρνησης της Ιταλίας από τον Βιττόριο Εμμανουέλε ΙΙΙ. Μεταξύ των πολλών Ευρωπαίων διανοουμένων που τους κέντρισαν το ενδιαφέρον τα γεγονότα της Ιταλίας ήταν και ο Έλληνας ποιητής Κωστής Παλαμάς. Τα άρθρα του στην εφημερίδα «Εμπρός» παρατίθενται στην ανά χείρας έκδοση κι έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, ενώ αποτελούν και πολύ σημαντικό ντοκουμέντο. Ο δημοτικιστής ποιητής εξέτασε την σύνθεση των ιδεών του φασιστικού κινήματος, αλλά και την προσωπικότητα του επαναστάτη Μπενίτο Μουσολίνι, προβλέποντας μάλιστα και το τέλος του. Επιπροσθέτως, περιλαμβάνεται και το γράμμα του Παλαμά προς τον ηγέτη του Φουτουρισμού, Φιλίππο Τ. Μαρινέττι, καθώς κι ένα του ποίημα για τις ιδέες των φουτουριστών.
Το «Δόγμα του Φασισμού» και η Πολιτική Διαθήκη του Μουσσολίνι
Αναλύουν: Χρίστος Γούδης, Κωνσταντίνος Τσοπάνης, Αλέξανδρος Καρράς
«Ὁ ἰδιότυπος μυστικισμὸς τοῦ Φασισμοῦ, τώρα, ψηλαφεῖται ἀνάγλυφος τόσο στὸ “Δόγμα τοῦ Φασισμοῦ” ὅσο καὶ στὴν “Πολιτικὴ Διαθήκη” τοῦ Μουσσολίνι ποὺ κρατᾶτε ἀνὰ χεῖρας. Πρόκειται γιὰ δυὸ σημαντικὰ ἱστορικὰ ντοκουμέντα ποὺ βλέπουν τὸ φῶς τῆς δημοσιότητος σὲ μιὰ πολλὴ καλὴ μετάφραση, πρᾶγμα σπάνιο γιὰ τὰ ἑλληνικὰ δεδομένα. Ἐδῶ ἡ μετάφραση εἶναι στρωτὴ καὶ ἀποδίδονται τὰ νοήματα τοῦ ἰταλικοῦ κειμένου μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ἀναγνώστης νὰ μὴν ὠθεῖται σὲ παρανοήσεις.» Κωνσταντῖνος Τσοπάνης, Δρ Ἱστορίας καὶ Φιλοσοφίας τῶν Θρησκειῶν
«Ο Μουσολίνι είναι ένα αίνιγμα για μένα. Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που έχει κάνει με ελκύουν. Φαίνεται ότι έκανε πολλά για την αγροτιά. Φυσικά το σιδερένιο γάντι είναι εκεί. Αλλά κατανοώντας ότι η δύναμη είναι η βάση της δυτικής κοινωνίας, οι μεταρρυθμίσεις του Μουσολίνι αξίζουν μια αμερόληπτη μελέτη. Η φροντίδα του για τους φτωχούς ανθρώπους, η αντίθεσή του στην υπερβολική αστικοποίηση, η προσπάθειά του να επιφέρει συντονισμό μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, μου φαίνεται ότι απαιτούν πολύ προσεκτική προσοχή. Πρέπει να πω ότι ήταν γοητευτικός μαζί μου».
(Από την επιστολή του Γκάντι προς τον Ρομάν Ρολάντ)
Ανάμεσα στην Γαλλική Επανάσταση και τον φασισμό
Το ειδύλλιο του Τριστάνου και της Ιζόλδης
Άρχοντες, έχετε την ευχαρίστηση ν’ ακούσετε μια ωραία ιστορία αγάπης και θανάτου; Την ιστορία του Τριστάνου και της Βασίλισσας Ιζόλδης; Ακούστε πώς με μεγάλη χαρά και μεγάλη λύπη αγαπήθηκαν, και πώς πέθαναν έπειτα την ίδια μέρα — αυτός εξ αιτίας εκείνης, αυτή εξ αιτίας εκείνου.
Δάφνης και Χλόη
Ο Λόγγος ήταν Λέσβιος συγγραφέας που έζησε την Ρωμαϊκή εποχή στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ., γνωστός για το βουκολικό μυθιστόρημά του «Δάφνις και Χλόη». Το 1831 ο Γκαίτε μίλησε στον Έκερμαν για το μυθιστόρημα αυτό: «Πρέπει να γράψει κανένας ολάκληρο βιβλίο για να δείξει όλες τις ομορφιές του έργου αυτού. Καλό είναι να το διαβάζουμε μια φορά το χρόνο· πάντα κάτι μαθαίνουμε και νοιώθουμε όλη τη δροσερή εντύπωση της σπάνιας ομορφιάς του.»
Απόσπασμα από το έργο:
«Θεός είναι, παιδιά μου, ο έρωτας, νέος κι όμορφος και φτερωτός· και για τούτο του αρέσουν τα νιάτα κι αναζητάει την ομορφιά κ’ ενθουσιάζει τις ψυχές. Κ’ έχει τόση δύναμη, όση μήτε ο Δίας· ορίζει τα στοιχεία, ορίζει και τάστρα, ορίζει κι αυτούς τους θεούς· μήτ’ εσείς δεν ορίζετε τόσο τα γίδια και τα πρόβατα· τ’ άνθη όλα του έρωτα έργα είναι· τα δέντρα τούτα αυτουνού δημιουργήματα· απ’ αυτόν τρέχουνε και τα ποτάμια και φυσούν οι άνεμοι. […] Δεν υπάρχει λοιπόν κανένα γιατρικό του έρωτα, που να πίνεται, που να τρώγεται, που να λέγεται με ξόρκια, παρά μονάχα το φιλί και τ’ αγκάλιασμα και το πλάγιασμα με γυμνά τα κορμιά.»
Ιφιγένεια εν Ταύροις
«Ζωή δεν είναι μόνο ν’ ανασαίνης. Ζωή είν’ αυτή, που στο ιερό θλιμμένη περνώ, σα γύρω από τον τάφο του ίσκιος;»
«Δεν είμαι ιέρεια, του Αγαμέμνονα είμαι κόρη μόνο. Της άγνωστης το λόγο τιμούσες, να προστάξης με βία θέλεις του βασιλιά την κόρη; Όχι! Ν’ ακούω από μικρή έχω μάθει, τους γονιούς μου στο πρώτο, μια θεά έπειτα, και πάντα πιο ελεύτερη αισθανόμουν την ψυχή μου με την υποταγή. Στο σκληρό λόγο, στην άγρια απόφαση όμως ενός άντρα να υποταχτώ ούτε κει ούτε δω έχω μάθει. »
Η φυλετική ευγένεια – Αριστοκρατία και ταϊφάς
Ο Πέτρος Βλαστός υπήρξε από τις πιο μεγάλες προσωπικότητες του αγώνα των δημοτικιστών. Ασχολήθηκε επίσης με θέματα ευγονικής και διαμόρφωσε μια θεωρία αριστοκρατικού φυλετισμού. Ο φιλόσοφος που τον επηρέασε περισσότερο από κάθε άλλον ήταν ο Φρειδερίκος Νίτσε. Στην ανά χείρας έκδοση περιλαμβάνονται η ομιλία του στον Εκπαιδευτικό Όμιλο (Η Φυλετική Ευγένεια), καθώς και πολλά κείμενά του που δημοσιεύθηκαν σε διάφορα περιοδικά για το ίδιο θέμα. Εξαιρετικής σημασίας είναι το άρθρο «Γεωμετρισμός και ταϊφάς», όπου υποστηρίζει ότι η γεωμετρική τέχνη εμφανίζεται και καθιερώνεται σε εποχές που η μάζα επικρατεί έναντι των αρίστων κι οδηγεί τον πολιτισμό σε παρακμή. Παράλληλα εναντιώνεται στο φαινόμενο του ολοκληρωτισμού που έκανε την εμφάνισή του στην Ευρώπη κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Το βιβλίο συμπεριλαμβάνει κι αλληλογραφία του Πέτρου Βλαστού με τον παιδικό του φίλο, τον Ίωνα Δραγούμη, όπου συζητούν θέματα γύρω από τον φυλετισμό, καθώς και γράμματα του Βλαστού προς άλλους δημοτικιστές της εποχής όπου εκφράζει την αγανάκτησή του για τον ολοκληρωτισμό στην Γερμανία και την Ιταλία.
Το γερμανικό αίνιγμα
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Νικόλαος Λούβαρις το 1935 δημοσίευσε μια σειρά άρθρων στην εφημερίδα «Καθημερινή» υπό τον τίτλο «Το Γερμανικό Αίνιγμα». Στην εν λόγω αρθρογραφία ανέλυε το φαινόμενο του Γ’ Ράιχ από φιλοσοφικής και πολιτικής σκοπιάς ασκώντας παράλληλα και την κριτική του. Τα θέματα που καταπιάστηκε αφορούσαν τη νέα και την παλιά Γερμανία, τις αιτίες που ο Εθνικοσοσιαλισμός ανήλθε στην εξουσία, την θρησκευτική πολιτική των εθνικοσοσιαλιστών, καθώς και τις συνέπειές αυτής, αλλά και τη σχέση του Τρίτου Κράτους με την Επιστήμη. Ο Νικόλαος Λούβαρις ήταν απόφοιτος απόφοιτος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, ενώ σπούδασε επίσης στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας Ερμηνευτική Θεολογία της Καινής Διαθήκης, Θρησκειολογία, Φιλοσοφία και Παιδαγωγική. Είχε αυστηρή ειδίκευση στην Καινή Διαθήκη ως τακτικός καθηγητής επί τριάντα έτη στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1935 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Το 1926-1928 υπηρέτησε ως Γενικός Γραμματεύς του Υπουργείου Παιδείας. Επί Κυβερνήσεως Μεταξά το 1936-1937 και επί Κατοχικής Κυβέρνησης Ράλλη διετέλεσε Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Παραβλάσταρα
«Ελπίζω, σα βρείτε ησυχία και σιγαλιά, να σας φανούν τα “Παραβλάσταρα” λιγότερο βαριά. Το βιβλίο αυτό γράφηκε για τους πολύ λίγους, για κείνους που κυνηγούνε μιαν αλήθεια, ας είναι και δύσκολη, ας είναι κι άφθαστη ακόμα. Γι’ αφτό και το ύφος είναι κάπως ακατάδεχτο.»
Πέτρος Βλαστός προς Πηνελόπη Δέλτα
30-6-1937
«Κάλιο να δουλέβεις για τους κατοπινούς (κι ας είναι ξένοι) που θα ζήσουν παρά για τους τωρινούς που θα πεθάνουν. […] Δε ζητιανέβω μαλακή συγκατάβαση μήτε σκοτίζουμαι να κάνω κανενός καλό με το στανιό. Ας διαβάσουν όσοι ξέρουν να διαβάζουν. Κι ας διαφωνήσουν. Η σπίθα θέλει και τσακμάκι και τσελίκι.»
Πέτρος Βλαστός
Ινδικό καλοκαίρι
Το Ινδικό Καλοκαίρι ονομάσθηκε έτσι από τις ζεστές καλοκαιρινές συνθήκες του φθινόπωρου στην Νέα Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σε περιοχές που κατοικούνταν από Ινδιάνους, οι οποίοι και το περιέγραψαν για πρώτη φορά στους Ευρωπαίους. Ένα παράδοξο καλοκαίρι που άρχιζε από τον Σεπτέμβριο και απλώνονταν κάποιες φορές μέχρι και τον Ιανουάριο. Είναι μια εποχή που συμβολίζει την απρόσμενη παράταση της νεότητας ενός ώριμου άνδρα, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ενεργητικότητά του στη ζωή του.
Ρουμπαγιάτ – Ομάρ Καγιάμ
Τα Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ έχουν ύφος διδακτικό και συμβουλευτικό και προτρέπουν τον άνθρωπο να ζει τη στιγμή, δίχως να νοιάζεται για το χθες και το αύριο και τα όσα επιτάσσει η θρησκεία. Πρόκειται για φιλοσοφία της ζωής σε τετράστιχα, μια φιλοσοφία που υμνεί τις ηδονές, τη γυναίκα και τον έρωτα, καθώς και το ποτό της λησμονιάς, τον κόκκινο οίνο. Προς επίρρωση των όσων αναφέρθηκαν, ο στίχος αυτός ίσως είναι ο πλέον αντιπροσωπευτικός της αντίληψης του Καγιάμ για τη ζωή: «Ζήσε το σήμερα αν είσαι λογικός / Ποιος ξέρει αύριο αν θα ‘σαι ζωντανός».
Ο Γκιιάτ αντ-Ντιν Αμπούλ-Φατχ Ουμάρ ιμπν Ιμπραχίμ αλ-Χαγιάμ Νισαπουρί, περισσότερο γνωστός ως Ομάρ Καγιάμ ήταν Πέρσης πολυμαθής, φιλόσοφος, μαθηματικός, αστρονόμος και ποιητής. Είναι ο συγγραφέας του πιο ολοκληρωμένου -πριν τον 19ο αιώνα- βιβλίου Άλγεβρας. Γεννήθηκε το 1021 μ.Χ στο Νισαπούρ και πέθανε στην ίδια πόλητο 1122μ.Χ. Ο Ομάρ Καγιάμ ήταν εξαίρετικος μαθηματικός, φυσικός, αστρολόγος, γιατρός και φιλόσοφος. Έγινε γνωστός στη Δύση τον 18ο αιώνα, όταν ο Έντουρντ Φίτζεραλντ μετέφρασε τα Ρουμπαγιάτ, που σημαίνει τετράστιχα στα περσικά, το 1859.
Ιστορίες του Χωροχρόνου
Ο χρόνος εξαρτάται από τον παρατηρητή μάς αναφέρει η θεωρία της σχετικότητας, όμως δε μας εξηγεί τον ακριβή τρόπο αυτής της εξάρτησης.
