Ο Ezra Pound στο μικρόφωνο μαζί με τα απαγορευμένα Cantos
Πρόλογος: Χρίστος Γούδης
Μετάφραση: Χρίστος Γούδης, Νίκος Βοματίδης, Γαβριήλ Καρόλου
«Ευρώπη, εδώ Πάουντ, εδώ Έζρα Πάουντ. Πιστεύω ότι πιθανόν ακόμη απευθύνομαι περισσότερο στην Αγγλία παρά στις Η.Π.Α., αλλά κι εσείς παιδιά μπορείτε φυσικά να με ακούτε. Λένε ότι το κεφάλι ενός Άγγλου είναι φτιαγμένο από ξύλο και το κεφάλι ενός Αμερικανού από καρπούζι. Πιο εύκολο να βάλεις κάτι στο κεφάλι του Αμερικανού, αλλά σχεδόν αδύνατο να το κάνεις να μείνει εκεί πάνω από δέκα λεπτά.»
« Χρυσός. Τίποτα άλλο δεν ενώνει τις τρεις κυβερνήσεις, Αγγλία, Ρωσία, Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Αυτό είναι το συμφέρον – χρυσός, τοκογλυφία, χρέος, μονοπώλιο, ταξικό συμφέρον, και πιθανώς μεγάλη αδιαφορία και περιφρόνηση για την ανθρωπότητα.»
Ο κόσμος ως αποκάλυψη – Η μυστική διδασκαλία του Ισλάμ
Στὸ Ἰσλὰμ ὁ κόσμος θεωρεῖται ὡς σκόπιμη ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ, ὡς ἔνδυμα σκοπίμως φορεμένο, σὰν ἀποτέλεσμα κάποιων ἐνσυνείδητων θεϊκῶν προσαρμογῶν. Δηλαδὴ ὁ ἀπρόσιτος Θεός, ὁ «κεκρυμμένος θησαυρός», ὁ Ἄναρχος καὶ Ἀπεριόριστος, προσαρμόζεται συγκαταβατικῶς στοὺς ὅρους καὶ τίς συνθῆκες τοