Εικόνες και σύμβολα
Η συμβολική σκέψη είναι ομοούσια με το ανθρώπινο πλάσμα: προηγείται από τη γλώσσα και από το διαλογισμό. Οι εικόνες, τα σύμβολα, οι μύθοι, δεν είναι ανεύθυνα δημιουργήματα της ψυχής. Ανταποκρίνονται σε μια ανάγκη και εκπληρώνουν μια λειτουργία: αποκαλύπτουν τις πιο μυστικές μορφές της ουσίας του όντος. Ώστε, η μελέτη τους μας βοηθάει να γνωρίσουμε καλύτερα τον άνθρωπο, τον άνθρωπο χωρίς άλλους προσδιορισμούς, αυτόν που δεν έχει ακόμη διαμορφωθεί από τις ιστορικές συνθήκες.
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ – ΖΩΡΖ ΝΤΥΜΕΖΙΛ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΝΕΑ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΥ
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗ
ΤΟ ΑΚΑΤΑΛΥΤΟ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΥΛΗΣ
1. Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ “ΚΕΝΤΡΟΥ”
ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΤΥΠΑ
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ “ΚΕΝΤΡΟΥ”
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΝΟΔΟΥ
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ “ΚΕΝΤΡΟΥ”
2. ΙΝΔΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΙΩΝΙΟΤΗΤΑΣ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΜΥΘΩΝ
ΙΝΔΙΚΟΙ ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΟΝΟ
ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΩΝ “ΓΙΟΥΓΚΑ”
ΚΟΣΜΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ
Ο “ΤΡΟΜΟΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ”
ΙΝΔΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑΛΥΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
ΤΟ “ΣΠΑΣΜΕΝΟ ΑΥΓΟ”
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΟ ΒΟΥΔΙΣΜΟ
ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΞΑ
ΤΕΧΝΙΚΕΣ “ΕΞΟΔΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ”
3. Ο “ΘΕΟΣ ΔΕΤΗΣ” ΚΑΙ Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΚΟΜΠΩΝ
Ο ΤΡΟΜΕΡΟΣ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ
Ο ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΒΟΥΔΑ
“ΘΕΤΟΙ ΔΕΤΕΣ” ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΙΝΔΙΑ
ΘΡΑΚΕΣ, ΓΕΡΜΑΝΟΙ, ΚΑΥΚΑΣΙΟΙ
ΙΡΑΝ
ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ
ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΚΟΜΠΩΝ
ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ “ΟΡΙΑΚΩΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ”
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ
4. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟ ΤΩΝ ΟΣΤΡΑΚΩΝ
ΣΕΛΗΝΗ ΚΑΙ ΝΕΡΑ
ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΚΟΧΥΛΙΩΝ
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΡΑΚΩΝ ΣΤΙΣ ΕΠΙΤΑΦΙΕΣ ΔΟΞΑΣΙΕΣ
ΤΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙ ΣΤΗ ΜΑΓΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ
Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΟΥ
5. ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ
ΒΑΠΤΙΣΜΑ, ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΙ
ΑΡΧΕΤΥΠΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ
ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ
Ελληνική μυθολογία και τελετουργία
Είναι σαν μια επιστροφή στο σπίτι: Αυτές οι μελέτες γεννήθηκαν στη μακρινή Δύση, στην πολύχρωμη και σχεδόν εξωπραγματική ατμόσφαιρα της Καλιφόρνιας. Είναι μια συγκινητική και πολύ ικανοποιητική εμπειρία να τις βλέπω να επιστρέφουν στο χώρο της καταγωγής τους, να φορούν το ένδυμα μιας γλώσσας τόσο πλούσιας σε τάσεις μεταξύ διατήρησης και εκσυγχρονισμού, και να διεκδικούν δυο λέξεις κλειδιά ακριβώς από αυτή την παράδοση: Μυθολογία και Ιστορία. Ελπίζω ότι ακόμα και σ’ αυτή τη μορφή θα πετύχουν να συμβιβάσουν την αρχέγονη με τη σύγχρονη όψη της ζωής, να τονίσουν την αίσθηση του παρελθόντος και να συνδέσουν με τις μακρινές πηγές ακόμα και μοντέρνες αντιλήψεις.