Πώς αντιλαμβάνεται τον χωροχρόνο μια μύγα που μόλις γεννήθηκε, μια τίγρης φυλακισμένη σε έναν ζωολογικό κήπο, ένας πωλητής παλαιών αντικειμένων ανοίγοντας το μαγαζί του, ένας βατραχάνθρωπος κατά τη λεγόμενη διαβολοβδομάδα, ένας αναρχικός την ώρα που η κατάληψη -αλλά κι η ίδια του η ιδεοληψία- τίθεται υπό αμφισβήτηση;
Η βίωση τού Χωροχρόνου είναι καθαρά υποκειμενική αντίληψη.
Μέσα από τα μάτια των διαφορετικών χαρακτήρων χτίζω μια εναλλακτική πραγματικότητα, όπου όλες οι ιστορίες συμβαίνουν ταυτόχρονα, αλλά ενδεχομένως σε διαφορετική χωροχρονική συνοχή – εντέλει όλοι αυτοί βρίσκονται στο ίδιο καράβι που είναι μια σουρεαλιστική απεικόνιση τής Ελλάδας.
Τι θέλω να πω με ό,τι γράφω; Αυτό είναι στη διάθεση τού αναγνώστη να ανακαλύψει τι πραγματικά συμβαίνει και πώς όλοι αυτοί οι ήρωες μπορούν να συνυπάρξουν.
Καλή ανάγνωση.
Φύλακας Άγγελος
Η Ελένη είναι μια δεκαεφτάχρονη κοπέλα η οποία χάνει τους γονείς της σε ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Στο ατύχημα πεθαίνει και η ίδια όμως ένας άγγελος τη στέλνει πίσω στη ζωή. Εκείνη πιστεύει ότι αυτός είναι ο φύλακας άγγελος της όμως όταν διηγείται στους γύρω της τη μεταθανάτια εμπειρία της οι περισσότεροι δεν την πιστεύουν, θεωρούν ότι έχει υποστεί μετατραυματικό σοκ και δεν δίνουν σημασία στα λόγια της. Μια ημέρα έρχεται στο σχολείο ένας καινούριος μαθητής ο Ραφαήλ και μόλις τον βλέπει ξέρει ότι εκείνος είναι ο άγγελος της. Ο Ραφαήλ κάνει τα αδύνατα δυνατά να την αποφύγει, όμως ταυτόχρονα είναι συνέχεια δίπλα της και την προστατεύει από τους κινδύνους κι έτσι οι δύο νέοι αρχίζουν να νιώθουν έντονα συναισθήματα ο ένας για τον άλλον. Όμως η αγάπη τους είναι ένα τρομερό λάθος το οποίο είναι σε θέση να χαλάσει την ισορροπία όλου του κόσμου.
Η βασιλεία εν Ελλάδι
Ἡ Ἱστορία καὶ τὰ πεπρωμένα εἶναι ἀμείλικτα ἐναντίον παντὸς τοῦ ἀγνωμονοῦντος λαοῦ. Ἡ Ἑλλὰς δὲν θὰ ἀγνωμονήσῃ. Γνωρίζω ὅτι εἰς πολλὰς, εἰς πλείστας σκιὰς χωρικῶν, παλαιῶν πολεμιστῶν τῶν Ἰωαννίνων καὶ Θεσσαλονίκης, τοῦ Κιλκὶς καὶ τῆς Κρέσνας ἡ προσωπογραφία τοῦ Βασιλέως Κωνσταντίνου λατρεύεται ὡς εἰκόνισμα. Καὶ πράγματι ὑπ᾽ αὐτὴν τὴν μορφὴν ὁ Βασιλεὺς Κωνσταντῖνος διὰ τῆς δόξης τοῦ καὶ τῶν μαρτυρίων του θὰ παραμείνῃ διὰ μέσου τῶν αἰώνων εἰς τὴν Καρδίαν τῶν Ἑλλήνων. Εἶναι ἐξ ἐκείνων τῶν ὀνομάτων, τὰ ὁποῖα ὁ θρῦλος μεγαλοποιεῖ.
Όνειρο φθινοπωρινού ηλιοβασιλέματος – του Gabriele D’ Annunzio
Το έργο διαδραματίζεται στη Βενετία του 18ου αιώνα. Η χήρα ενός Δόγη καλεί μια μάγισσα επειδή ο νέος Δόγης, δηλαδή ο εραστής της για τον οποίο δολοφόνησε τον πραγματικό Δόγη, τον σύζυγό της, βρίσκεται τώρα σε έναν οίκο ανοχής, διασκεδάζοντας με μια σκληρή πόρνη. Η μάγισσα, με ένα μαγικό τελετουργικό που βασίζεται στο κερί και τα μαλλιά του άτυχου άνδρα, βάζει φωτιά στον οίκο ανοχής.
Σε ένα ακόμα έργο του D’ Annunzio τα έντονα πάθη αποτελούν τα βασικά στοιχεία: Έρωτας, ζήλεια, βεντέτα, θάνατος.
Ενοπτικόν – Ένα «ερμητικό» εγχειρίδιο ευτυχίας (τόμος Β’)
Το ΕΝΟΠΤΙΚΟΝ – ένα «ερμητικό» Εγχειρίδιο Ευτυχίας, αποτελεί καταφύγιο και παραμυθία για τον καθένα που συναντά προβλήματα και πιέσεις στην καθημερινότητά του και αναζητά έναν δίαυλο διαφυγής από το φθαρτό και εφήμερο σήμερα. Ένα πνευματικό οχυρό σκέψης, περίσκεψης, και σηματοδότησης ενός καλύτερου αύριο, για όλους όσους μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τα νοήματά του, να εντρυφήσουν στις «έξωθεν» οδηγίες του, και να ακολουθήσουν τα μονοπάτια που στοχεύουν στην υπέρβαση του γήινου εαυτού μας. Ένα έργο εσωτερικής μύησης στον τρόπο με τον οποίο το αόρατο καθίσταται ορατό και φωτίζει αποκαλυπτικά την πορεία της ζωής μας. Ένας φωτεινός σηματοδότης για την κατάκτηση της εσωτερικής γαλήνης και της πραγματικής ευτυχίας στη ζωή.
