
Προτεινόμενα
Χριστουγεννιάτικα διηγήματα του Παπαδιαμάντη
Το καλύτερο δώρο για τα Χριστούγεννα για μικρούς και μεγάλους! Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ο «άγιος» της Ελληνικής Λογοτεχνίας, μπορεί να αποτελέσει την καλύτερη συντροφιά βοηθώντας μας να θυμηθούμε την παράδοση της Πατρίδος μας τις μέρες που η Ελληνορθοδοξία γιορτάζει τη Γέννηση του Θεανθρώπου.
Το μικρό πράσινο βιβλίο
Ο Ayatollah Ruhollah Khomeini ήταν ο άνθρωπος που ξεσήκωσε την Ιρανική Επανάσταση, σταματώντας τον εκδυτικισμό που προωθούσε ο τελευταίος Σάχης του Ιράν. Η Ανατολή δεχόμενη την ιμπεριαλιστική κι αποικιοκρατική πίεση της Δύσης οδηγήθηκε στην αναβίωση του Ισλάμ ως πολιτισμική διαφοροποίηση από τον δυτικό κόσμο, αρνούμενη να εκσυγχρονιστεί με πολιτικά και ιδεολογικά συστήματα προερχόμενα από αυτήν, όπως γράφει ο Samuel Huntington στο βιβλίο «Η Σύγκρουση των Πολιτισμών». Από το 1979 το Ιράν κυβερνάται από τον σιιτικό κλήρο και αυτό το μικρό πράσινο βιβλίο εξηγεί τι σημαίνει η φράση του Khomeini: «Το Ισλάμ είναι πολιτική ή δεν είναι τίποτα.»
Το Ισλάμ εν συγκρίσει με τον Εθνικοσοσιαλισμό
Για την Saïda Savitri γνωρίζουμε ελάχιστα, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην την συγχέουμε με την «Ιέρεια του Χίτλερ», δηλαδή την Savitri Devi. Ήταν συγγραφέας του βιβλίου «L’ Islam et les Temps modernes» (Το Ισλάμ και οι Σύγχρονοι Καιροί), όπου καταπιάνεται με τις «βαθύτερες αιτίες παρακμής» του μουσουλμανικού κόσμου. Το «L’ Islam devant le National-socialisme» (1943) είναι το δεύτερο έργο της κι αποτελεί μια σύγκριση στίχων του Κορανίου και αποφθεγμάτων του Αδόλφου Χίτλερ, έχοντας ως απώτερο στόχο να επισημάνει μια ιδεολογική σύγκλιση. Η Saïda Savitri το καθιστά ξεκάθαρο αυτό από την αρχή του βιβλίου:
«Οι αμετάβλητες αρχές του Κορανίου θα είναι η βάση μας. Αυτές της οργάνωσής μας θα πρέπει να αντλήσουν την έμπνευση από την Δύση, καθώς ο μακρύς μας ύπνος μάς έχει αφήσει αρκετούς αιώνες πίσω.»
Μια τέτοια άποψη έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές του παραδοσιακού Ισλάμ. Η μελέτη του βιβλίου αυτού όμως βοηθά να βγουν πολύ χρήσιμα ιστορικά συμπεράσματα.
Πανευρώπη – Το όραμα του Coudenhove-Kalergi κι οι επαφές του με τον Mussolini
Πολλές θεωρίες συνωμοσίας έχουν ακουστεί κι έχουν γραφτεί για τον Richard N. Coudenhove-Kalergi. Όλα αυτά μου κέντρισαν την περιέργεια να ασχοληθώ με εκείνα που ο ίδιος έγραψε για να κρίνω ο ίδιος τι πραγματικά ισχύει. Διαπίστωσα ότι ήταν ένας πολύ σημαντικός στοχαστής και μια ευφυέστατη προσωπικότητα, ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα. Μελετώντας το πασίγνωστο έργο του «Πανευρώπη» ανακάλυψα ότι ήταν άριστος γνώστης των γεωπολιτικών ζητημάτων που απασχολούν μέχρι και σήμερα την Ευρώπη. Εκείνο όμως που με εξέπληξε ήταν ότι είχε προσεγγίσει τον Μπενίτο Μουσολίνι για να του μεταδώσει την ιδέα των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Στο μικρό αυτό βιβλίο παρουσιάζονται οι ιδέες του για την ενωμένη Ευρώπη και οι προσπάθειές του να πείσει τον Μουσολίνι να αναλάβει την ένωση της Ευρώπης υπό το fascio. Παρουσιάζονται όλα έτσι όπως τα έγραψε ο ίδιος στα βιβλία του και παράλληλα γίνονται αντιστοιχίες με τις ιδέες του Νίτσε, του Ιουλίου Έβολα, του Ντομινίκ Βενέρ, του Πιερ Ντριέ λα Ροσέλ, του Όττο Στράσσερ, του Μωρίς Μπαρρές και του Ίωνα Δραγούμη. Η Ιστορία θα μπορούσε να είχε γραφτεί διαφορετικά εάν είχε καταφέρει ο Καλέργι να πείσει τον Μουσολίνι;
Των Ελλήνων
Η μεγαλοσύνη των εθνών δεν μετριέται με το στρέμμα.
Με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται
και με το αίμα.
Κωστής Παλαμάς
Τρεις χιλιάδες χρόνια ελληνική γλώσσα και ελληνική ιστορία συμπυκνωμένη στην λιτότητα του ποιητικού λόγου. Χρὴ λέγειν τὰ καίρια. Στην εποχή μας των γοργών ρυθμών, της αγχώδους κινητικότητας και της φυγής σε ένα μελλοντικό πουθενά, η αναγωγή στην πεμπτουσία της ελληνικότητας αποτελεί υπαρξιακή πράξη αντίστασης ενάντια σε έναν δυσοίωνο τεχνολογικό νεοβαρβαρισμό και έναν αμοραλιστικό και στυγνό οικονομισμό, που δίκην πλημμυρίδας κατακλύζουν τη γη των προγόνων μας.
Το ολοκληρωτικό κράτος ενάντια στον άνθρωπο
Ο Κόμης Coudenhove-Kalergi στις μέρες μας αποτελεί μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα και οι ιδέες του για μια ενωμένη Ευρώπη έχουν παρεξηγηθεί. Όμως πρόκειται για έναν διανοούμενο υψηλοτάτου επιπέδου με διαύγεια πνευματική και εξαίρετη διεισδυτική ματιά για τα γεγονότα της εποχής του.
Ο άνθρωπος που εμπνεύστηκε τον αγώνα της «Πανευρώπης» ήταν η Κασσάνδρα της εποχής του κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Στο έργο αυτό καταπιάνεται με όλες τις ιδεολογίες και τα πολιτικά συστήματα. Καταδεικνύει τις ρίζες του Μαρξισμού και του Φασισμού, αλλά αποσαφηνίζει και τον καπιταλισμό. Υποστηρίζει την ελευθερία έναντι του ολοκληρωτισμού, όπως δηλώνει κι ο τίτλος του εν λόγω έργου.
Απέναντι στο ιδεώδες του «Νέου Ανθρώπου» του Μπολσεβικισμού και του Φασισμού αντιτάσσει το ιδεώδες του τζέντλεμαν.
Ο ολοκληρωτισμός δύναται να ελλοχεύει πάντα, ακόμα και στην εποχή μας. Ακόμη και σε καιρούς δημοκρατίας. Άλλωστε το κράτος δύσκολα μπορεί να συμβιβαστεί με την ελευθερία των ανθρώπων που εξουσιάζει. Σε περιόδους κρίσης ο ολοκληρωτισμός εμφανίζεται ξανά, με άλλη μορφή και νέα συνθήματα, αλλά ο στόχος είναι πάντοτε η καταπάτηση της ελευθερίας του ανθρώπου εις το όνομα της ισότητας.
Μεταστροφή του Γκαίτε από το γοτθικό προς το αρχαίο ελληνικό πνεύμα
Περιλαμβάνεται ὁ χαιρετισμὸς τοῦ Κωστὴ Παλαμά γιὰ τὴν ἑκατονταετηρίδα του Γκαῖτε.
«Τὸ παρελθόν, τὸ παρὸν κι ἀκόμα μὲ τὴ φαντασία του τὸ μέλλον ἤτανε ἀκένωτη ἀποθήκη τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ πνεύματός του.
Δὲν ἐδίσταζε κάθε τόσο νὰ κάνει ἀναθεώρηση τῶν ἀποθεμάτων του αὐτῶν, πνευματικῶν καὶ ψυχικῶν, καὶ νὰ ἀνανεώνει τὴν παρακαταθήκη του. Ἔτσι συνέβη καὶ μὲ τὴ μεταστροφή του καὶ τὴν πορεία του πρὸς τὸ φωτεινὸ ἑλληνικὸ πνεῦμα ὅταν ἡ ψυχή του καὶ τὸ πνεῦμα του ἀσφυκτιοῦσαν στὴ στενὴ Βαϊμάρη κάτω ἀπὸ τὸ ἰσκερὸ καὶ σκοτεινὸ γοτθικὸ κάστρο.
Ἔσπασε τὶς πύλες αὐτῆς τῆς ψυχικῆς του φυλακῆς, δραπέτευσε στὴν φωτεινὴ Ἰταλία. Γνώρισε τὸν ἀστραφτερὸ ἥλιο τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πνεύματος κι ἄφησεν ἐκεῖ νὰ ζωντανέψουν τὰ νούφαρα τοῦ πνεύματος καὶ τῆς ψυχῆς του ποὺ κόντευαν νὰ μαραθοῦν. Μὲ ἔκσταση κρατοῦσε ἕνα κεφάλι τῆς Ἥρας στὴ Ρώμη, θαύμαζε τὴν εὐγενικὴ γραμμὴ τῶν κροτάφων καὶ παραληροῦσε γιὰ τὸν ἄγνωστο καλλιτέχνη. Μέσω τῆς ᾿Ιταλίας κέρδισε τὸ ἀρχαῖο ἑλληνικὸ πνεῦμα τὸν μεγαλύτερο στοχαστὴ τῶν αἰώνων. Καὶ τὸ κέρδος αὐτὸ εἶναι μεγάλο καὶ γιὰ τὴν Ἑλλάδα.»