Η διδασκαλία της μέσης οδού – Η μεγάλη μάθηση
Στο βιβλίο αυτό περιλαμβάνονται δύο κείμενα που αποτελούν τον πυρήνα της διδασκαλίας του Κομφούκιου, δηλαδή τη «Διδασκαλία της Μέσης Οδού» και τη «Μεγάλη Μάθηση». Παρά το ότι γράφτηκαν δυόμισι χιλιετίες πριν, εντούτοις μοιάζουν να είναι σύγχρονα, ακόμα και επίκαιρα, αφού πραγματεύονται προβλήματα κοινωνικά, φιλοσοφικά, και πολιτικά που μας βασανίζουν και στις μέρες μας και προτείνουν λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν ίσως πολύ ευκολότερα σήμερα απ’ ό,τι σε εκείνη την εποχή, γιατί έχουμε φθάσει στη συνειδητοποίηση των κακών που έχουμε επισωρεύσει καθώς και της οικολογικής καταστροφής που έχουμε προκαλέσει στον πλανήτη μας. (. . .)
Θρησκεία και τέχνη
Ο Ριχάρδος Βάγκνερ μέσα από τα κείμενα που δημοσίευσε και έχουν επιλεγεί στην εν λόγω έκδοση, εμφανίζεται άκρως ριζοσπαστικός απέναντι σε παραδοσιακές αξίες και θεσμούς, όπως το Κράτος, η θρησκεία και ο γάμος. Παράλληλα, οι επιρροές του από τη θεωρία του Κόμη ντε Γκομπινώ περί ανισότητας των ανθρωπίνων φυλών.είναι ιδιαίτερα έντονες. Στα κείμενά του υποστηρίζει την καθαρότητα των φυλών, ιδιαίτερα των ανώτερων φυλών, και ασπάζεται την ιδέα ότι η ανθρωπότητα έχει εκπέσει εξαιτίας της φυλετικής επιμειξίας. Τα κείμενα «Ηρωισμός και Χριστιανισμός και «Σχετικά με το Γυναικείο Φύλο του Ανθρώπινου Είδους» είναι μια κριτική ανάλυση-παρουσίαση των ιδεών του Κόμη ντε Γκομπινώ, τον οποίο ο μεγάλος Γερμανός μουσουργός τον αποκαλεί «έναν από τους εξυπνότερους ανθρώπους της εποχής μας». Παράλληλα, η μελέτη των επιλεγμένων κειμένων που περιέχονται στην έκδοση βοηθούν τον αναγνώστη και ερευνητή να διακρίνει τους βασικότερους λόγους που ο Νίτσε ήρθε σε ρήξη με τον Βάγκνερ.για τις απόψεις του τελευταίου. Στο κείμενο με τίτλο «Γνώθι Σαυτόν» ο Βάγκνερ εκδηλώνει ανοιχτά τον αντισημιτισμό του και τη διαφωνία του με τους νόμους του γερμανικού κράτους που αναγνώρισαν στους Εβραίους το δικαίωμα να αισθάνονται Γερμανοί πολίτες. Το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί ουσιαστικά μια γνωριμία με τις πολιτικές απόψεις του Βάγκνερ, διαμορφωμένες προς τα τέλη της ζωής του. Επιζητούσε την εθνική αυτογνωσία μέσα από την γη και τη γλώσσα και απέρριπτε όλα τα κόμματα ως μη γερμανικά.
Κείμενα για το Άγιον Πάσχα
Χριστὸς ἀνέστη! ἀδελφοί.
«Πάσχα ἱερὸν ἡμῖν σήμερον ἀναδέδεικται, Πάσχα καινὸν ἅγιον, Πάσχα μυστικόν…»
«Ὢ θείας! ὢ φίλης! ὢ γλυκυτάτης σου φωνῆς! μεθ᾿ ἡμῶν ἀψευδῶς γάρ, ἐπηγγείλω ἔσεσθαι, μέχρι τερμάτων αἰῶνος Χριστέ· ἣν οἱ πιστοὶ ἄγκυραν ἐλπίδος, κατέχοντες ἀγαλλόμεθα». «Ὢ Πάσχα τὸ μέγα, καὶ ἱερώτατον Χριστέ! ὢ σοφία καὶ λόγε, τοῦ Θεοῦ καὶ δύναμις, δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον σοῦ μετασχεῖν, ἐν τῇ ἀνεσπέρῳ, ἡμέρᾳ τῆς βασιλείας σου».
Γένοιτο.
«Περιττὸν νὰ εἴπωμεν νομίζομεν, ὅτι οἱ σφαζόμενοι ἀμνοὶ τοῦ Πάσχα εἶναι εἰκὼν τοῦ ἀκάκου ἀμνοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ἀναφέρεται εἰς τὸν ἀμνόν, ὃν ἔθυον οἱ Ἰουδαῖοι ἑορτάζοντες τὸ Πάσχα. Τὰ ᾠὰ βάφονται κόκκινα, διότι τὸ κόκκινον χρῶμα ἐν τῇ Χριστιανικῇ Ἐκκλησίᾳ εἶναι ἑορτάσιμον· κόκκινον εἶναι τὸ χρῶμα τοῦ αἵματος· ἡ δὲ Ἐκκλησία ἐθεμελιώθη ἐπὶ τοῦ αἵματος τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ τῶν μαρτύρων κατόπιν.»
Κομφούκιος – Η διδασκαλία του Κομφούκιου
Η διδασκαλία του πιο φημισμένου από τους σοφούς της αρχαίας Κίνας, οι αρχές που προσδιόρισαν την πίστη του μεγάλου λαού της Ανατολής και, ακόμα περισσότερο, επηρέασαν καθοριστικά τις κοινωνικο-γενετικές διαδικασίες του κινεζικού βίου για είκοσι αιώνες. Οι πνευματικές, ηθικές, θρησκευτικές και πολιτικές ιδέες ενός αντιδογματικού διδασκάλου ο οποίος έπλασε ένα ιδεώδες για το άτομο και για την κοινωνία και δημιούργησε έναν κώδικα συμπεριφοράς, που, πέρα από τη θεμελιώδη σημασία τους για τα έθνη της Ανατολής, άσκησαν ουσιαστική επίδραση στον παγκόσμιο πολιτισμό.
Οι αυταπάτες των αθεϊστών
Μια φορά κι έναν καιρό, η Μητέρα Εκκλησία είχε στην κηδεμονία της ένα χαϊδεμένο και καθόλου φιλοπερίεργο παιδί: την ανθρωπότητα της Δύσης. Κατά τη διάρκεια αυτής της κηδεμονίας, ο πολιτισμός περιέπεσε σε τέλμα, η επιστήμη μαράζωσε. Κάθε λίγο και λιγάκι γίνονταν θρησκευτικοί πόλεμοι, καίγονταν μάγισσες στην πυρά από τους ιεροεξεταστές, κι η ανθρωπότητα της Δύσης στέναζε κάτω από την κτηνώδη υποδούλωσή της στο δόγμα, την προκατάληψη και την ανίερη συμμαχία κράτους-εκκλησίας. Κάθε έρευνα σταμάτησε, η γραμματεία της κλασικής αρχαιότητας παραδόθηκε στις φλόγες της πίστης κι ακόμα και τα μεγάλα επιτεύγματα της «ελληνικής επιστήμης» ξεχάστηκαν… Όλα τα σκέπασε το σκοτάδι… Κατόπιν, εξαιτίας των «θρησκευτικών πολέμων», που κατακερμάτισαν τη χριστιανοσύνη, επήλθε η πλήρης άνθιση του Διαφωτισμού και μαζί της η κυριαρχία του λόγου και της προόδου! Αναδύθηκε το κοσμικό έθνος-κράτος και μαζί του μια νέα και επαναστατική αίσθηση ανθρώπινης αξιοπρέπειας!… Η ανθρωπότητα της Δύσης διασώθηκε από την αιματοβαμμένη μισαλλοδοξία της θρησκείας! Τώρα, επιτέλους, ο άνθρωπος κατέκτησε την ενηλικίωσή του σε όλους τους τομείς, στην επιστήμη, την πολιτική και την ηθική…