Ενοπτικόν – Ένα «ερμητικό» εγχειρίδιο ευτυχίας (τόμος Α’)
Το ΕΝΟΠΤΙΚΟΝ – ένα «ερμητικό» Εγχειρίδιο Ευτυχίας, αποτελεί την οργανική μήτρα (matrix) χρησμών και συμβόλων μέσα από την οποία αναδύθηκαν, ως αυτοδύναμα υποσύνολα, τα έργα του ίδιου συγγραφέα: «Ενοπτικόν: το Βιβλίο των Χρησμών» (Εκδόσεις Έκτωρ, 2022), «Τα Μυστήρια των Ελλήνων» (Κάκτος, 2018), «Απόκρυφη Γνώση» (Κάκτος, 2018), «Η Μαγεία του Εγκεφάλου» (Εκδόσεις Έκτωρ, 2021), «Χώρος και Χρόνος» (Κάκτος, 2021), «Οι Θεοί των Ελλήνων» (Εκδόσεις Έκτωρ, 2022), «Σβάστικα» (Historia, 2017), και «Η Αρχαία Σπάρτη – μέσα από τη μαγεία της εικόνας» (Εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη, 2022). Είναι ένα έργο ζεύξης και εναρμόνισης όλων αυτών, που γεφυρώνει κατά τρόπο μοναδικό την αρχαιογνωσία με την επιστήμη, το υπερφυές με το φυσικό, το προβλεπόμενο με το αναπάντεχο, και την αυστηρή λογική θεώρηση των πραγμάτων με καταστάσεις διορατικής έκστασης. Ένα έργο που αφορά όλους και τον καθένα μας χωριστά, προσφέροντας μια μοναδική στήριξη κατά την διάρκεια της πορείας της ζωής μας.
Νέα Γενεά
Το μικρό πράσινο βιβλίο
Ο Ayatollah Ruhollah Khomeini ήταν ο άνθρωπος που ξεσήκωσε την Ιρανική Επανάσταση, σταματώντας τον εκδυτικισμό που προωθούσε ο τελευταίος Σάχης του Ιράν. Η Ανατολή δεχόμενη την ιμπεριαλιστική κι αποικιοκρατική πίεση της Δύσης οδηγήθηκε στην αναβίωση του Ισλάμ ως πολιτισμική διαφοροποίηση από τον δυτικό κόσμο, αρνούμενη να εκσυγχρονιστεί με πολιτικά και ιδεολογικά συστήματα προερχόμενα από αυτήν, όπως γράφει ο Samuel Huntington στο βιβλίο «Η Σύγκρουση των Πολιτισμών». Από το 1979 το Ιράν κυβερνάται από τον σιιτικό κλήρο και αυτό το μικρό πράσινο βιβλίο εξηγεί τι σημαίνει η φράση του Khomeini: «Το Ισλάμ είναι πολιτική ή δεν είναι τίποτα.»
Το Ισλάμ εν συγκρίσει με τον Εθνικοσοσιαλισμό
Για την Saïda Savitri γνωρίζουμε ελάχιστα, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην την συγχέουμε με την «Ιέρεια του Χίτλερ», δηλαδή την Savitri Devi. Ήταν συγγραφέας του βιβλίου «L’ Islam et les Temps modernes» (Το Ισλάμ και οι Σύγχρονοι Καιροί), όπου καταπιάνεται με τις «βαθύτερες αιτίες παρακμής» του μουσουλμανικού κόσμου. Το «L’ Islam devant le National-socialisme» (1943) είναι το δεύτερο έργο της κι αποτελεί μια σύγκριση στίχων του Κορανίου και αποφθεγμάτων του Αδόλφου Χίτλερ, έχοντας ως απώτερο στόχο να επισημάνει μια ιδεολογική σύγκλιση. Η Saïda Savitri το καθιστά ξεκάθαρο αυτό από την αρχή του βιβλίου:
«Οι αμετάβλητες αρχές του Κορανίου θα είναι η βάση μας. Αυτές της οργάνωσής μας θα πρέπει να αντλήσουν την έμπνευση από την Δύση, καθώς ο μακρύς μας ύπνος μάς έχει αφήσει αρκετούς αιώνες πίσω.»
Μια τέτοια άποψη έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές του παραδοσιακού Ισλάμ. Η μελέτη του βιβλίου αυτού όμως βοηθά να βγουν πολύ χρήσιμα ιστορικά συμπεράσματα.
Ο Φασισμός ως φαινόμενο της εποχής του κι η ματιά του Κωστή Παλαμά
Αυτή η μικρή μελέτη σκοπό έχει να αναδείξει τις εντυπώσεις που γέννησε στην Ευρώπη η φασιστική επανάσταση. Τον Οκτώβριο του 1922 ο Μουσολίνι και οι Μελανοχίτωνές του, εμπνεόμενοι από την επιτυχημένη Πορεία στο Φιούμε του ποιητή Γκαμπριέλε Ντ’ Αννούντσιο και των Λεγεωνάριών του, ξεκίνησαν την Πορεία στη Ρώμη για να απαιτήσουν την παράδοση της κυβέρνησης της Ιταλίας από τον Βιττόριο Εμμανουέλε ΙΙΙ. Μεταξύ των πολλών Ευρωπαίων διανοουμένων που τους κέντρισαν το ενδιαφέρον τα γεγονότα της Ιταλίας ήταν και ο Έλληνας ποιητής Κωστής Παλαμάς. Τα άρθρα του στην εφημερίδα «Εμπρός» παρατίθενται στην ανά χείρας έκδοση κι έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, ενώ αποτελούν και πολύ σημαντικό ντοκουμέντο. Ο δημοτικιστής ποιητής εξέτασε την σύνθεση των ιδεών του φασιστικού κινήματος, αλλά και την προσωπικότητα του επαναστάτη Μπενίτο Μουσολίνι, προβλέποντας μάλιστα και το τέλος του. Επιπροσθέτως, περιλαμβάνεται και το γράμμα του Παλαμά προς τον ηγέτη του Φουτουρισμού, Φιλίππο Τ. Μαρινέττι, καθώς κι ένα του ποίημα για τις ιδέες των φουτουριστών.
Το «Δόγμα του Φασισμού» και η Πολιτική Διαθήκη του Μουσσολίνι
Αναλύουν: Χρίστος Γούδης, Κωνσταντίνος Τσοπάνης, Αλέξανδρος Καρράς
«Ὁ ἰδιότυπος μυστικισμὸς τοῦ Φασισμοῦ, τώρα, ψηλαφεῖται ἀνάγλυφος τόσο στὸ “Δόγμα τοῦ Φασισμοῦ” ὅσο καὶ στὴν “Πολιτικὴ Διαθήκη” τοῦ Μουσσολίνι ποὺ κρατᾶτε ἀνὰ χεῖρας. Πρόκειται γιὰ δυὸ σημαντικὰ ἱστορικὰ ντοκουμέντα ποὺ βλέπουν τὸ φῶς τῆς δημοσιότητος σὲ μιὰ πολλὴ καλὴ μετάφραση, πρᾶγμα σπάνιο γιὰ τὰ ἑλληνικὰ δεδομένα. Ἐδῶ ἡ μετάφραση εἶναι στρωτὴ καὶ ἀποδίδονται τὰ νοήματα τοῦ ἰταλικοῦ κειμένου μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ἀναγνώστης νὰ μὴν ὠθεῖται σὲ παρανοήσεις.» Κωνσταντῖνος Τσοπάνης, Δρ Ἱστορίας καὶ Φιλοσοφίας τῶν Θρησκειῶν
«Ο Μουσολίνι είναι ένα αίνιγμα για μένα. Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που έχει κάνει με ελκύουν. Φαίνεται ότι έκανε πολλά για την αγροτιά. Φυσικά το σιδερένιο γάντι είναι εκεί. Αλλά κατανοώντας ότι η δύναμη είναι η βάση της δυτικής κοινωνίας, οι μεταρρυθμίσεις του Μουσολίνι αξίζουν μια αμερόληπτη μελέτη. Η φροντίδα του για τους φτωχούς ανθρώπους, η αντίθεσή του στην υπερβολική αστικοποίηση, η προσπάθειά του να επιφέρει συντονισμό μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, μου φαίνεται ότι απαιτούν πολύ προσεκτική προσοχή. Πρέπει να πω ότι ήταν γοητευτικός μαζί μου».
(Από την επιστολή του Γκάντι προς τον Ρομάν Ρολάντ)
Το γερμανικό αίνιγμα
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Νικόλαος Λούβαρις το 1935 δημοσίευσε μια σειρά άρθρων στην εφημερίδα «Καθημερινή» υπό τον τίτλο «Το Γερμανικό Αίνιγμα». Στην εν λόγω αρθρογραφία ανέλυε το φαινόμενο του Γ’ Ράιχ από φιλοσοφικής και πολιτικής σκοπιάς ασκώντας παράλληλα και την κριτική του. Τα θέματα που καταπιάστηκε αφορούσαν τη νέα και την παλιά Γερμανία, τις αιτίες που ο Εθνικοσοσιαλισμός ανήλθε στην εξουσία, την θρησκευτική πολιτική των εθνικοσοσιαλιστών, καθώς και τις συνέπειές αυτής, αλλά και τη σχέση του Τρίτου Κράτους με την Επιστήμη. Ο Νικόλαος Λούβαρις ήταν απόφοιτος απόφοιτος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, ενώ σπούδασε επίσης στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας Ερμηνευτική Θεολογία της Καινής Διαθήκης, Θρησκειολογία, Φιλοσοφία και Παιδαγωγική. Είχε αυστηρή ειδίκευση στην Καινή Διαθήκη ως τακτικός καθηγητής επί τριάντα έτη στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1935 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Το 1926-1928 υπηρέτησε ως Γενικός Γραμματεύς του Υπουργείου Παιδείας. Επί Κυβερνήσεως Μεταξά το 1936-1937 και επί Κατοχικής Κυβέρνησης Ράλλη διετέλεσε Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Εκδόσεις Νυμφίος
Κείμενα για το Άγιον Πάσχα
Χριστὸς ἀνέστη! ἀδελφοί.
«Πάσχα ἱερὸν ἡμῖν σήμερον ἀναδέδεικται, Πάσχα καινὸν ἅγιον, Πάσχα μυστικόν…»
«Ὢ θείας! ὢ φίλης! ὢ γλυκυτάτης σου φωνῆς! μεθ᾿ ἡμῶν ἀψευδῶς γάρ, ἐπηγγείλω ἔσεσθαι, μέχρι τερμάτων αἰῶνος Χριστέ· ἣν οἱ πιστοὶ ἄγκυραν ἐλπίδος, κατέχοντες ἀγαλλόμεθα». «Ὢ Πάσχα τὸ μέγα, καὶ ἱερώτατον Χριστέ! ὢ σοφία καὶ λόγε, τοῦ Θεοῦ καὶ δύναμις, δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον σοῦ μετασχεῖν, ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ, ἡμέρᾳ τῆς βασιλείας σου».
Γένοιτο.
«Περιττὸν νὰ εἴπωμεν νομίζομεν, ὅτι οἱ σφαζόμενοι ἀμνοὶ τοῦ Πάσχα εἶναι εἰκὼν τοῦ ἀκάκου ἀμνοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἀναφέρεται εἰς τὸν ἀμνόν, ὃν ἔθυον οἱ Ἰουδαῖοι ἑορτάζοντες τὸ Πάσχα. Τὰ ᾠὰ βάφονται κόκκινα, διότι τὸ κόκκινον χρῶμα ἐν τῇ Χριστιανικῇ Ἐκκλησίᾳ εἶναι ἑορτάσιμον· κόκκινον εἶναι τὸ χρῶμα τοῦ αἵματος· ἡ δὲ Ἐκκλησία ἐθεμελιώθη ἐπὶ τοῦ αἵματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν μαρτύρων κατόπιν.»
Ο βίος του Χριστού
ὁ ἴδιος: «ἐνόσω ζῶ καὶ ἀναπνέω καὶ σωφρονῶ, δὲν θὰ παύσω πάντοτε, ἰδίως δὲ κατὰ τὰς πανεκλάμπρους ταύτας ἡμέρας, νὰ ὑμνῶ μετὰ λατρείας τὸν Χριστόν μου, νὰ περιγράφω μετ᾿ ἔρωτος τὴν φύσιν καὶ νὰ ζωγραφῶ μετὰ στοργῆς τὰ γνήσια ἑλληνικὰ ἤθη». Σήμερα τό σπίτι του στή Σκιάθο ἔχει γίνει μουσεῖο, ὅπου διατηροῦνται ὅλα τά πράγματά του. Ἐκεῖ βρίσκονται τό μελανοδοχεῖο καί ἡ πένα τοῦ ἁγίου της ἑλληνικῆς λογοτεχνίας. Αὐτά ἦταν τά μέσα, μέ τά ὁποῖα ἐξωτερίκευσε τόν ἐσωτερικό του κόσμο. Χάρις σ’ αὐτά μποροῦμε σήμερα ν’ ἀπολαύσουμε αὐτή τήν ὑπέροχη μετάφραση. Μπορεῖ νά ἔχει ἐπέμβει αὐθαίρετα στό πρωτότυπο, δίνοντας τήν ὀρθόδοξη ὀπτική της χριστιανικῆς πίστης, ἀλλά εἶναι πραγματικά ἕνα ἀπολαυστικό βιβλίο γιά τή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Καθώς τό διαβάζει ὁ ἀναγνώστης ξεχνᾶ τόν συγγραφέα τοῦ βιβλίου, τόν
Farrar. Ἡ ταυτότητα τοῦ Παπαδιαμάντη ἐπισκιάζει τόν συγγραφέα.
Η Ελληνική Εκκλησία και η Εθνική Αναγέννησις
Ἡ ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν εἶνε ἑορτὴ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς γνώσεως. Βασίλειος ὁ μέγας, ὁ Θεολόγος Γρηγόριος, Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος δὲν ὑπῆρξαν μόνον κατὰ τὴν ἀπαράμιλλον αὐτῶν πρὸς κραταίωσιν τοῦ χριστιανικοῦ δόγματος δρᾶσιν πρώτιστοι τῶν θεμελιωτῶν τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ ἐπιφανέστατοι τοῦ ἑλληνικοῦ λόγου καί τῆς ἑλληνικῆς γνώσεως ὑποφῆται. Κατενόησαν ὑπέρ πάντα ἄλλον λειτουργὸν τοῦ Χριστιανισμοῦ τὰ ἐκ τῆς ἑλληνικῆς μορφώσεως ἀγαθά. Ἦγον μὲν τὸ γένος ἐκ τῆς ἀπωτέρας Μικρᾶς Ἀσίας, ἀλλ’ αὕτη ἤδη ἥν ἑλληνικὴ ἀπὸ αἰώνων, πρὶν ἔτι μυηθῇ τὰ δόγματα τῆς νέας θρησκείας, ἥτις ἀπὸ τῆς Ἰουδαίας προελθοῦσα κατέκτησε διὰ τοῦ ἑλληνικοῦ λόγου τὸν κόσμον· ἡ ψυχὴ αὐτῶν ἄρα καὶ ἡ συνείδησις ἦσαν ἑλληνικαί.