Σίτσα Καραϊσκάκη
Ex persona Constantinoupoleos devastatae – Δύο ἄγνωστες Λατινικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν Ἅλωση τῆς Βασιλευούσης τὸ 1453
Ἡ μετάφραση ἀπὸ τὸ λατινικὸ πρωτότυπο αὐτῶν τῶν δύο μακροσκελῶν ἐπιστολῶν – τῶν Λεονάρδου τοῦ Χίου καὶ Λομμελίνο, Καθολικοῦ Ἀρχιεπισκόπου Λέσβου καὶ Ποτεστὰ τοῦ Πέραν ἀντιστοίχως – ὑπῆρξε ἔργο χρονοβόρο καὶ ἐπίπονο. Ἐπιδοθήκαμε σὲ αὐτό, πιστεύοντας ὅτι εἶναι πολὺ χρήσιμο γιὰ τὴν ἐθνική μας αὐτογνωσία, νὰ μπορέσουμε νὰ δοῦμε τὰ περὶ τῆς Ἁλώσεως γεγονότα καὶ μέσα ἀπὸ τὸ βλέμμα ἑνὸς Γενουάτη Καθολικοῦ Ἀρχιερέα, ὁ ὁποῖος δὲν στάθηκε ἁπλῶς μάρτυς τῶν ἐξελίξεων ἀλλὰ τοὐναντίον πολέμησε μὲ γενναιότητα καὶ θάρρος ὑπερασπιζόμενος τὴ Βασιλίδα τῶν Πόλεων, τῆς ὁποίας τὴν ἅλωση θρήνησε. Σημαντικὸ ἐπίσης εἶναι νὰ δοῦμε καὶ τὸ πὼς ἀντιμετώπισαν οἱ Φραγκολεβαντίνοι τῆς Ἀνατολῆς – οἱ Γενουάτες τοῦ Πέραν ἕν προκειμένω, μέσα ἀπὸ τὴν ἐπιστολὴ τοῦ Ποτεστά τους – τὴν πολιορκία καὶ τὴν Ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἔτσι σήμερα, μετὰ ἀπὸ πολὺ κόπο εἴμαστε στὴν εὐχάριστη θέση νὰ παρουσιάσουμε στὸ ἑλληνικὸ ἀναγνωστικὸ κοινὸ τὴν πρώτη ἑλληνικὴ μετάφραση, τῶν πολὺ σημαντικῶν αὐτῶν Ἐπιστολῶν – Ἀφηγήσεων τῆς Ἁλώσεως, ἔστω καὶ ἕξι σχεδὸν αἰῶνες μετὰ τὴ συγγραφή τους. Πρόκειται γιὰ ἕνα ἔργο, εὐλαβικὰ ἀφιερωμένο ἀπὸ τὸν μεταφραστὴ ὡς ἐλάχιστο φόρο τιμῆς, στὴν ἱερὰ μνήμη ὅλων αὐτῶν ποὺ ἔπεσαν μαχόμενοι μὲ αὐτοθυσία γιὰ τὴν ἰδέα τῆς Αὐτοκρατορίας, μὲ πρῶτον τὸν μαρμαρωμένο Βασιλιᾶ, Κωνσταντῖνο ΙΑ΄ Παλαιολόγο.
Ο κόσμος ως αποκάλυψη – Η μυστική διδασκαλία του Ισλάμ
Στὸ Ἰσλὰμ ὁ κόσμος θεωρεῖται ὡς σκόπιμη ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, ὡς ἔνδυμα σκοπίμως φορεμένο, σὰν ἀποτέλεσμα κάποιων ἐνσυνείδητων θεϊκῶν προσαρμογῶν. Δηλαδὴ ὁ ἀπρόσιτος Θεός, ὁ «κεκρυμμένος θησαυρός», ὁ Ἄναρχος καὶ Ἀπεριόριστος, προσαρμόζεται συγκαταβατικῶς στοὺς ὅρους καὶ τίς συνθῆκες τοῦ πεπερασμένου, λαμβάνοντας μορφὲς καὶ τρόπους προσιτοὺς στὶς ἀνθρώπινες διανοητικὲς ἱκανότητες, προσιτοὺς στὶς συνθῆκες τοῦ πεπερασμένου. Μιὰ τέτοια ἀντίληψη ἀξιοσημείωτης λεπτότητος καὶ εὐστροφίας περὶ τῆς σχέσεως μεταξὺ Θεοῦ καὶ κόσμου προσιδιάζει τοὐλάχιστον στὸ κλίμα του Ἰσλάμ, ἀκριβῶς ἐπειδὴ ἡ σκέψη του εἶναι βαθιὰ πεπεισμένη γιὰ τὴν γενικευμένη παρουσία τοῦ θαύματος. Ἔτσι ὁ Θεός, σὰν αὐτουργὸς τῶν θαυμάτων, πραγματοποιεῖ τελικὰ καὶ τὸ μεγαλύτερο θαῦμα, δηλαδὴ γίνεται Αὐτὸς ὁ ἴδιος προσιτός, στὶς συνθῆκες τοῦ πεπερασμένου, ἐνῷ ἡ Ὕπαρξη του παραμένει φύσει ἀπρόσιτος.
Ὁ κόσμος ἐμφανίζεται ὡς ἕνας «χιτῶνας» τοῦ Θεοῦ, ὄχι σὰν ἕνα ἁπλὸ ἀπατηλὸ καὶ ἄσκοπο, ἕνα ἀνόητο παιχνίδι, ἀλλὰ ὡς ἕνα «ἔνδυμα», ὡς μιὰ πλήρης νοήματος σκόπιμη πράξη. Ὁ Θεὸς ἐπιθυμεῖ νὰ γίνει ὁρατός, προσιτός, σὲ αὐτὴ τὴν ὁδὸ τῶν τελικῶν πράξεων, ἀλλὰ ὅπως οἱ ἴδιες οἱ τελικὲς πράξεις ἀνήκουν σὲ ἕναν κόσμο, θὰ μποροῦσε κάποιος νὰ ἰσχυρισθεῖ ὅτι ὁ Θεὸς δημιουργεῖ τὸν κόσμο, μόνο καὶ μόνο, ἐπειδὴ θέλει νὰ ἐμφανισθεῖ, νὰ ἀποκαλυφθεῖ, ἀκριβῶς μέσῳ τῶν γεγονότων τὰ ὁποῖα Αὐτὸς δημιουργεῖ. Ὑπάρχει ἐδῶ μιὰ ἀρχικὴ πρόθεση τοῦ Θεοῦ, νὰ φανερωθεῖ σὲ τελικὲς γήινες συνθῆκες. Αὐτὴ ἡ καθολική, ἡ συμπαντικὴ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ περιγράφει ἕναν σκοπὸ τῆς Θεότητος, ἀπὸ τὸν ὁποῖον συνεπάγεται ὅτι ὁ κόσμος, μολονότι εἶναι μόνο ἕνα ἔνδυμα, ὡστόσο λαμβάνει στὴν ἰσλαμικὴ φιλοσοφία τὸν χαρακτῆρα, μιᾶς καθιερώσεως. Ὁ κόσμος δὲν εἶναι στερεῖται νοήματος, σὰν μιὰ αὐταπάτη ἢ σὰν μιὰ ὑποβιβασμένη ὕπαρξη, ὅπως εἶναι στὸν Βραχμανισμὸ καὶ στὸν Νεοπλατωνισμό, ἀλλὰ εἶναι πλήρης ἔκφραση, βεβαιωτικὴ μιᾶς κάποιας θεϊκῆς προθέσεως. Τὸ Ἰσλὰμ κλίνει περισσότερο στὸ νὰ χαρεῖ καὶ νὰ ἀπολαύσει τὸν κόσμο καὶ δὲν καλλιεργεῖ τὴν ἀσκητικὴ περιφρόνηση τῆς ζωῆς.
Ἀκόμα καὶ τά μοναχικὰ τάγματα ποὺ ἐμφανίστηκαν στὸ Ἰσλὰμ δὲν ἀπαίτησαν φυγὴ ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ διάλυση τῆς οἰκογενείας. Τόσο οἱ Σούφι ὅσο καὶ οἱ Δερβίσηδες, ποὺ μέσα ἀπὸ τὸν χορό, τίς συνεχεῖς περιστροφὲς καὶ τίς φωνὲς ἔφταναν στὴν μυστικιστικὴ ἔκσταση, ζοῦσαν μέσα στὸν κόσμο. Ἀκολουθοῦσαν μόνο κάποιους ἰδιαίτερους κανόνες ποὺ τοὺς ἐπέβαλλάν πενία, ὑπακοὴ καὶ ἁγνότητα.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εἰσαγωγή
Οἱ Ἄραβες
Γέννηση καὶ νεανικὰ χρόνια τοῦ Μωάμεθ
Ὁ πρῶτος γάμος τοῦ Μωάμεθ
Οἱ Ἀποκαλύψεις του – Τὸ ἱερὸ Κοράνιο
Κρίσις καὶ μετὰ θάνατον ζωή
Τὸ θαῦμα στὴ διδασκαλία τοῦ Μωάμεθ
Καταγωγὴ τοῦ μυστικισμοῦ στὸ Ἰσλάμ
Οἱ πρῶτοι μαθητὲς καὶ ἀντίπαλοι τοῦ Μωάμεθ
Ἐγίρα
Ὁ πρῶτος ἱερὸς πόλεμος
Προσπάθειες ἐξαπλώσεως τοῦ Ἰσλάμ
Πρώτη σύγκρουση μὲ τὸν βυζαντινὸ αὐτοκρατορικὸ στρατό
Κατάληψη τῆς Μέκκας καὶ θάνατος τοῦ Προφήτη
Τὰ μετὰ τὸν Μωάμεθ
Οἱ σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τὸ Ἰσλάμ
Βιβλιογραφία
ΑΣΣΑΣΙΝΟΙ
Ἡ γέννηση καὶ ἡ ἐξέλιξη τοῦ Ἰσλαμικοῦ ἐξτρεμισμοῦ
Χρονολόγιο
Οἱ δύο γάτες
Ἀραβικὸ παραμύθι
Ο Φασισμός ως φαινόμενο της εποχής του κι η ματιά του Κωστή Παλαμά
Αυτή η μικρή μελέτη σκοπό έχει να αναδείξει τις εντυπώσεις που γέννησε στην Ευρώπη η φασιστική επανάσταση. Τον Οκτώβριο του 1922 ο Μουσολίνι και οι Μελανοχίτωνές του, εμπνεόμενοι από την επιτυχημένη Πορεία στο Φιούμε του ποιητή Γκαμπριέλε Ντ’ Αννούντσιο και των Λεγεωνάριών του, ξεκίνησαν την Πορεία στη Ρώμη για να απαιτήσουν την παράδοση της κυβέρνησης της Ιταλίας από τον Βιττόριο Εμμανουέλε ΙΙΙ. Μεταξύ των πολλών Ευρωπαίων διανοουμένων που τους κέντρισαν το ενδιαφέρον τα γεγονότα της Ιταλίας ήταν και ο Έλληνας ποιητής Κωστής Παλαμάς. Τα άρθρα του στην εφημερίδα «Εμπρός» παρατίθενται στην ανά χείρας έκδοση κι έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, ενώ αποτελούν και πολύ σημαντικό ντοκουμέντο. Ο δημοτικιστής ποιητής εξέτασε την σύνθεση των ιδεών του φασιστικού κινήματος, αλλά και την προσωπικότητα του επαναστάτη Μπενίτο Μουσολίνι, προβλέποντας μάλιστα και το τέλος του. Επιπροσθέτως, περιλαμβάνεται και το γράμμα του Παλαμά προς τον ηγέτη του Φουτουρισμού, Φιλίππο Τ. Μαρινέττι, καθώς κι ένα του ποίημα για τις ιδέες των φουτουριστών.
