Η νεκρή πολιτεία
Ο Gabriele D’ Annunzio έγραψε την τραγωδία αυτή το 1899, την οποία εμπνεύστηκε από το ταξίδι του στις Μυκήνες τέσσερα χρόνια νωρίτερα, διαβάζοντας την Ορέστεια κάτω από την Πύλη των Λεόντων. Τον ενέπνευσαν όμως κι οι ανακαλύψεις του Σλήμαν. Η ελληνική φύση των Μυκηνών και του Άργους είναι το τοπίο όπου βιώνουν οι ήρωες της τραγωδίας την αγωνία και το πάθος. Δύο φίλοι που αναζητούν για χρόνια τους νεκρούς Ατρείδες και τους τάφους τους. Μια μέρα ανακαλύπτουν τις στάχτες, τις νεκρικές μάσκες και τους θησαυρούς τους. Στίχοι από την «Αντιγόνη» και την «Οδύσσεια» που μιλούν για τον έρωτα και το έγκλημα. Δύο έρωτες που ανήλθαν στο φως μαζί με τους νεκρούς των Μυκηνών. Ο φόβος της μολυσμένης γης από τους καταραμένους: «Η γη που σκάβει, είναι κακή. Λες κι από μέσα της θα βγει το μίασμα της φοβερής ανομίας. Τόσο βαριά είναι η κατάρα των Ατρειδών, που θα έμεινε βέβαια κάτι φοβερό στο χώμα που πάτησαν». Μπροστά στις χρυσές μάσκες και στα αντικείμενα των καταραμένων νεκρών θα ομολογηθεί ο πιο άνομος έρωτας. Νύχτα αποκαλύπτονται τα πιο ένοχα μυστικά και οι πιο μεγάλοι φόβοι. Η νεκρή πολιτεία έχει μόνο ένα μέρος που προσφέρει ζωή, την Περσεία πηγή. Ο έρωτας, η ζωή κι ο θάνατος, όλα τόσο κοντά. Περιμένει πράγματι η ευτυχία να εμφανιστεί στη ζωή κάθε ανθρώπου;
Η Τζοκόντα – Tραγωδία του Gabriele D’ Annunzio
Τέχνη, αγάπη, έρωτας, πάθος, διεκδίκηση. Δύο γυναίκες κι ένας άντρας. Εγωισμός, αυτοθυσία, θαυμασμός. Ο άνθρωπος είναι τραγικός. Η ζωή γίνεται τραγική όταν ο έρωτας και το πάθος κυριεύουν την ψυχή των ανθρώπων. Για μια τρέλα του μυαλού μπορεί να οδηγηθούν στην αυτοκαταστροφή, απλά για να αποδείξουν ότι αγαπάνε κι ότι νοιάζονται για εκείνον που έχουν ερωτευτεί. Ο Gabriele D’ Annunzio σε φόντο αρχαιοελληνικό βάζει τους πρωταγωνιστές του να αγωνιούν, να προσμένουν, να ελπίζουν και να φοβούνται… Κι ο θάνατος πλαισιώνει τον έρωτα. Όλα είναι μια στιγμή, μια ενστικτώδης απόφαση που στιγματίζει για πάντα μια ζωή. Ένα θεατρικό έργο με ένταση, βαθιά ατμοσφαιρικό, μοναδικά καθηλωτικό.
Η φιλοσοφία του Νίτσε
Ἡ ποίηση, λέγει ὁ ἴδιος ὁ Ριμπώ, ἦταν συνενωμένη μιὰ φορὰ μὲ τὴν ἐπιστήμη καὶ τὴ φιλοσοφία τῆς φύσης. Τὰ ἱερὰ βιβλία τῶν Ἰνδὼν καὶ ἡ Βίβλος, μήπως δὲν εἶνε μεγάλα μεταφυσικὰ ποιήματα, μέσα στὰ ὁποῖα ἡ ἐπισκόπηση τῆς ποικίλης ἐπιφάνειας τῶν πραγμάτων ἑνώνεται μὲ τὶς ὶ βαθειὲς καὶ μελαγχολικὲς ἀπόψεις τοῦ ἀγνώστου; Ὁ Παρμενίδης, ὁ Ἐμπεδοκλῆς, ὁ Ἡράκλειτος, ὁ Πλάτων, ὁ Λουκρήτιος ἦταν ποιηταὶ καὶ σοφοὶ μαζί. Ὁ Νίτσε χωρὶς ἄλλο, παρουσιάζει τὸ μεγαλοπρεπέστερο ὡς τώρα ἀγκάλιασμα τῆς φιλοσοφίας καὶ τῆς ποίησης.