Αρχαία Ελληνική Γραμματεία
Δάφνης και Χλόη
Ο Λόγγος ήταν Λέσβιος συγγραφέας που έζησε την Ρωμαϊκή εποχή στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ., γνωστός για το βουκολικό μυθιστόρημά του «Δάφνις και Χλόη». Το 1831 ο Γκαίτε μίλησε στον Έκερμαν για το μυθιστόρημα αυτό: «Πρέπει να γράψει κανένας ολάκληρο βιβλίο για να δείξει όλες τις ομορφιές του έργου αυτού. Καλό είναι να το διαβάζουμε μια φορά το χρόνο· πάντα κάτι μαθαίνουμε και νοιώθουμε όλη τη δροσερή εντύπωση της σπάνιας ομορφιάς του.»
Απόσπασμα από το έργο:
«Θεός είναι, παιδιά μου, ο έρωτας, νέος κι όμορφος και φτερωτός· και για τούτο του αρέσουν τα νιάτα κι αναζητάει την ομορφιά κ’ ενθουσιάζει τις ψυχές. Κ’ έχει τόση δύναμη, όση μήτε ο Δίας· ορίζει τα στοιχεία, ορίζει και τάστρα, ορίζει κι αυτούς τους θεούς· μήτ’ εσείς δεν ορίζετε τόσο τα γίδια και τα πρόβατα· τ’ άνθη όλα του έρωτα έργα είναι· τα δέντρα τούτα αυτουνού δημιουργήματα· απ’ αυτόν τρέχουνε και τα ποτάμια και φυσούν οι άνεμοι. […] Δεν υπάρχει λοιπόν κανένα γιατρικό του έρωτα, που να πίνεται, που να τρώγεται, που να λέγεται με ξόρκια, παρά μονάχα το φιλί και τ’ αγκάλιασμα και το πλάγιασμα με γυμνά τα κορμιά.»
Ενοπτικόν – Ένα «ερμητικό» εγχειρίδιο ευτυχίας (τόμος Β’)
Το ΕΝΟΠΤΙΚΟΝ – ένα «ερμητικό» Εγχειρίδιο Ευτυχίας, αποτελεί καταφύγιο και παραμυθία για τον καθένα που συναντά προβλήματα και πιέσεις στην καθημερινότητά του και αναζητά έναν δίαυλο διαφυγής από το φθαρτό και εφήμερο σήμερα. Ένα πνευματικό οχυρό σκέψης, περίσκεψης, και σηματοδότησης ενός καλύτερου αύριο, για όλους όσους μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τα νοήματά του, να εντρυφήσουν στις «έξωθεν» οδηγίες του, και να ακολουθήσουν τα μονοπάτια που στοχεύουν στην υπέρβαση του γήινου εαυτού μας. Ένα έργο εσωτερικής μύησης στον τρόπο με τον οποίο το αόρατο καθίσταται ορατό και φωτίζει αποκαλυπτικά την πορεία της ζωής μας. Ένας φωτεινός σηματοδότης για την κατάκτηση της εσωτερικής γαλήνης και της πραγματικής ευτυχίας στη ζωή.
Ενοπτικόν – Ένα «ερμητικό» εγχειρίδιο ευτυχίας (τόμος Α’)
Το ΕΝΟΠΤΙΚΟΝ – ένα «ερμητικό» Εγχειρίδιο Ευτυχίας, αποτελεί την οργανική μήτρα (matrix) χρησμών και συμβόλων μέσα από την οποία αναδύθηκαν, ως αυτοδύναμα υποσύνολα, τα έργα του ίδιου συγγραφέα: «Ενοπτικόν: το Βιβλίο των Χρησμών» (Εκδόσεις Έκτωρ, 2022), «Τα Μυστήρια των Ελλήνων» (Κάκτος, 2018), «Απόκρυφη Γνώση» (Κάκτος, 2018), «Η Μαγεία του Εγκεφάλου» (Εκδόσεις Έκτωρ, 2021), «Χώρος και Χρόνος» (Κάκτος, 2021), «Οι Θεοί των Ελλήνων» (Εκδόσεις Έκτωρ, 2022), «Σβάστικα» (Historia, 2017), και «Η Αρχαία Σπάρτη – μέσα από τη μαγεία της εικόνας» (Εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη, 2022). Είναι ένα έργο ζεύξης και εναρμόνισης όλων αυτών, που γεφυρώνει κατά τρόπο μοναδικό την αρχαιογνωσία με την επιστήμη, το υπερφυές με το φυσικό, το προβλεπόμενο με το αναπάντεχο, και την αυστηρή λογική θεώρηση των πραγμάτων με καταστάσεις διορατικής έκστασης. Ένα έργο που αφορά όλους και τον καθένα μας χωριστά, προσφέροντας μια μοναδική στήριξη κατά την διάρκεια της πορείας της ζωής μας.
Η ερωτική ζωή στην αρχαία Ελλάδα
Οι Έλληνες υπήρξαν οι μοναδικοί άνθρωποι στην παγκόσμια ιστορία που γνώριζαν πώς να συνδυάζουν αρμονικά τον ερωτισμό τους με ανώτερα πνευματικά ιδεώδη, και ως εκ τούτου δημιούργησαν έναν ανεπανάληπτο πολιτισμό που η ανθρωπότητα θα θαυμάζη πάντα όσο θα υπάρχη, μέχρι την συντέλεια του κόσμου.
Η ιστορία των αρχαιοελληνικών ηθών
«Η ιστορία των αρχαιοελληνικών ηθών» αποτελεί μια ζωντανή έκφραση της προσωπικής ζωής των προγόνων μας. Μέσα στη δική τους ηθική ανακαλύπτουμε και τους δικούς μας προβληματισμούς. Προσεγγίζοντας περισσότερο τον αρχαιοελληνικό τρόπο σκέψης, ίσως μπορέσουμε να ξεπεράσουμε και τα δικά μας εμπόδια βελτιώνοντας τη θέση μας. Το μέλλον πάντα προδιαγράφεται απ’ το παρελθόν. Πρέπει να θεωρούμε τον εαυτό μας ευτυχή που έχουμε στην κατοχή μας το πιο ένδοξο πολιτιστικό παρελθόν που γνώρισε ποτέ ο κόσμος: Εκείνο της ηθικής της Αρχαίας Ελλάδας!».