Το «Δόγμα του Φασισμού» και η Πολιτική Διαθήκη του Μουσσολίνι
Αναλύουν: Χρίστος Γούδης, Κωνσταντίνος Τσοπάνης, Αλέξανδρος Καρράς
«Ὁ ἰδιότυπος μυστικισμὸς τοῦ Φασισμοῦ, τώρα, ψηλαφεῖται ἀνάγλυφος τόσο στὸ “Δόγμα τοῦ Φασισμοῦ” ὅσο καὶ στὴν “Πολιτικὴ Διαθήκη” τοῦ Μουσσολίνι ποὺ κρατᾶτε ἀνὰ χεῖρας. Πρόκειται γιὰ δυὸ σημαντικὰ ἱστορικὰ ντοκουμέντα ποὺ βλέπουν τὸ φῶς τῆς δημοσιότητος σὲ μιὰ πολλὴ καλὴ μετάφραση, πρᾶγμα σπάνιο γιὰ τὰ ἑλληνικὰ δεδομένα. Ἐδῶ ἡ μετάφραση εἶναι στρωτὴ καὶ ἀποδίδονται τὰ νοήματα τοῦ ἰταλικοῦ κειμένου μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ἀναγνώστης νὰ μὴν ὠθεῖται σὲ παρανοήσεις.» Κωνσταντῖνος Τσοπάνης, Δρ Ἱστορίας καὶ Φιλοσοφίας τῶν Θρησκειῶν
«Ο Μουσολίνι είναι ένα αίνιγμα για μένα. Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που έχει κάνει με ελκύουν. Φαίνεται ότι έκανε πολλά για την αγροτιά. Φυσικά το σιδερένιο γάντι είναι εκεί. Αλλά κατανοώντας ότι η δύναμη είναι η βάση της δυτικής κοινωνίας, οι μεταρρυθμίσεις του Μουσολίνι αξίζουν μια αμερόληπτη μελέτη. Η φροντίδα του για τους φτωχούς ανθρώπους, η αντίθεσή του στην υπερβολική αστικοποίηση, η προσπάθειά του να επιφέρει συντονισμό μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, μου φαίνεται ότι απαιτούν πολύ προσεκτική προσοχή. Πρέπει να πω ότι ήταν γοητευτικός μαζί μου».
(Από την επιστολή του Γκάντι προς τον Ρομάν Ρολάντ)
Ανάμεσα στην Γαλλική Επανάσταση και τον φασισμό
Η αθέατη πλευρά της ιστορίας Νο10 / Ἡ λατρεία τοῦ Ἥρωα – Ἀναφορὰ στὴ Σκανδιναβικὴ Μυθολογία
Θεοί, ἡμίθεοι καὶ ἥρωες βρίσκονται σὲ ἕναν διαρκῆ καὶ ἀκατάπαυστο πόλεμο μὲ τοὺς γίγαντες τοῦ ψύχους προκειμένου νὰ διασώσουν καὶ νὰ διαφυλάξουν τὴ ζωὴ στοὺς ἐννέα μυθολογικοὺς κόσμους. Ἡ μάχη εἶναι σκληρὴ καὶ ἀέναη ἀφοῦ ὅλα τὰ φυσικὰ φαινόμενα καὶ οἱ σκληρὲς καιρικὲς συνθῆκες τοῦ εὐρωπαϊκοῦ βορρᾶ, ἔχοντας πάρει ὄψεις γιγάντων καὶ θηρίων, μοιάζει νὰ ἔχουν συμμαχήσει προκειμένου νὰ ἐξαφανίσουν κάθε ἴχνος ζωῆς καὶ κυρίως τὸ ἀνθρώπινο γένος. Στὸν ἀντίποδα αὐτῆς τῆς ἀπειλῆς βρίσκονται οἱ θεοί, οἱ ὁποῖοι, μὲ τὴ βοήθεια τῶν ἡμιθέων πολεμιστῶν καὶ τῶν γενναίων ἡρώων, προασπίζονται ἀπτόητοι τὸ καλό, τὴ θερμότητα καὶ τὸ φῶς, τρία στοιχεῖα ποὺ συχνὰ ταυτίζονται.
Η αθέατη πλευρά της ιστορίας Νο9 / Φιλοσοφικὴ λίθος καὶ Ἐλιξήριο τῆς νεότητος
Γιὰ χιλιάδες χρόνια, οἱ ὑπηρέτες μιᾶς περίεργης καὶ σκοτεινῆς ἐπιστήμης, τῆς Ἀλχημείας, θέλοντας νὰ δώσουν λύση στὰ αἰώνια προβλήματα τοῦ ἀνθρώπου, δηλαδὴ τῆς ἐπιβιώσεως καὶ τῆς ἀποφυγῆς τοῦ θανάτου, πάσχιζαν νὰ ἀνακαλύψουν τὴν ἐπιστημονικὴ ἐκείνη μέθοδο ποὺ θὰ μετέτρεπε τὰ μέταλλα σὲ χρυσὸ καὶ νὰ ἐφεύρουν ἕνα χημικὸ παρασκεύασμα ποὺ θὰ χάριζε στὸν ἄνθρωπο τὴν αἰώνια νεότητα καὶ τὸ ὁποῖο ὀνόμαζαν «ἐλιξήριο τῆς νεότητος» ἢ «ἐλιξήριο τῆς ἀθανασίας». Συχνὰ διώχθηκαν λόγῳ τοῦ ὅτι κρατοῦσαν κρυφὰ ἀπὸ τοὺς πολλοὺς τὰ ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστήμης τους. Ἀλλὰ καὶ ὁ ἐπιστημονικὸς χαρακτῆρας τῆς Ἀλχημείας ἀμφισβητήθηκε συχνὰ ἔντονα. Παρ’ ὅλα αὐτὰ ἐπιβίωσαν μέχρι τίς ἡμέρες μας καὶ ἡ ἱστορία τους τυλίχθηκε μὲ ἕνα περίπλοκο μῦθο ὁ ὁποῖος ποτὲ δὲν ἔπαυσε νὰ σαγηνεύει τὴν φαντασία τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Ἐλβέτιος, ὁ Λάϊμπνιτς, ὁ Νεύτων καὶ ἄλλοι φημισμένοι ἐπιστήμονες συγκαταλέγονταν μέσα σὲ ἐκείνους ποὺ ὑποστήριξαν τὴν Ἀλχημεία.
Ἡ μεταστοιχείωση τῶν βασικῶν μετάλλων σὲ χρυσάφι συμβόλιζε μιὰ προσπάθεια πρὸς τὴν τελειότητα καὶ τὰ ἀπώτατα ὕψη τῆς πραγματικῆς ὑπάρξεως. Οἱ Ἀλχημιστὲς πίστευαν ὅτι ὅλος ὁ κόσμος ἔτεινε πρὸς τὴν τελειότητα καὶ ὁ χρυσός, λόγῳ τοῦ ὅτι δὲν ὑπόκειτο στὴν ἀποσύνθεση, θεωρήθηκε ἡ τελειότερη τῶν οὐσιῶν. Ἐπιδιώκοντας νὰ μετατρέψουν τὰ βασικὰ μέταλλα σὲ χρυσό, στὴν πραγματικότητα προσπαθοῦσαν νὰ δώσουν στὸ σύμπαν μιὰ χεῖρα βοηθείας. Ἦταν ἐπίσης λογικὸ νὰ θεωροῦν ὅτι τὸ μυστικὸ τῆς σταθερότητος τοῦ χρυσοῦ παρεῖχε τὸ κλειδὶ γιὰ νὰ ἀποκρουσθοῦν οἱ ὀργανικὲς ἀσθένειες καὶ ἡ ἀποσύνθεση καὶ ὡς ἐκ τούτου ὁ συνδυασμὸς χημείας, πνευματισμοῦ καὶ ἀστρολογίας κατέστῃ χαρακτηριστικὸς τῆς μεσαιωνικῆς Ἀλχημείας.