Η φυλετική ευγένεια – Αριστοκρατία και ταϊφάς
Ο Πέτρος Βλαστός υπήρξε από τις πιο μεγάλες προσωπικότητες του αγώνα των δημοτικιστών. Ασχολήθηκε επίσης με θέματα ευγονικής και διαμόρφωσε μια θεωρία αριστοκρατικού φυλετισμού. Ο φιλόσοφος που τον επηρέασε περισσότερο από κάθε άλλον ήταν ο Φρειδερίκος Νίτσε. Στην ανά χείρας έκδοση περιλαμβάνονται η ομιλία του στον Εκπαιδευτικό Όμιλο (Η Φυλετική Ευγένεια), καθώς και πολλά κείμενά του που δημοσιεύθηκαν σε διάφορα περιοδικά για το ίδιο θέμα. Εξαιρετικής σημασίας είναι το άρθρο «Γεωμετρισμός και ταϊφάς», όπου υποστηρίζει ότι η γεωμετρική τέχνη εμφανίζεται και καθιερώνεται σε εποχές που η μάζα επικρατεί έναντι των αρίστων κι οδηγεί τον πολιτισμό σε παρακμή. Παράλληλα εναντιώνεται στο φαινόμενο του ολοκληρωτισμού που έκανε την εμφάνισή του στην Ευρώπη κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Το βιβλίο συμπεριλαμβάνει κι αλληλογραφία του Πέτρου Βλαστού με τον παιδικό του φίλο, τον Ίωνα Δραγούμη, όπου συζητούν θέματα γύρω από τον φυλετισμό, καθώς και γράμματα του Βλαστού προς άλλους δημοτικιστές της εποχής όπου εκφράζει την αγανάκτησή του για τον ολοκληρωτισμό στην Γερμανία και την Ιταλία.
Ηράκλειτος
Όλα τα πνευματικά θραύσματα που κληρονομήσαμε από το έργο του Ηράκλειτου, πολλά εκ των οποίων βαθύτατα αινιγματικά, είναι εδώ επεξεργασμένα κατά τρόπο οργανικό και εύληπτο, για να φανούν οι πικρές αλήθειες του χθες και του σήμερα, οι οδηγίες πλεύσεως στον διαρκή αγώνα της ζωής, αλλά και η επιστημονική θέαση όπως και το βαθύτερο μεταφυσικό υπόβαθρο των εννοιών, των προβλημάτων, και των αναζητήσεων που απασχόλησαν, απασχολούν και θα απασχολούν αέναα όλους εκείνους που έχουν οφθαλμούς για να βλέπουν, αυτιά για να ακούνε, και νου για να κατανοούν.