Βυζαντινή Ιστορία
Τι έτρωγαν οι Βυζαντινοί
Διατροφικές συνήθειες των Βυζαντινών, το καθημερινό και το γιορταστικό τραπέζι αλλά και οι θρησκευτικές νηστείες μαζί με πολλά άλλα στοιχεία αντλημένα από τις άμεσες πηγές. Έμφαση κυρίως στην περίοδο 10ου-12ου αι.
Γυναίκες στην πορφύρα
Η περίοδος της Εικονομαχίας από την οπτική γωνία τριών Βυζαντινών αυτοκράτειρων, της Ειρήνης (780-802 μ.Χ.), της Ευφροσύνης (824-829 μ.Χ.) και της Θεοδώρας (842-856 μ.Χ.), ζωντανεύει από την πένα της έγκριτης καθηγήτριας του King’s College, Τζούντιθ Χέριν. Συνδέεται η λατρεία των εικόνων με το φύλο, είναι το κεντρικό ερώτημα της Βρετανής βυζαντινολόγου, που υποστηρίζει πως η αποκατάσταση των εικόνων οφείλεται στις συνδυασμένες προσπάθειες πολλών ευλαβών, καθημερινών γυναικών και μιας ελίτ ισχυρών και με εξουσία στα χέρια τους γυναικών.
Τρεις γυναίκες που πρωταγωνιστούν σε μιαν απ’ τις πιο ζωντανές και κρίσιμες περιόδους της Βυζαντινής Ιστορίας, ένα μωσαϊκό που το συνθέτουν η δίψα για εξουσία, οι έρωτες, οι ραδιουργίες, οι γάμοι συμφέροντος και οι θεολογικές έριδες. Είναι ο Η΄ αιώνας, η εποχή της Εικονομαχίας, όταν στη Δύση κυβερνά ο Καρλομάγνος και στην Ανατολή ο Χαρούν Αλ-Ρασίντ.
Η καθεμιά τους φόρεσε την πορφύρα, το σύμβολο της αυτοκρατορικής εξουσίας, με τον τρόπο της. Η Ειρήνη έβαλε να τυφλώσουν τον γιο της για να εξασφαλίσει την εξουσία. Η εγγονή της Ευφροσύνη επέστρεψε απ’ την εξορία για να νομιμοποιήσει τον εικονομάχο καταχραστή του θρόνου. Η νύφη της Θεοδώρα ήταν αυτή που κατάφερε να αποκαταστήσει τις εικόνες.
Τι είναι το Βυζάντιο
H Βυζαντινολόγος Τζούντιθ Χέριν κάνει μια συνολική αποτίμηση της Βυζαντινής περιόδου.
Ήταν μια αυτοκρατορία που στηρίχθηκε σε μια ιεραρχημένη κοινωνία, η οποία κληροδότησε στους μεταγενέστερους, εκτός από τη δική της αντίληψη για τον Χριστιανισμό, και ορισμένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης. Σ’ αυτήν την αυτοκρατορία οφείλει η σημερινή Ευρώπη την ύπαρξή της: Αν η Βυζαντινή αυτοκρατορία δεν είχε αναχαιτίσει για τόσους αιώνες τους Άραβες, τους Σελτζούκους και τους Οθωμανούς, η Δύση δεν θα είχε προλάβει να ορθοποδήσει.
Αυτές είναι μερικές από τις απαντήσεις που δίνει η Τζούντιθ Χέριν στην ερώτηση «Τι είναι το Βυζάντιο». Η Βυζαντινολόγος συγγραφέας του πολυδιαβασμένου Γυναίκες στην Πορφύρα ξεναγεί τον αναγνώστη της σε όλες τις πτυχές αυτής της φαντασμαγορικής αλλά και γεμάτη εκπλήξεις αυτοκρατορίας που κυριάρχησε στο προσκήνιο της Ιστορίας για πάνω από χίλια χρόνια.
1453 – Η Πόλις εάλω Το χρονικό της πολιορκίας και της άλωσης της Κωνσταντινούπολης
Ο Πρωτοβεστιάριος και Μέγας Λογοθέτης Γεώργιος Φραντζής και ο Ενετός γιατρός Νικολό Μπάρμπαρο ήταν αυτόπτες μάρτυρες των πολεμικών προπαρασκευών, της πολιορκίας, των επιθέσεων, της άμυνας και της κατάληψης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους.
Τα κείμενά τους είναι ζωντανές αφηγήσεις της πιο δραματικής στιγμής της ελληνικής Ιστορίας, που επηρέασε τις τύχες του έθνους μας και σήμανε την αρχή του νεότερου Ελληνισμού.
Το κείμενο του Γεωργίου Φραντζή απέδωσε στην απλή νεοελληνική ο Γιώργος Κουσουνέλος και το κείμενο του Νικολό Μπάρμπαρο μετέφρασε από τα ενετικά η Βανέσσα Α. Λάππα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ:
Γεώργιος Φραντζής:
Η πολιορκία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης
ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ:
Νικολό Μπάρμπαρο:
Χρονικό της πολιορκία της Κωνσταντινούπολης
Βυζαντινός πολιτισμός
«Δεν είναι περίεργο που οι περισσότεροι σοβαροί ιστορικοί πλέον αποφασίζουν να επικεντρωθούν σε σχετικά σύντομες περιόδους και ίσως και σε περιορισμένες γεωγραφικές περιοχές. Είναι όμως σωστό αυτό για την ιστορία; Κάθε ιστορική περίοδος εξαρτάται απ’ αυτά που συνέβησαν πριν απ’ αυτήν και η σημασία της εξαρτάται από τα γεγονότα που έπονται. Η ιστορία δεν είναι μια σειρά από λιμνούλες με στάσιμα νερά. Είναι ποταμός που κυλά.» Steven Runciman
Το κλασικό έργο “Βυζαντινός Πολιτισμός” (1933) του Steven Runciman, ενός από τους σημαντικότερους βυζαντινολόγους του 20ού αιώνα, είναι ένα πλήρες αν και συνοπτικό πανόραμα της Βυζαντινής Ιστορίας, από την ίδρυση της Κωνσταντινούπολης τον 4ο αιώνα έως την άλωσή της από τους Οθωμανούς το 1453.
Επί αιώνες οι ιστορικοί της Δύσης αντιμετώπιζαν τον βυζαντινό πολιτισμό ως κατώτερο από τον αρχαίο ελληνικό και τον ρωμαϊκό, αλλά και από μεταγενέστερους πολιτισμούς της δυτικής Ευρώπης. Ο Steven Runciman ήταν από τους πρώτους που αμφισβήτησαν αυτή την άποψη, αναδεικνύοντας όχι μόνον τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αλλά και τα επιτεύγματά της σε ποικίλα πεδία.
Στο βιβλίο αυτό, με διεισδυτικότητα και με κριτικό πνεύμα, ο συγγραφέας προσεγγίζει θέματα όπως η κρατική δομή και η διοίκηση στο Βυζάντιο, ο ρόλος της θρησκείας και της Εκκλησίας, ο στρατός και η διπλωματία, η οικονομική και κοινωνική ζωή, η εκπαίδευση, η λογοτεχνία και οι καλές τέχνες, οι σχέσεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με άλλους λαούς αλλά και με το Ισλάμ και τη Δύση.