Αυτό είναι ένα απλοϊκό και μαγευτικό παραμύθι, που εύκολα μπορεί κανείς να το παρακολουθήσει, καθότι προσφέρει μια νοικοκυρεμένη ερμηνεία των πραγμάτων. Το μόνο του μειονέκτημα είναι ότι τυχαίνει να είναι εσφαλμένο σε κάθε χαρακτηριστική του λεπτομέρεια… (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Εισαγωγή
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Πίστη, Λογική και Ελευθερία: Μια οπτική από το παρόν
1. Το ευαγγέλιο της απιστίας
2. Η εποχή της ελευθερίας
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ Η μυθολογία της κοσμικής εποχής: Ξαναγράφοντας το χριστιανικό παρελθόν με νεωτερικό μελάνι
1. Πίστη και λογική
2. Η νύχτα της λογικής
3. Η καταστροφή του παρελθόντος
4. Ο θάνατος και η αναγέννηση της επιστήμης
5. Μισαλλοδοξία και διωγμός
6. Μισαλλοδοξία και πόλεμος
7. Μια εποχή σκοταδιού
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Χριστιανική Επανάσταση: Η ανάδυση της ανθρωπιάς
1. Η μεγάλη ανταρσία
2. Μια ένδοξη θλίψη
3. Ένα απελευθερωτικό μήνυμα
4. Το πρόσωπο του απρόσωπου
5. Ο θάνατος κι η γέννηση των κόσμων
6. Θεία ανθρωπότητα
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ Αντίδραση και υποχώρηση: Η σύγχρονη εποχή και η έκλειψη της ανθρωπιάς
1. Η κοσμική ιδεολογία και τα θύματά της
2. Μάγοι και Άγιοι
ΕΠΙΜΕΤΡΟ: Σταύρος Ζουμπουλάκης, “Δε σου μιλώ για περασμένα, μιλώ για την αγάπη”
Σημειώσεις
Ταό Τε Κινγκ
Το ΤΑΟ ΤΕ ΚΙΝΓΚ είναι ένα από τα παλιότερα κλασσικά βιβλία της Κίνας και το κυριότερο βιβλίο των ταοϊστών. Ο ορθόδοξος κομφουκισμός και ο ταοϊσμός ήταν οι δύο πόλοι της κινεζικής θρησκείας και φιλοσοφίας – ο πρώτος θα ήταν ανυπόφορα πνιγερός χωρίς τον δεύτερο. Μαζί, μπορούμε να πούμε, πως κυριολεκτικά έπλασαν την Κίνα. Ο ταοϊσμός σαν πιο ευλύγιστος διείσδυσε στον βουδδισμό και έδωσε τελικά το Ζεν της Ιαπωνίας. Το ΤΑΟ ΤΕ ΚΙΝΓΚ είναι σοφό και λιγόλογο. Αν και ο μύθος αποδίδει το βιβλίο αυτό στον Λάο Τσου, τον Γέρο-σοφό, στην πραγματικότητα είναι προϊόν μιας μακραιώνιας προφορικής παράδοσης. Γράφτηκε γύρω στον τρίτο αιώνα π.Χ. αλλά πολλά από τα αποφθέγματα είναι πολύ πιο παλιά. Με την εξαίρεση της Βίβλου το ΤΑΟ ΤΕ ΚΙΝΓΚ έχει μεταφραστεί περισσότερο από κάθε άλλο ιερό κείμενο. Είναι πολύμορφο σαν τα μαγικά ή τα θρησκευτικά σύμβολα που επιδέχονται διάφορες ερμηνείες, πολλές απ’ τις οποίες είναι παραδεχτές.