Θρησκεία και τέχνη
Ο Ριχάρδος Βάγκνερ μέσα από τα κείμενα που δημοσίευσε και έχουν επιλεγεί στην εν λόγω έκδοση, εμφανίζεται άκρως ριζοσπαστικός απέναντι σε παραδοσιακές αξίες και θεσμούς, όπως το Κράτος, η θρησκεία και ο γάμος. Παράλληλα, οι επιρροές του από τη θεωρία του Κόμη ντε Γκομπινώ περί ανισότητας των ανθρωπίνων φυλών.είναι ιδιαίτερα έντονες. Στα κείμενά του υποστηρίζει την καθαρότητα των φυλών, ιδιαίτερα των ανώτερων φυλών, και ασπάζεται την ιδέα ότι η ανθρωπότητα έχει εκπέσει εξαιτίας της φυλετικής επιμειξίας. Τα κείμενα «Ηρωισμός και Χριστιανισμός και «Σχετικά με το Γυναικείο Φύλο του Ανθρώπινου Είδους» είναι μια κριτική ανάλυση-παρουσίαση των ιδεών του Κόμη ντε Γκομπινώ, τον οποίο ο μεγάλος Γερμανός μουσουργός τον αποκαλεί «έναν από τους εξυπνότερους ανθρώπους της εποχής μας». Παράλληλα, η μελέτη των επιλεγμένων κειμένων που περιέχονται στην έκδοση βοηθούν τον αναγνώστη και ερευνητή να διακρίνει τους βασικότερους λόγους που ο Νίτσε ήρθε σε ρήξη με τον Βάγκνερ.για τις απόψεις του τελευταίου. Στο κείμενο με τίτλο «Γνώθι Σαυτόν» ο Βάγκνερ εκδηλώνει ανοιχτά τον αντισημιτισμό του και τη διαφωνία του με τους νόμους του γερμανικού κράτους που αναγνώρισαν στους Εβραίους το δικαίωμα να αισθάνονται Γερμανοί πολίτες. Το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί ουσιαστικά μια γνωριμία με τις πολιτικές απόψεις του Βάγκνερ, διαμορφωμένες προς τα τέλη της ζωής του. Επιζητούσε την εθνική αυτογνωσία μέσα από την γη και τη γλώσσα και απέρριπτε όλα τα κόμματα ως μη γερμανικά.
Ινδικό καλοκαίρι
Το Ινδικό Καλοκαίρι ονομάσθηκε έτσι από τις ζεστές καλοκαιρινές συνθήκες του φθινόπωρου στην Νέα Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σε περιοχές που κατοικούνταν από Ινδιάνους, οι οποίοι και το περιέγραψαν για πρώτη φορά στους Ευρωπαίους. Ένα παράδοξο καλοκαίρι που άρχιζε από τον Σεπτέμβριο και απλώνονταν κάποιες φορές μέχρι και τον Ιανουάριο. Είναι μια εποχή που συμβολίζει την απρόσμενη παράταση της νεότητας ενός ώριμου άνδρα, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ενεργητικότητά του στη ζωή του.
Ιουλιανός ο Παραβάτης και Γ’ Ράιχ – Δύο εχθροί του χριστιανισμού
Το βιβλίο αυτό δεν είναι μόνο προϊόν μελέτης κι έρευνας, είναι και βιωματικό. Υπάρχει τεράστια σύγχυση γύρω από την προσωπικότητα του Ιουλιανού του Παραβάτη και των πραγματικών ιδεών του. Ο Hitler και οι Ναζί αγνοούσαν σημαντικά στοιχεία για τις ιδέες του Ιουλιανού. Μήπως όμως τα αποσιωπούσαν προκειμένου να υποστηριχθεί το αντιχριστιανικό τους αφήγημα; Οι Ναζί είχαν τα ίδια θρησκευτικά σχέδια με τον Ιουλιανό τον Παραβάτη; Οι απόψεις των Ναζί για τους Ιουδαίους και τον θεό τους ήταν ίδιες με του Ιουλιανού; Η επιστολή 51 του Ιουλιανού προς τους Ιουδαίους θα μπορούσε να κάνει τον Hitler να πεταχτεί από την καρέκλα του. Στην ελληνική βιβλιογραφία δεν βρίσκεται εύκολα, όμως όλοι οι ακαδημαϊκοί αναφέρονται περιληπτικά στο περιεχόμενό της όταν γράφουν για τον Ιουλιανό και την εποχή του. Στην ανά χείρας έκδοση περιλαμβάνεται το αρχαίο κείμενο κι η απόδοσή του στα νέα ελληνικά. Εν τέλει, οι Ναζί ήθελαν την επαναφορά του παγανισμού ή την αντικατάσταση του Χριστού και της διδασκαλίας Του με κάτι άλλο;
Ισλαμικοί εσπερινοί
Ο Λευτέρης Πανούσης επιστρέφει μέσα από τις εκδόσεις μας, στο ίδιο θέμα, μένοντας όμως έξω από τα στενά γεωγραφικά όρια μιας συνοικίας, όπως το Γκύζη. Η Ανατολή έρχεται σε σύγκρουση με τη Δύση εκμεταλλευόμενη την ανεκτικότητα και την παθητικότητα των ευρωπαϊκών λαών.