Περιεχόμενα
Πρόλογος
Ι. Η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης
Η θέση της Κωνσταντινούπολης στον χάρτη. Η παρακμή του ρωμαϊκού κόσμου. Ο Χριστιανισμός. Ο Διοκλητιανός και η νέα μοναρχία. Ο Κωνσταντίνος. Η νίκη της Εκκλησίας. Η νέα πρωτεύουσα. Η νέα σύνθεση
ΙΙ. Ιστορικό διάγραμμα
Ιστορικό διάγραμμα από το 330 έως το 1453
ΙΙΙ. Η αυτοκρατορική τάξη πραγμάτων και το δικαιακό πλαίσιο
Η αυτοκρατορική ισχύς. Η λαϊκή της βάση. Η αυτοκράτειρα. Ο θεσμός της αντιβασιλείας. Οι δήμοι. Η σύγκλητος. Το δίκαιο. Οι νόμοι του Ιουστινιανού, των Ισαύρων, των Μακεδόνων. Το εκκλησιαστικό δίκαιο.
IV. Η διοίκηση
Ο αυτοκράτορας. Η οικογένεια του αυτοκράτορα. Οι τίτλοι. Η πρώιμη οργάνωση. Οι μεταρρυθμίσεις του Ιουστινιανού. Το σύστημα των “θεμάτων”. Η διοίκηση κατά τον 10ο αιώνα. Η διακυβέρνηση από τους Παλαιολόγους. Τα έσοδα του κράτους. Η φορολογία. Οι κρατικές δαπάνες. Ο πατερναλισμός. Το ζήτημα της γης. Η δικαιοσύνη
V. Η θρησκεία και η Εκκλησία
Το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως. Οργάνωση. Αυτοκρατορικός έλεγχος. Οι μεγάλες αιρέσεις. Το Σχίσμα. Το πρόβλημα με τη Ρώμη. Οι ιεραπόστολοι. Οι “θυγατρικές” Εκκλησίες. Η ανεξιθρησκία. Οι προλήψεις. Ο κλήρος
VI. Ο στρατός, ο στόλος, η διπλωματία
Ο στρατός. Οι μεταρρυθμίσεις του 4ου αιώνα. Οι federati. Ο Τιβέριος και ο Μαυρίκιος. Τα “θέματα”. Τα τάγματα. Τα όπλα. Η στρατηγική. Η στρατιωτική τέχνη. Η μισθοδοσία του στρατού. Τα βοηθητικά σώματα. Οι ξένοι μισθοφόροι. Η παρακμή. Το ναυτικό την εποχή του Ηράκλειου και της δυναστείας του. Παρακμή. Η αναγέννηση του 9ου αιώνα. Η δεύτερη παρακμή. Το ναυτικό των Παλαιολόγων. Τα πλοία. Το υγρόν πυρ. Η οργάνωση της διπλωματίας. Η εθιμοτυπία. Οι διπλωματικοί ελιγμοί. Η ισορροπία δυνάμεων. Οι διπλωματικοί γάμοι. Οι αλλοδαποί διεκδικητές του θρόνου. Οι δαπάνες
VII. Το εμπόριο
Το εμπόριο της Ανατολής. Ο Κοσμάς ο Ινδικοπλεύστης. Οι κατακτήσεις των Αράβων. Ο 9ος και ο 10ος αιώνας. Οι Σταυροφορίες. Τα προνόμια στις ιταλικές πόλεις. Η παρακμή. Οι βιοτεχνίες. Οι εισαγωγές. Οι κανονισμοί. Ο κρατικός έλεγχος. Οι συντεχνίες. Το νόμισμα
VIII. Η ζωή στην πόλη και την ύπαιθρο
Η εθνολογική σύνθεση. Οι Σλάβοι. Οι Αρμένιοι. Η Κωνσταντινούπολη. Η εικόνα της. Η αυλή. Ο ιππόδρομος. Η αριστοκρατία. Ο πλούτος. Οι αυτοδημιούργητοι. Οι φτωχοί. Οι δούλοι. Οι μεσαίες τάξεις. Οι ευνούχοι. Το εμπόριο. Τα επαρχιακά κέντρα. Η ζωή στην ύπαιθρο. Τα προβλήματα του αγροτικού τομέα. Η ευλάβεια. Η επιρροή των αγίων. Οι δεισιδαιμονίες. Η σκληρότητα και η διαφθορά. Η αγάπη της ομορφιάς. Η απαισιοδοξία
IX. Η εκπαίδευση και η μόρφωση
Η εκπαίδευση των αγοριών. Το πανεπιστήμιο του Κωνσταντίνου. Τα εκκλησιαστικά σχολεία. Το πανεπιστήμιο του Βάρδα. Οι νομικές σχολές του Κωνσταντίνου Θ’. Η εκπαίδευση κατά την περίοδο της Αυτοκρατορίας της Νικαίας και κατά την περίοδο των Παλαιολόγων. Η εκπαίδευση των γυναικών. Οι ξένες γλώσσες. Η ιστορία. Η φιλοσοφία. Τα μαθηματικά και η φυσική. Η γεωγραφία. Η ιατρική. Τα νοσοκομεία
Χ. Η βυζαντινή λογοτεχνία
Η γλώσσα. Η πεζογραφία. Τα θρησκευτικά έργα. Οι ιστορικοί. Οι βίοι των αγίων. Τα απομνημονεύματα. Τα εγχειρίδια. Η μυθοπλασία. Η επιστολογραφία. Η ποίηση. Η μουσική. Τα επιγράμματα. Οι ποιητικοί κύκλοι. Η επική ποίηση
XI. Η βυζαντινή τέχνη
Οι ρίζες. Η αρχιτεκτονική. Ο τρούλος. Τα σταυροειδή κτίρια. Τα μη θρησκευτικά κτίρια. Τα υλικά. Η γλυπτική. Η μικρογλυπτική σε μέταλλο και ελεφαντόδοντο. Τα κιονόκρανα. Η ζωγραφική. Τα ψηφιδωτά. Οι μικρογραφίες. Η Εικονομαχία. Η ζωγραφική της περιόδου των Μακεδόνων. Η ζωγραφική της περιόδου των Παλαιολόγων. Το μετάξι. Τα σμάλτα. Η κεραμική
XII. Το Βυζάντιο και οι άλλοι λαοί
Η επίδραση στους Σλάβους. Οι Βούλγαροι. Η ιεραποστολή στη Μοραβία. Η Βουλγαρική Αυτοκρατορία. Η Ρωσία. Η Σερβία, η Αρμενία, η Γεωργία. Το Βυζάντιο και το Ισλάμ. Οι Τούρκοι. Το Βυζάντιο και η Δυτική Ευρώπη πριν από τις Σταυροφορίες. Το Βυζάντιο και η Αναγέννηση. Τα τελευταία σκιρτήματα στη χριστιανική Ανατολή
Οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες
Βιβλιογραφικό σημείωμα
Σημειώσεις