Το ειδύλλιο του Τριστάνου και της Ιζόλδης
Άρχοντες, έχετε την ευχαρίστηση ν’ ακούσετε μια ωραία ιστορία αγάπης και θανάτου; Την ιστορία του Τριστάνου και της Βασίλισσας Ιζόλδης; Ακούστε πώς με μεγάλη χαρά και μεγάλη λύπη αγαπήθηκαν, και πώς πέθαναν έπειτα την ίδια μέρα — αυτός εξ αιτίας εκείνης, αυτή εξ αιτίας εκείνου.
Δάφνης και Χλόη
Ο Λόγγος ήταν Λέσβιος συγγραφέας που έζησε την Ρωμαϊκή εποχή στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ., γνωστός για το βουκολικό μυθιστόρημά του «Δάφνις και Χλόη». Το 1831 ο Γκαίτε μίλησε στον Έκερμαν για το μυθιστόρημα αυτό: «Πρέπει να γράψει κανένας ολάκληρο βιβλίο για να δείξει όλες τις ομορφιές του έργου αυτού. Καλό είναι να το διαβάζουμε μια φορά το χρόνο· πάντα κάτι μαθαίνουμε και νοιώθουμε όλη τη δροσερή εντύπωση της σπάνιας ομορφιάς του.»
Απόσπασμα από το έργο:
«Θεός είναι, παιδιά μου, ο έρωτας, νέος κι όμορφος και φτερωτός· και για τούτο του αρέσουν τα νιάτα κι αναζητάει την ομορφιά κ’ ενθουσιάζει τις ψυχές. Κ’ έχει τόση δύναμη, όση μήτε ο Δίας· ορίζει τα στοιχεία, ορίζει και τάστρα, ορίζει κι αυτούς τους θεούς· μήτ’ εσείς δεν ορίζετε τόσο τα γίδια και τα πρόβατα· τ’ άνθη όλα του έρωτα έργα είναι· τα δέντρα τούτα αυτουνού δημιουργήματα· απ’ αυτόν τρέχουνε και τα ποτάμια και φυσούν οι άνεμοι. […] Δεν υπάρχει λοιπόν κανένα γιατρικό του έρωτα, που να πίνεται, που να τρώγεται, που να λέγεται με ξόρκια, παρά μονάχα το φιλί και τ’ αγκάλιασμα και το πλάγιασμα με γυμνά τα κορμιά.»
Ιφιγένεια εν Ταύροις
«Ζωή δεν είναι μόνο ν’ ανασαίνης. Ζωή είν’ αυτή, που στο ιερό θλιμμένη περνώ, σα γύρω από τον τάφο του ίσκιος;»
«Δεν είμαι ιέρεια, του Αγαμέμνονα είμαι κόρη μόνο. Της άγνωστης το λόγο τιμούσες, να προστάξης με βία θέλεις του βασιλιά την κόρη; Όχι! Ν’ ακούω από μικρή έχω μάθει, τους γονιούς μου στο πρώτο, μια θεά έπειτα, και πάντα πιο ελεύτερη αισθανόμουν την ψυχή μου με την υποταγή. Στο σκληρό λόγο, στην άγρια απόφαση όμως ενός άντρα να υποταχτώ ούτε κει ούτε δω έχω μάθει. »
Η φυλετική ευγένεια – Αριστοκρατία και ταϊφάς
Ο Πέτρος Βλαστός υπήρξε από τις πιο μεγάλες προσωπικότητες του αγώνα των δημοτικιστών. Ασχολήθηκε επίσης με θέματα ευγονικής και διαμόρφωσε μια θεωρία αριστοκρατικού φυλετισμού. Ο φιλόσοφος που τον επηρέασε περισσότερο από κάθε άλλον ήταν ο Φρειδερίκος Νίτσε. Στην ανά χείρας έκδοση περιλαμβάνονται η ομιλία του στον Εκπαιδευτικό Όμιλο (Η Φυλετική Ευγένεια), καθώς και πολλά κείμενά του που δημοσιεύθηκαν σε διάφορα περιοδικά για το ίδιο θέμα. Εξαιρετικής σημασίας είναι το άρθρο «Γεωμετρισμός και ταϊφάς», όπου υποστηρίζει ότι η γεωμετρική τέχνη εμφανίζεται και καθιερώνεται σε εποχές που η μάζα επικρατεί έναντι των αρίστων κι οδηγεί τον πολιτισμό σε παρακμή. Παράλληλα εναντιώνεται στο φαινόμενο του ολοκληρωτισμού που έκανε την εμφάνισή του στην Ευρώπη κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Το βιβλίο συμπεριλαμβάνει κι αλληλογραφία του Πέτρου Βλαστού με τον παιδικό του φίλο, τον Ίωνα Δραγούμη, όπου συζητούν θέματα γύρω από τον φυλετισμό, καθώς και γράμματα του Βλαστού προς άλλους δημοτικιστές της εποχής όπου εκφράζει την αγανάκτησή του για τον ολοκληρωτισμό στην Γερμανία και την Ιταλία.
Η αθέατη πλευρά της ιστορίας Νο 7 Στα ίχνη του Διονύσου – Η ιστορική πορεία του ημιθέου Αλεξάνδρου
Ἀπὸ τοὺς πανάρχαιους χρόνους ὁ Ἑλληνισμὸς σημείωσε πολιτισμικὰ μιὰ κίνηση ἐκκρεμοῦς ἀνάμεσα στὶς ἀνατολικὲς καὶ τίς δυτικὲς ἀκτὲς τοῦ Αἰγαίου. Ἐως καὶ τὸν 5ο π.Χ. αἰῶνα στὶς δύο ὄχθες τοῦ Ἑλληνισμοῦ ὑπερέχει ἡ Ἰωνία, ἀλλὰ οἱ Μηδικοὶ πόλεμοι προκαλοῦν τὴ μεγάλη ἀκμὴ τῆς κυρίως Ἑλλάδος καὶ ἡ Ἰωνικὴ Ἑλλὰς τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐπισκιάζεται. Μὲ τὸ τέλος τοῦ Πελοποννησιακοῦ πολέμου ὁλόκληρος ὁ Ἑλληνισμὸς, ἀνατολικὸς καὶ δυτικός, παθαίνει κάθετη καθίζηση ἕως ὅτου παρουσιαστεῖ ὁ “ἀνίκητος παῖς”, ὅπως τὸν χαρακτήρισε ἡ Πυθία, ὁ Ἀλέξανδρος, ποῦ συμμορφώνεται μὲ τὴ συμβουλὴ τοῦ πατρὸς του: “Ἀλέξανδρε! Ζήτει σαυτῷ βασιλείαν ἴσης, Μακεδονία οὐ σὲ χωρεῖ”, καὶ προκαλεῖ ἕνα καταπληκτικὸ φαινόμενο. Ἀκολουθῶντας τὴ μυθικὴ πορεία τοῦ θεοῦ Διονύσου ἐκτείνει τόσο πολὺ τὸν Ἑλληνισμὸ, ὡς τὴ Βακτριανή, ἕως τοὺς Ἰνδούς, ὥστε ἀποκενώνει τὴν Ἑλλάδα ἀπὸ κάθε σχεδὸν δύναμη καὶ μεταφέρει τὸν πολιτισμὸ της καὶ τὰ κέντρα δραστηριότητος της σὲ ὅλη τὴν Ἐγγὺς Ἀνατολή. Καθὼς ἡ ἱστορικὴ πορεία τοῦ Ἡμιθέου σταματᾷ στὴ Βαβυλῶνα, φαίνεται τὸ ἀνήριθμο γέλασμα τῶν ἑλληνικῶν κυμάτων τοῦ Αἰγαίου νὰ μὴν ἔχει πιὰ ἐπίκεντρο. Ὁ Ἀλέξανδρος δὲν θὰ ἐπιστρέψει καὶ ἡ Πέλλα δὲν θὰ διαδεχθεῖ τὴν Ἀθήνα. Τὴν διαδέχθηκαν ἡ Πέργαμος, ἡ Ἀντιόχεια, ἡ Ἀλεξάνδρεια, κι ἔτσι τὸ ἐκκρεμές κλίνει πάλι πρὸς τὴν Ἀνατολὴ καὶ ὁ Ἑλληνισμὸς παίρνει πάλι μιὰν ἰωνικὴ ὄψη, τὴν ὁποία θὰ διατηρήσει μὲ τὴ ρωμαϊκὴ κατάκτηση. Ἡ Μακεδονικὴ κατάκτηση τῆς Ἀνατολῆς δὲν ὑπῆρξε ἕνα παροδικὸ φαινόμενο, ἀλλὰ ἀπετέλεσε τὴν ἀπαρχὴ τοῦ ἐξελληνισμοῦ τοῦ κόσμου. Ἀριθμητικὰ ἐλάχιστοι καὶ πολιτικὰ ἀδύναμοι οἱ Ἕλληνες, ἀπεδείχθησαν ἰσχυρότατο πολιτισμικὸ στοιχεῖο, φύραμα ποὺ προκάλεσε γύρω του ποικιλότατες ζυμώσεις καὶ ἐμβολίασε κάθε στοιχεῖο τὸ ὁποῖο ἦλθε σὲ ἐπαφὴ μαζί του. Κατέκτησε τὴν Περσικὴ Αὐτοκρατορία καὶ ἐξελλήνισε τὴ Ρωμαϊκὴ καὶ ἡ Ἑλλάς, ἐνῷ κατακτήθηκε, κατέκτησε τὸν άγριο νικητή καὶ εἰσήγαγε τίς τέχνες στὸ ἀγροτικὸ Λάτιο, ὅπως διαπιστώνει ὁ Ὁράτιος. Ἐμπνευστὴς κι δημιουργὸς αὐτῆς τῆς μεγαλειώδους πορείας τοῦ Ἑλληνισμοῦ ὁ Ἀλέξανδρος, ὁ Ἡμίθεος ποὺ ἐπέλεξαν οἱ θεοί.