Το ένδοξο Κοράνιο
Το πρώτο ελληνικό Κοράνιο που φέρει την εγκυρότητα της μετάφρασης από ανώτατο αξιωματούχο του Ισλάμ (Σεΐχ-ουλ-Ισλάμ).
Εφαρμόζοντας ένα μοναδικό σύστημα ερμηνείας, ο Σεΐχ-ουλ-Ισλάμ Δρ. Μουχάμμαντ Ταχίρ-ουλ-Κάντρι, εξέχων μελετητής και αναγνωρισμένη αυθεντία του Ισλάμ, έχει δημιουργήσει μια πλήρως επεξηγηματική μετάφραση του Κορανίου, η οποία την ίδια στιγμή διατηρεί αυστηρή γλωσσική ακρίβεια σε σχέση με το πρωτότυπο αραβικό κείμενο.
Η μετάφραση πλαισιώνεται από παρενθετικές ερμηνείες που εναρμονίζονται με τη σύνταξη των μεταφρασμένων προτάσεων, οι οποίες συμφωνούν επίσης με τις δομές του αραβικού κειμένου και συμμορφώνονται με τις προφητικές παραδόσεις και τις καθιερωμένες ερμηνευτικές αρχές. Το αποτέλεσμα είναι μια όμορφα αποδιδόμενη μετάφραση, η οποία προσφέρει σαφήνεια και ακρίβεια στο νόημα χωρίς την ανάγκη μακροσκελών υποσημειώσεων.
Η μετάφραση, ενώ διατηρεί την ερμηνευτική της ποιότητα, μένει αυστηρά προσηλωμένη στο αραβικό κείμενο του Κορανίου, χωρίς τροποποιήσεις ή συμπτωματικές αλλοιώσεις.
Η προσέγγιση που χρησιμοποιήθηκε επιτρέπει μια σειρά άλλων σημαντικών πλεονεκτημάτων, στα οποία περιλαμβάνεται η συμμόρφωση με την επιβεβαιωμένη και τρέχουσα επιστημονική γνώση, η έκφραση των πολλαπλών επιπέδων του κορανικού νοήματος και η διαφώτιση των εσωτερικών πνευματικών διαστάσεων πολλών εδαφίων.
Εκπονημένη από τον συγγραφέα της περίφημης Φατουά για την τρομοκρατία και τις επιθέσεις αυτοκτονίας, η μετάφραση αποσαφηνίζει το συχνά παρεξηγημένο νόημα του τζιχάντ δίνοντας το εννοιολογικό πλαίσιο των εδαφίων που επιτάσσουν τον ένοπλο αγώνα και διαλύοντας τις μεγάλες παρανοήσεις που έχουν δημιουργηθεί σχετικά με αυτό το ζήτημα εκ μέρους τόσο των μουσουλμάνων (ειδικά εκείνης της μερίδας που υποστηρίζει τον βίαιο εξτρεμισμό) όσο και των μη μουσουλμάνων.
Ειδική προσοχή έχει επιδειχθεί στα εδάφια που πραγματεύονται τις σχέσεις με τους Εβραίους, τους χριστιανούς και άλλους μη μουσουλμάνους, με σκοπό τη διαμόρφωση μιας διαθρησκειακής δραστηριότητας και σχέσης στα πλαίσια μιας ευρύτερης κοινωνίας
Το εσωτερικό φως
Από τα πλατωνικά κείμενα και τα νεοπλατωνικά στα ινδικά, τα ιουδαϊκά, τα σουφικά, από το όραμα του Παύλου στις ησυχαστικές εμπειρίες της θέας του Θαβωρίου φωτός, στην πνευματική ζωή των ανθρώπων συναντούμε το φαινόμενο της εμπειρίας του θεϊκού φωτός, που με την σειρά του πιστοποιεί την ενεργό παρουσία του φωτός στην ζωή του ανθρώπου και συγχρόνως δηλώνει το άνοιγμα του ανθρώπου από τον κόσμο του σκότους και της άγνοιας σε ένα κόσμο πνευματικό.