Το ιδιαίτερα καυστικό χιούμορ του συγγραφέα και η σκληρή του έκφραση, όπου αυτή χρειάζεται, χωρίς καμία πρόθεση να καταχραστεί λαϊκιστικές και χυδαίες εκφράσεις που ιντριγκάρουν ή σοκάρουν τον αναγνώστη, καταδεικνύει σε βάθος την ισλαμική κουλτούρα. Γιατί η αλήθεια έχει το δικό της λεξιλόγιο. Ο κίνδυνος και ο τρόμος δεν περιγράφονται με μαλθακότητα, με ποίηση ρομαντική ή φιλειρηνικές κορώνες παιδικής αθωότητας. Η Ευρώπη είναι γριά, τα παιδιαρίσματα δεν της πρέπουν.
Για αυτό ο συγγραφέας Πανούσης γράφει με τον σωστό τρόπο, με σκληρότητα. Η πραγματικότητα, εκτός απροόπτου, θα είναι πολύ πιο σκληρή από την πένα του. Ανθρώπινα δικαιώματα, δημοκρατία και ελευθερία θα αντικατασταθούν από τον λόγο του Προφήτη. Όλα αυτά όμως θα τον έχουν προσκαλέσει στη γηραιά ήπειρο, οι υπέρμαχοι όλων αυτών των ψευδοαξιών θα του έχουν ανοίξει τον δρόμο, προστατεύοντας τους πιστούς του. Αυτοί όμως δεν προτίθενται να επιδείξουν καμία αβρότητα στη φιλόξενη γριά, την Ευρώπη του ελληνορωμαϊκού και χριστιανικού πολιτισμού.
Ισραήλ πριν από πενήντα χρόνια και κάτι
Σας προσκαλώ σε ένα ταξίδι στο χρόνο. Ένα ταξίδι που ξετυλίγεται πενήντα και κάτι (50+) χρόνια πριν, τον Ιούλιο-Αύγουστο του 1968, και που αναδύεται μέσα από το σπάσιμο μιας κάψουλας μνήμης, χαμένης και ξεχασμένης για πολύ-πολύ καιρό στα σκοτεινά συρτάρια ενός διαμερίσματος, μαζί με άλλα ετερόκλητα αντικείμενα.
Είναι το νεανικό μου ημερολόγιο του ταξιδιού μου στο Ισραήλ, στο οποίο επιλέχτηκα να πάω ως μέλος της ελληνικής ομάδας που συμμετείχε στην Διεθνή Πόλη Νέων, αυτήν που διοργάνωσε το Ισραήλ το 1968 με αφορμή την συμπλήρωση 20 ετών από την ίδρυση του κράτους του.
Το ημερολόγιο δημοσιεύεται ακριβώς όπως γράφηκε, μέσα από τα μάτια και την αντιληπτικότητα ενός εικοσάχρονου τότε νέου. Οι εγγραφές γίνονταν χειρόγραφα κάθε βράδυ, στην πόλη που τύχαινε να ήμασταν εκείνο το βράδυ, κατά τρόπο λιτό («χρή λέγειν τα καίρια»).
Είναι αυθόρμητα γραμμένο, και έχει την δική του αξία της καταγραφής των εντυπώσεων και κρίσεων (άλλων σωστών και άλλων λανθασμένων, όπως κατέδειξε μετά από τα πολλά χρόνια η ζωή) γύρω από τα θεώμενα,
τα λεγόμενα και τα δρώμενα σε μία αινιγματική, ακόμα και σήμερα, χώρα, πριν από 50+ χρόνια. Όλες οι φωτογραφίες που συνοδεύουν το ημερολόγιο είναι εκείνης της εποχής.
Χρίστος Γούδης