Το γερμανικό αίνιγμα
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Νικόλαος Λούβαρις το 1935 δημοσίευσε μια σειρά άρθρων στην εφημερίδα «Καθημερινή» υπό τον τίτλο «Το Γερμανικό Αίνιγμα». Στην εν λόγω αρθρογραφία ανέλυε το φαινόμενο του Γ’ Ράιχ από φιλοσοφικής και πολιτικής σκοπιάς ασκώντας παράλληλα και την κριτική του. Τα θέματα που καταπιάστηκε αφορούσαν τη νέα και την παλιά Γερμανία, τις αιτίες που ο Εθνικοσοσιαλισμός ανήλθε στην εξουσία, την θρησκευτική πολιτική των εθνικοσοσιαλιστών, καθώς και τις συνέπειές αυτής, αλλά και τη σχέση του Τρίτου Κράτους με την Επιστήμη. Ο Νικόλαος Λούβαρις ήταν απόφοιτος απόφοιτος της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής, ενώ σπούδασε επίσης στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας Ερμηνευτική Θεολογία της Καινής Διαθήκης, Θρησκειολογία, Φιλοσοφία και Παιδαγωγική. Είχε αυστηρή ειδίκευση στην Καινή Διαθήκη ως τακτικός καθηγητής επί τριάντα έτη στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1935 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Το 1926-1928 υπηρέτησε ως Γενικός Γραμματεύς του Υπουργείου Παιδείας. Επί Κυβερνήσεως Μεταξά το 1936-1937 και επί Κατοχικής Κυβέρνησης Ράλλη διετέλεσε Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Παραβλάσταρα
«Ελπίζω, σα βρείτε ησυχία και σιγαλιά, να σας φανούν τα “Παραβλάσταρα” λιγότερο βαριά. Το βιβλίο αυτό γράφηκε για τους πολύ λίγους, για κείνους που κυνηγούνε μιαν αλήθεια, ας είναι και δύσκολη, ας είναι κι άφθαστη ακόμα. Γι’ αφτό και το ύφος είναι κάπως ακατάδεχτο.»
Πέτρος Βλαστός προς Πηνελόπη Δέλτα
30-6-1937
«Κάλιο να δουλέβεις για τους κατοπινούς (κι ας είναι ξένοι) που θα ζήσουν παρά για τους τωρινούς που θα πεθάνουν. […] Δε ζητιανέβω μαλακή συγκατάβαση μήτε σκοτίζουμαι να κάνω κανενός καλό με το στανιό. Ας διαβάσουν όσοι ξέρουν να διαβάζουν. Κι ας διαφωνήσουν. Η σπίθα θέλει και τσακμάκι και τσελίκι.»
Πέτρος Βλαστός
Ινδικό καλοκαίρι
Το Ινδικό Καλοκαίρι ονομάσθηκε έτσι από τις ζεστές καλοκαιρινές συνθήκες του φθινόπωρου στην Νέα Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σε περιοχές που κατοικούνταν από Ινδιάνους, οι οποίοι και το περιέγραψαν για πρώτη φορά στους Ευρωπαίους. Ένα παράδοξο καλοκαίρι που άρχιζε από τον Σεπτέμβριο και απλώνονταν κάποιες φορές μέχρι και τον Ιανουάριο. Είναι μια εποχή που συμβολίζει την απρόσμενη παράταση της νεότητας ενός ώριμου άνδρα, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ενεργητικότητά του στη ζωή του.
Ρουμπαγιάτ – Ομάρ Καγιάμ
Τα Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ έχουν ύφος διδακτικό και συμβουλευτικό και προτρέπουν τον άνθρωπο να ζει τη στιγμή, δίχως να νοιάζεται για το χθες και το αύριο και τα όσα επιτάσσει η θρησκεία. Πρόκειται για φιλοσοφία της ζωής σε τετράστιχα, μια φιλοσοφία που υμνεί τις ηδονές, τη γυναίκα και τον έρωτα, καθώς και το ποτό της λησμονιάς, τον κόκκινο οίνο. Προς επίρρωση των όσων αναφέρθηκαν, ο στίχος αυτός ίσως είναι ο πλέον αντιπροσωπευτικός της αντίληψης του Καγιάμ για τη ζωή: «Ζήσε το σήμερα αν είσαι λογικός / Ποιος ξέρει αύριο αν θα ‘σαι ζωντανός».
Ο Γκιιάτ αντ-Ντιν Αμπούλ-Φατχ Ουμάρ ιμπν Ιμπραχίμ αλ-Χαγιάμ Νισαπουρί, περισσότερο γνωστός ως Ομάρ Καγιάμ ήταν Πέρσης πολυμαθής, φιλόσοφος, μαθηματικός, αστρονόμος και ποιητής. Είναι ο συγγραφέας του πιο ολοκληρωμένου -πριν τον 19ο αιώνα- βιβλίου Άλγεβρας. Γεννήθηκε το 1021 μ.Χ στο Νισαπούρ και πέθανε στην ίδια πόλητο 1122μ.Χ. Ο Ομάρ Καγιάμ ήταν εξαίρετικος μαθηματικός, φυσικός, αστρολόγος, γιατρός και φιλόσοφος. Έγινε γνωστός στη Δύση τον 18ο αιώνα, όταν ο Έντουρντ Φίτζεραλντ μετέφρασε τα Ρουμπαγιάτ, που σημαίνει τετράστιχα στα περσικά, το 1859.
Ιστορίες του Χωροχρόνου
Ο χρόνος εξαρτάται από τον παρατηρητή μάς αναφέρει η θεωρία της σχετικότητας, όμως δε μας εξηγεί τον ακριβή τρόπο αυτής της εξάρτησης.
Πώς αντιλαμβάνεται τον χωροχρόνο μια μύγα που μόλις γεννήθηκε, μια τίγρης φυλακισμένη σε έναν ζωολογικό κήπο, ένας πωλητής παλαιών αντικειμένων ανοίγοντας το μαγαζί του, ένας βατραχάνθρωπος κατά τη λεγόμενη διαβολοβδομάδα, ένας αναρχικός την ώρα που η κατάληψη -αλλά κι η ίδια του η ιδεοληψία- τίθεται υπό αμφισβήτηση;
Η βίωση τού Χωροχρόνου είναι καθαρά υποκειμενική αντίληψη.
Μέσα από τα μάτια των διαφορετικών χαρακτήρων χτίζω μια εναλλακτική πραγματικότητα, όπου όλες οι ιστορίες συμβαίνουν ταυτόχρονα, αλλά ενδεχομένως σε διαφορετική χωροχρονική συνοχή – εντέλει όλοι αυτοί βρίσκονται στο ίδιο καράβι που είναι μια σουρεαλιστική απεικόνιση τής Ελλάδας.
Τι θέλω να πω με ό,τι γράφω; Αυτό είναι στη διάθεση τού αναγνώστη να ανακαλύψει τι πραγματικά συμβαίνει και πώς όλοι αυτοί οι ήρωες μπορούν να συνυπάρξουν.
Καλή ανάγνωση.
Νέα Γενεά
Το μικρό πράσινο βιβλίο
Ο Ayatollah Ruhollah Khomeini ήταν ο άνθρωπος που ξεσήκωσε την Ιρανική Επανάσταση, σταματώντας τον εκδυτικισμό που προωθούσε ο τελευταίος Σάχης του Ιράν. Η Ανατολή δεχόμενη την ιμπεριαλιστική κι αποικιοκρατική πίεση της Δύσης οδηγήθηκε στην αναβίωση του Ισλάμ ως πολιτισμική διαφοροποίηση από τον δυτικό κόσμο, αρνούμενη να εκσυγχρονιστεί με πολιτικά και ιδεολογικά συστήματα προερχόμενα από αυτήν, όπως γράφει ο Samuel Huntington στο βιβλίο «Η Σύγκρουση των Πολιτισμών». Από το 1979 το Ιράν κυβερνάται από τον σιιτικό κλήρο και αυτό το μικρό πράσινο βιβλίο εξηγεί τι σημαίνει η φράση του Khomeini: «Το Ισλάμ είναι πολιτική ή δεν είναι τίποτα.»
Το Ισλάμ εν συγκρίσει με τον Εθνικοσοσιαλισμό
Για την Saïda Savitri γνωρίζουμε ελάχιστα, αλλά είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην την συγχέουμε με την «Ιέρεια του Χίτλερ», δηλαδή την Savitri Devi. Ήταν συγγραφέας του βιβλίου «L’ Islam et les Temps modernes» (Το Ισλάμ και οι Σύγχρονοι Καιροί), όπου καταπιάνεται με τις «βαθύτερες αιτίες παρακμής» του μουσουλμανικού κόσμου. Το «L’ Islam devant le National-socialisme» (1943) είναι το δεύτερο έργο της κι αποτελεί μια σύγκριση στίχων του Κορανίου και αποφθεγμάτων του Αδόλφου Χίτλερ, έχοντας ως απώτερο στόχο να επισημάνει μια ιδεολογική σύγκλιση. Η Saïda Savitri το καθιστά ξεκάθαρο αυτό από την αρχή του βιβλίου:
«Οι αμετάβλητες αρχές του Κορανίου θα είναι η βάση μας. Αυτές της οργάνωσής μας θα πρέπει να αντλήσουν την έμπνευση από την Δύση, καθώς ο μακρύς μας ύπνος μάς έχει αφήσει αρκετούς αιώνες πίσω.»
Μια τέτοια άποψη έρχεται σε αντίθεση με τις αρχές του παραδοσιακού Ισλάμ. Η μελέτη του βιβλίου αυτού όμως βοηθά να βγουν πολύ χρήσιμα ιστορικά συμπεράσματα.
Ο Φασισμός ως φαινόμενο της εποχής του κι η ματιά του Κωστή Παλαμά
Αυτή η μικρή μελέτη σκοπό έχει να αναδείξει τις εντυπώσεις που γέννησε στην Ευρώπη η φασιστική επανάσταση. Τον Οκτώβριο του 1922 ο Μουσολίνι και οι Μελανοχίτωνές του, εμπνεόμενοι από την επιτυχημένη Πορεία στο Φιούμε του ποιητή Γκαμπριέλε Ντ’ Αννούντσιο και των Λεγεωνάριών του, ξεκίνησαν την Πορεία στη Ρώμη για να απαιτήσουν την παράδοση της κυβέρνησης της Ιταλίας από τον Βιττόριο Εμμανουέλε ΙΙΙ. Μεταξύ των πολλών Ευρωπαίων διανοουμένων που τους κέντρισαν το ενδιαφέρον τα γεγονότα της Ιταλίας ήταν και ο Έλληνας ποιητής Κωστής Παλαμάς. Τα άρθρα του στην εφημερίδα «Εμπρός» παρατίθενται στην ανά χείρας έκδοση κι έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, ενώ αποτελούν και πολύ σημαντικό ντοκουμέντο. Ο δημοτικιστής ποιητής εξέτασε την σύνθεση των ιδεών του φασιστικού κινήματος, αλλά και την προσωπικότητα του επαναστάτη Μπενίτο Μουσολίνι, προβλέποντας μάλιστα και το τέλος του. Επιπροσθέτως, περιλαμβάνεται και το γράμμα του Παλαμά προς τον ηγέτη του Φουτουρισμού, Φιλίππο Τ. Μαρινέττι, καθώς κι ένα του ποίημα για τις ιδέες των φουτουριστών.
Το «Δόγμα του Φασισμού» και η Πολιτική Διαθήκη του Μουσσολίνι
Αναλύουν: Χρίστος Γούδης, Κωνσταντίνος Τσοπάνης, Αλέξανδρος Καρράς
«Ὁ ἰδιότυπος μυστικισμὸς τοῦ Φασισμοῦ, τώρα, ψηλαφεῖται ἀνάγλυφος τόσο στὸ “Δόγμα τοῦ Φασισμοῦ” ὅσο καὶ στὴν “Πολιτικὴ Διαθήκη” τοῦ Μουσσολίνι ποὺ κρατᾶτε ἀνὰ χεῖρας. Πρόκειται γιὰ δυὸ σημαντικὰ ἱστορικὰ ντοκουμέντα ποὺ βλέπουν τὸ φῶς τῆς δημοσιότητος σὲ μιὰ πολλὴ καλὴ μετάφραση, πρᾶγμα σπάνιο γιὰ τὰ ἑλληνικὰ δεδομένα. Ἐδῶ ἡ μετάφραση εἶναι στρωτὴ καὶ ἀποδίδονται τὰ νοήματα τοῦ ἰταλικοῦ κειμένου μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ἀναγνώστης νὰ μὴν ὠθεῖται σὲ παρανοήσεις.» Κωνσταντῖνος Τσοπάνης, Δρ Ἱστορίας καὶ Φιλοσοφίας τῶν Θρησκειῶν
«Ο Μουσολίνι είναι ένα αίνιγμα για μένα. Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που έχει κάνει με ελκύουν. Φαίνεται ότι έκανε πολλά για την αγροτιά. Φυσικά το σιδερένιο γάντι είναι εκεί. Αλλά κατανοώντας ότι η δύναμη είναι η βάση της δυτικής κοινωνίας, οι μεταρρυθμίσεις του Μουσολίνι αξίζουν μια αμερόληπτη μελέτη. Η φροντίδα του για τους φτωχούς ανθρώπους, η αντίθεσή του στην υπερβολική αστικοποίηση, η προσπάθειά του να επιφέρει συντονισμό μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, μου φαίνεται ότι απαιτούν πολύ προσεκτική προσοχή. Πρέπει να πω ότι ήταν γοητευτικός μαζί μου».
(Από την επιστολή του Γκάντι προς τον Ρομάν Ρολάντ)
Η αθέατη πλευρά της ιστορίας Νο10 / Ἡ λατρεία τοῦ Ἥρωα – Ἀναφορὰ στὴ Σκανδιναβικὴ Μυθολογία
Θεοί, ἡμίθεοι καὶ ἥρωες βρίσκονται σὲ ἕναν διαρκῆ καὶ ἀκατάπαυστο πόλεμο μὲ τοὺς γίγαντες τοῦ ψύχους προκειμένου νὰ διασώσουν καὶ νὰ διαφυλάξουν τὴ ζωὴ στοὺς ἐννέα μυθολογικοὺς κόσμους. Ἡ μάχη εἶναι σκληρὴ καὶ ἀέναη ἀφοῦ ὅλα τὰ φυσικὰ φαινόμενα καὶ οἱ σκληρὲς καιρικὲς συνθῆκες τοῦ εὐρωπαϊκοῦ βορρᾶ, ἔχοντας πάρει ὄψεις γιγάντων καὶ θηρίων, μοιάζει νὰ ἔχουν συμμαχήσει προκειμένου νὰ ἐξαφανίσουν κάθε ἴχνος ζωῆς καὶ κυρίως τὸ ἀνθρώπινο γένος. Στὸν ἀντίποδα αὐτῆς τῆς ἀπειλῆς βρίσκονται οἱ θεοί, οἱ ὁποῖοι, μὲ τὴ βοήθεια τῶν ἡμιθέων πολεμιστῶν καὶ τῶν γενναίων ἡρώων, προασπίζονται ἀπτόητοι τὸ καλό, τὴ θερμότητα καὶ τὸ φῶς, τρία στοιχεῖα ποὺ συχνὰ ταυτίζονται.
Εκδόσεις Νυμφίος
Κείμενα για το Άγιον Πάσχα
Χριστὸς ἀνέστη! ἀδελφοί.
«Πάσχα ἱερὸν ἡμῖν σήμερον ἀναδέδεικται, Πάσχα καινὸν ἅγιον, Πάσχα μυστικόν…»
«Ὢ θείας! ὢ φίλης! ὢ γλυκυτάτης σου φωνῆς! μεθ᾿ ἡμῶν ἀψευδῶς γάρ, ἐπηγγείλω ἔσεσθαι, μέχρι τερμάτων αἰῶνος Χριστέ· ἣν οἱ πιστοὶ ἄγκυραν ἐλπίδος, κατέχοντες ἀγαλλόμεθα». «Ὢ Πάσχα τὸ μέγα, καὶ ἱερώτατον Χριστέ! ὢ σοφία καὶ λόγε, τοῦ Θεοῦ καὶ δύναμις, δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον σοῦ μετασχεῖν, ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ, ἡμέρᾳ τῆς βασιλείας σου».
Γένοιτο.
«Περιττὸν νὰ εἴπωμεν νομίζομεν, ὅτι οἱ σφαζόμενοι ἀμνοὶ τοῦ Πάσχα εἶναι εἰκὼν τοῦ ἀκάκου ἀμνοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἀναφέρεται εἰς τὸν ἀμνόν, ὃν ἔθυον οἱ Ἰουδαῖοι ἑορτάζοντες τὸ Πάσχα. Τὰ ᾠὰ βάφονται κόκκινα, διότι τὸ κόκκινον χρῶμα ἐν τῇ Χριστιανικῇ Ἐκκλησίᾳ εἶναι ἑορτάσιμον· κόκκινον εἶναι τὸ χρῶμα τοῦ αἵματος· ἡ δὲ Ἐκκλησία ἐθεμελιώθη ἐπὶ τοῦ αἵματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν μαρτύρων κατόπιν.»
Ο Μαρσελλίνο συναντά τον Χριστό
Σε μετάφραση του Κωνσταντίνου Τσοπάνη Δρος Ιστορίας και Φιλοσοφίας των Θρησκειών
Ἡ νουβέλα «Marcelino, Pan y Vino» ἡ ὁποία γράφτηκε τὸ 1952 ἀπὸ τὸν Ἱσπανὸ συγγραφέα José María Sánchez-Silva, βασίζεται σὲ ἕναν μεσαιωνικὸ ἱσπανικὸ θρῦλο καὶ ἀφηγεῖται τὴν ἱστορία ἑνὸς ὀρφανοῦ ἀγοριοῦ ποὺ συνάντησε τόν Θεό. Ἡ ἱστορία τοῦ Μαρσελλίνο δὲν εἶναι τίποτε περισσότερο ἀπὸ ἕναν ὕμνο στὴν παιδικὴ ἀθωότητα. Μέσα ἀπὸ τίς σελίδες της ὁ συγγραφέας παρουσιάζει τὴν ἄδολη πίστη ποὺ κάνει τὴ ζωὴ ἐνδιαφέρουσα, ἀπρόβλεπτη καὶ γεμάτη χαρά, μιὰ ζωὴ στὴν ὁποία ἡ πραγματικότητα εἶναι ἕνα διαρκὲς θαῦμα. Στὴν ἱστορία τοῦ Μαρσελλίνο ψηλαφεῖται ἀνάγλυφα μιὰ πανάρχαια ἀλήθεια ποὺ διδάσκει ὅτι ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου δὲν ἔσβησε ποτὲ τὴ δίψα της στὴν πηγὴ τῆς Λογικῆς καὶ τῆς Φιλοσοφίας ἀλλὰ σὲ ἐκείνην τῆς Μεταφυσικῆς. Γιὰ νὰ ζήσει ὁ κόσμος χρειάζεται τὴν ἁγιότητα.
Ο βίος του Χριστού
ὁ ἴδιος: «ἐνόσω ζῶ καὶ ἀναπνέω καὶ σωφρονῶ, δὲν θὰ παύσω πάντοτε, ἰδίως δὲ κατὰ τὰς πανεκλάμπρους ταύτας ἡμέρας, νὰ ὑμνῶ μετὰ λατρείας τὸν Χριστόν μου, νὰ περιγράφω μετ᾿ ἔρωτος τὴν φύσιν καὶ νὰ ζωγραφῶ μετὰ στοργῆς τὰ γνήσια ἑλληνικὰ ἤθη». Σήμερα τό σπίτι του στή Σκιάθο ἔχει γίνει μουσεῖο, ὅπου διατηροῦνται ὅλα τά πράγματά του. Ἐκεῖ βρίσκονται τό μελανοδοχεῖο καί ἡ πένα τοῦ ἁγίου της ἑλληνικῆς λογοτεχνίας. Αὐτά ἦταν τά μέσα, μέ τά ὁποῖα ἐξωτερίκευσε τόν ἐσωτερικό του κόσμο. Χάρις σ’ αὐτά μποροῦμε σήμερα ν’ ἀπολαύσουμε αὐτή τήν ὑπέροχη μετάφραση. Μπορεῖ νά ἔχει ἐπέμβει αὐθαίρετα στό πρωτότυπο, δίνοντας τήν ὀρθόδοξη ὀπτική της χριστιανικῆς πίστης, ἀλλά εἶναι πραγματικά ἕνα ἀπολαυστικό βιβλίο γιά τή ζωή τοῦ Χριστοῦ. Καθώς τό διαβάζει ὁ ἀναγνώστης ξεχνᾶ τόν συγγραφέα τοῦ βιβλίου, τόν
Farrar. Ἡ ταυτότητα τοῦ Παπαδιαμάντη ἐπισκιάζει τόν συγγραφέα.
Αγαθαγγέλου Αποκαλύψεις περί του τέλους της Τουρκίας και του μέλλοντος του Ελληνισμού
«Ἡ Ἑλλάς θὰ γίνει ἐκ νέου ἀπὸ τοὺς τούρκους θέατρον ληστειῶν καὶ καταστροφῶν. Οἱ Κυβερνῆται καὶ ὁ λαὸς θὰ εὑρεθῶσιν ἐν στενοχωρίᾳ. Ὁ ἐχθρός θὰ προχωρήσει μέχρι τῶν Ἑξαμηλίων. Ἀλλ’ ἔπειτα λαὸς τις ἀνατολικὸς θὰ ἔλθῃ πρὸς βοήθειαν τῶν Ἑλλήνων οἵτινες συνερχόμενοι εἰς ἑαυτοὺς ἐκ τῆς ταραχῆς τῆς εἰσβολῆς θὰ ἐξέλθουν πανστρατιᾷ καὶ θὰ ἐκδιώξουν τοὺς τούρκους, ὄχι μόνον ἐκ τῆς Ἑλλάδος, ἀλλὰ καὶ ἐξ’ ὅλης τῆς Εὐρώπης, οἵτινες τοῦρκοι εὑρίσκουσιν ἄσυλον μόνον εἰς Μέκκαν (Κόκκινην Μηλιάν). Ἡ δὲ Κωνσταντινούπολις γίνεται ἐκ νέου πρωτεύουσα τοῦ Ἑλληνισμοῦ.»
Ἀγαθάγγελος
«Εἶναι ἀλήθεια ὅτι οἱ προφητεῖες τοῦ Ἀγαθαγγέλου ἔγιναν τὸ ἀγαπημένο ἀνάγνωσμα τοῦ ὑποδούλου γένους καὶ συχνὰ ἀγράμματοι ἄνθρωποι τὶς μάθαιναν ἀπὸ στήθους καὶ τὶς ἀπήγγειλαν. Ὑπῆρξαν κείμενα, τὰ ὁποῖα γιὰ πολλὲς δεκαετίες ἔριξαν φῶς ἐλπίδας στὸ ζόφο τῆς τουρκοκρατίας.»
Κωνσταντίνος Τσοπάνης
Η Ελληνική Εκκλησία και η Εθνική Αναγέννησις
Ἡ ἑορτή τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν εἶνε ἑορτὴ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῆς γνώσεως. Βασίλειος ὁ μέγας, ὁ Θεολόγος Γρηγόριος, Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος δὲν ὑπῆρξαν μόνον κατὰ τὴν ἀπαράμιλλον αὐτῶν πρὸς κραταίωσιν τοῦ χριστιανικοῦ δόγματος δρᾶσιν πρώτιστοι τῶν θεμελιωτῶν τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ καὶ ἐπιφανέστατοι τοῦ ἑλληνικοῦ λόγου καί τῆς ἑλληνικῆς γνώσεως ὑποφῆται. Κατενόησαν ὑπέρ πάντα ἄλλον λειτουργὸν τοῦ Χριστιανισμοῦ τὰ ἐκ τῆς ἑλληνικῆς μορφώσεως ἀγαθά. Ἦγον μὲν τὸ γένος ἐκ τῆς ἀπωτέρας Μικρᾶς Ἀσίας, ἀλλ’ αὕτη ἤδη ἥν ἑλληνικὴ ἀπὸ αἰώνων, πρὶν ἔτι μυηθῇ τὰ δόγματα τῆς νέας θρησκείας, ἥτις ἀπὸ τῆς Ἰουδαίας προελθοῦσα κατέκτησε διὰ τοῦ ἑλληνικοῦ λόγου τὸν κόσμον· ἡ ψυχὴ αὐτῶν ἄρα καὶ ἡ συνείδησις ἦσαν ἑλληνικαί.
Αρχαία Ελληνική Γραμματεία
Δάφνης και Χλόη
Ο Λόγγος ήταν Λέσβιος συγγραφέας που έζησε την Ρωμαϊκή εποχή στις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ., γνωστός για το βουκολικό μυθιστόρημά του «Δάφνις και Χλόη». Το 1831 ο Γκαίτε μίλησε στον Έκερμαν για το μυθιστόρημα αυτό: «Πρέπει να γράψει κανένας ολάκληρο βιβλίο για να δείξει όλες τις ομορφιές του έργου αυτού. Καλό είναι να το διαβάζουμε μια φορά το χρόνο· πάντα κάτι μαθαίνουμε και νοιώθουμε όλη τη δροσερή εντύπωση της σπάνιας ομορφιάς του.»
Απόσπασμα από το έργο:
«Θεός είναι, παιδιά μου, ο έρωτας, νέος κι όμορφος και φτερωτός· και για τούτο του αρέσουν τα νιάτα κι αναζητάει την ομορφιά κ’ ενθουσιάζει τις ψυχές. Κ’ έχει τόση δύναμη, όση μήτε ο Δίας· ορίζει τα στοιχεία, ορίζει και τάστρα, ορίζει κι αυτούς τους θεούς· μήτ’ εσείς δεν ορίζετε τόσο τα γίδια και τα πρόβατα· τ’ άνθη όλα του έρωτα έργα είναι· τα δέντρα τούτα αυτουνού δημιουργήματα· απ’ αυτόν τρέχουνε και τα ποτάμια και φυσούν οι άνεμοι. […] Δεν υπάρχει λοιπόν κανένα γιατρικό του έρωτα, που να πίνεται, που να τρώγεται, που να λέγεται με ξόρκια, παρά μονάχα το φιλί και τ’ αγκάλιασμα και το πλάγιασμα με γυμνά τα κορμιά.»
Ενοπτικόν – Ένα «ερμητικό» εγχειρίδιο ευτυχίας (τόμος Β’)
Το ΕΝΟΠΤΙΚΟΝ – ένα «ερμητικό» Εγχειρίδιο Ευτυχίας, αποτελεί καταφύγιο και παραμυθία για τον καθένα που συναντά προβλήματα και πιέσεις στην καθημερινότητά του και αναζητά έναν δίαυλο διαφυγής από το φθαρτό και εφήμερο σήμερα. Ένα πνευματικό οχυρό σκέψης, περίσκεψης, και σηματοδότησης ενός καλύτερου αύριο, για όλους όσους μπορούν να αποκρυπτογραφήσουν τα νοήματά του, να εντρυφήσουν στις «έξωθεν» οδηγίες του, και να ακολουθήσουν τα μονοπάτια που στοχεύουν στην υπέρβαση του γήινου εαυτού μας. Ένα έργο εσωτερικής μύησης στον τρόπο με τον οποίο το αόρατο καθίσταται ορατό και φωτίζει αποκαλυπτικά την πορεία της ζωής μας. Ένας φωτεινός σηματοδότης για την κατάκτηση της εσωτερικής γαλήνης και της πραγματικής ευτυχίας στη ζωή.
Ενοπτικόν – Ένα «ερμητικό» εγχειρίδιο ευτυχίας (τόμος Α’)
Το ΕΝΟΠΤΙΚΟΝ – ένα «ερμητικό» Εγχειρίδιο Ευτυχίας, αποτελεί την οργανική μήτρα (matrix) χρησμών και συμβόλων μέσα από την οποία αναδύθηκαν, ως αυτοδύναμα υποσύνολα, τα έργα του ίδιου συγγραφέα: «Ενοπτικόν: το Βιβλίο των Χρησμών» (Εκδόσεις Έκτωρ, 2022), «Τα Μυστήρια των Ελλήνων» (Κάκτος, 2018), «Απόκρυφη Γνώση» (Κάκτος, 2018), «Η Μαγεία του Εγκεφάλου» (Εκδόσεις Έκτωρ, 2021), «Χώρος και Χρόνος» (Κάκτος, 2021), «Οι Θεοί των Ελλήνων» (Εκδόσεις Έκτωρ, 2022), «Σβάστικα» (Historia, 2017), και «Η Αρχαία Σπάρτη – μέσα από τη μαγεία της εικόνας» (Εκδόσεις Αδούλωτη Μάνη, 2022). Είναι ένα έργο ζεύξης και εναρμόνισης όλων αυτών, που γεφυρώνει κατά τρόπο μοναδικό την αρχαιογνωσία με την επιστήμη, το υπερφυές με το φυσικό, το προβλεπόμενο με το αναπάντεχο, και την αυστηρή λογική θεώρηση των πραγμάτων με καταστάσεις διορατικής έκστασης. Ένα έργο που αφορά όλους και τον καθένα μας χωριστά, προσφέροντας μια μοναδική στήριξη κατά την διάρκεια της πορείας της ζωής μας.
Η ερωτική ζωή στην αρχαία Ελλάδα
Οι Έλληνες υπήρξαν οι μοναδικοί άνθρωποι στην παγκόσμια ιστορία που γνώριζαν πώς να συνδυάζουν αρμονικά τον ερωτισμό τους με ανώτερα πνευματικά ιδεώδη, και ως εκ τούτου δημιούργησαν έναν ανεπανάληπτο πολιτισμό που η ανθρωπότητα θα θαυμάζη πάντα όσο θα υπάρχη, μέχρι την συντέλεια του κόσμου.
Η ιστορία των αρχαιοελληνικών ηθών
«Η ιστορία των αρχαιοελληνικών ηθών» αποτελεί μια ζωντανή έκφραση της προσωπικής ζωής των προγόνων μας. Μέσα στη δική τους ηθική ανακαλύπτουμε και τους δικούς μας προβληματισμούς. Προσεγγίζοντας περισσότερο τον αρχαιοελληνικό τρόπο σκέψης, ίσως μπορέσουμε να ξεπεράσουμε και τα δικά μας εμπόδια βελτιώνοντας τη θέση μας. Το μέλλον πάντα προδιαγράφεται απ’ το παρελθόν. Πρέπει να θεωρούμε τον εαυτό μας ευτυχή που έχουμε στην κατοχή μας το πιο ένδοξο πολιτιστικό παρελθόν που γνώρισε ποτέ ο κόσμος: Εκείνο της ηθικής της Αρχαίας Ελλάδας!».
Βυζαντινή Ιστορία
Ex persona Constantinoupoleos devastatae – Δύο ἄγνωστες Λατινικὲς μαρτυρίες γιὰ τὴν Ἅλωση τῆς Βασιλευούσης τὸ 1453
Ἡ μετάφραση ἀπὸ τὸ λατινικὸ πρωτότυπο αὐτῶν τῶν δύο μακροσκελῶν ἐπιστολῶν – τῶν Λεονάρδου τοῦ Χίου καὶ Λομμελίνο, Καθολικοῦ Ἀρχιεπισκόπου Λέσβου καὶ Ποτεστὰ τοῦ Πέραν ἀντιστοίχως – ὑπῆρξε ἔργο χρονοβόρο καὶ ἐπίπονο. Ἐπιδοθήκαμε σὲ αὐτό, πιστεύοντας ὅτι εἶναι πολὺ χρήσιμο γιὰ τὴν ἐθνική μας αὐτογνωσία, νὰ μπορέσουμε νὰ δοῦμε τὰ περὶ τῆς Ἁλώσεως γεγονότα καὶ μέσα ἀπὸ τὸ βλέμμα ἑνὸς Γενουάτη Καθολικοῦ Ἀρχιερέα, ὁ ὁποῖος δὲν στάθηκε ἁπλῶς μάρτυς τῶν ἐξελίξεων ἀλλὰ τοὐναντίον πολέμησε μὲ γενναιότητα καὶ θάρρος ὑπερασπιζόμενος τὴ Βασιλίδα τῶν Πόλεων, τῆς ὁποίας τὴν ἅλωση θρήνησε. Σημαντικὸ ἐπίσης εἶναι νὰ δοῦμε καὶ τὸ πὼς ἀντιμετώπισαν οἱ Φραγκολεβαντίνοι τῆς Ἀνατολῆς – οἱ Γενουάτες τοῦ Πέραν ἕν προκειμένω, μέσα ἀπὸ τὴν ἐπιστολὴ τοῦ Ποτεστά τους – τὴν πολιορκία καὶ τὴν Ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἔτσι σήμερα, μετὰ ἀπὸ πολὺ κόπο εἴμαστε στὴν εὐχάριστη θέση νὰ παρουσιάσουμε στὸ ἑλληνικὸ ἀναγνωστικὸ κοινὸ τὴν πρώτη ἑλληνικὴ μετάφραση, τῶν πολὺ σημαντικῶν αὐτῶν Ἐπιστολῶν – Ἀφηγήσεων τῆς Ἁλώσεως, ἔστω καὶ ἕξι σχεδὸν αἰῶνες μετὰ τὴ συγγραφή τους. Πρόκειται γιὰ ἕνα ἔργο, εὐλαβικὰ ἀφιερωμένο ἀπὸ τὸν μεταφραστὴ ὡς ἐλάχιστο φόρο τιμῆς, στὴν ἱερὰ μνήμη ὅλων αὐτῶν ποὺ ἔπεσαν μαχόμενοι μὲ αὐτοθυσία γιὰ τὴν ἰδέα τῆς Αὐτοκρατορίας, μὲ πρῶτον τὸν μαρμαρωμένο Βασιλιᾶ, Κωνσταντῖνο ΙΑ΄ Παλαιολόγο.
Τι έτρωγαν οι Βυζαντινοί
Διατροφικές συνήθειες των Βυζαντινών, το καθημερινό και το γιορταστικό τραπέζι αλλά και οι θρησκευτικές νηστείες μαζί με πολλά άλλα στοιχεία αντλημένα από τις άμεσες πηγές. Έμφαση κυρίως στην περίοδο 10ου-12ου αι.
Γυναίκες στην πορφύρα
Η περίοδος της Εικονομαχίας από την οπτική γωνία τριών Βυζαντινών αυτοκράτειρων, της Ειρήνης (780-802 μ.Χ.), της Ευφροσύνης (824-829 μ.Χ.) και της Θεοδώρας (842-856 μ.Χ.), ζωντανεύει από την πένα της έγκριτης καθηγήτριας του King’s College, Τζούντιθ Χέριν. Συνδέεται η λατρεία των εικόνων με το φύλο, είναι το κεντρικό ερώτημα της Βρετανής βυζαντινολόγου, που υποστηρίζει πως η αποκατάσταση των εικόνων οφείλεται στις συνδυασμένες προσπάθειες πολλών ευλαβών, καθημερινών γυναικών και μιας ελίτ ισχυρών και με εξουσία στα χέρια τους γυναικών.
Τρεις γυναίκες που πρωταγωνιστούν σε μιαν απ’ τις πιο ζωντανές και κρίσιμες περιόδους της Βυζαντινής Ιστορίας, ένα μωσαϊκό που το συνθέτουν η δίψα για εξουσία, οι έρωτες, οι ραδιουργίες, οι γάμοι συμφέροντος και οι θεολογικές έριδες. Είναι ο Η΄ αιώνας, η εποχή της Εικονομαχίας, όταν στη Δύση κυβερνά ο Καρλομάγνος και στην Ανατολή ο Χαρούν Αλ-Ρασίντ.
Η καθεμιά τους φόρεσε την πορφύρα, το σύμβολο της αυτοκρατορικής εξουσίας, με τον τρόπο της. Η Ειρήνη έβαλε να τυφλώσουν τον γιο της για να εξασφαλίσει την εξουσία. Η εγγονή της Ευφροσύνη επέστρεψε απ’ την εξορία για να νομιμοποιήσει τον εικονομάχο καταχραστή του θρόνου. Η νύφη της Θεοδώρα ήταν αυτή που κατάφερε να αποκαταστήσει τις εικόνες.
Τι είναι το Βυζάντιο
H Βυζαντινολόγος Τζούντιθ Χέριν κάνει μια συνολική αποτίμηση της Βυζαντινής περιόδου.
Ήταν μια αυτοκρατορία που στηρίχθηκε σε μια ιεραρχημένη κοινωνία, η οποία κληροδότησε στους μεταγενέστερους, εκτός από τη δική της αντίληψη για τον Χριστιανισμό, και ορισμένα από τα αριστουργήματα της παγκόσμιας τέχνης. Σ’ αυτήν την αυτοκρατορία οφείλει η σημερινή Ευρώπη την ύπαρξή της: Αν η Βυζαντινή αυτοκρατορία δεν είχε αναχαιτίσει για τόσους αιώνες τους Άραβες, τους Σελτζούκους και τους Οθωμανούς, η Δύση δεν θα είχε προλάβει να ορθοποδήσει.
Αυτές είναι μερικές από τις απαντήσεις που δίνει η Τζούντιθ Χέριν στην ερώτηση «Τι είναι το Βυζάντιο». Η Βυζαντινολόγος συγγραφέας του πολυδιαβασμένου Γυναίκες στην Πορφύρα ξεναγεί τον αναγνώστη της σε όλες τις πτυχές αυτής της φαντασμαγορικής αλλά και γεμάτη εκπλήξεις αυτοκρατορίας που κυριάρχησε στο προσκήνιο της Ιστορίας για πάνω από χίλια χρόνια.
1453 – Η Πόλις εάλω Το χρονικό της πολιορκίας και της άλωσης της Κωνσταντινούπολης
Ο Πρωτοβεστιάριος και Μέγας Λογοθέτης Γεώργιος Φραντζής και ο Ενετός γιατρός Νικολό Μπάρμπαρο ήταν αυτόπτες μάρτυρες των πολεμικών προπαρασκευών, της πολιορκίας, των επιθέσεων, της άμυνας και της κατάληψης της Κωνσταντινούπολης από τους Τούρκους.
Τα κείμενά τους είναι ζωντανές αφηγήσεις της πιο δραματικής στιγμής της ελληνικής Ιστορίας, που επηρέασε τις τύχες του έθνους μας και σήμανε την αρχή του νεότερου Ελληνισμού.
Το κείμενο του Γεωργίου Φραντζή απέδωσε στην απλή νεοελληνική ο Γιώργος Κουσουνέλος και το κείμενο του Νικολό Μπάρμπαρο μετέφρασε από τα ενετικά η Βανέσσα Α. Λάππα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ:
Γεώργιος Φραντζής:
Η πολιορκία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης
ΒΙΒΛΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ:
Νικολό Μπάρμπαρο:
Χρονικό της πολιορκία της Κωνσταντινούπολης
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΒΙΒΛΙΩΝ
- Αρχαία Ελληνική Γραμματεία
- Βιογραφία
- Βιολογία
- Βυζαντινή Ιστορία
- Γεωπολιτική
- Εκδόσεις Έκτωρ
- Εκδόσεις Νυμφίος
- Θέατρο
- Θρησκεία
- Ιστορία
- Κοινωνικές Επιστήμες
- Λατινική γραμματεία
- Λογοτεχνία
- Μεταχειρισμένα
- Μουσική - Παράδοση
- Μυθιστόρημα
- Μυθολογία
- Νέα Γενεά
- Οικονομία
- Παιδικά
- Ποίηση
- Πολεμικές τέχνες
- Πολιτικές Επιστήμες
- Πολιτική
- Το βιβλιοπωλείο μας σας προτείνει
- Φιλοσοφία
- Χωρίς κατηγορία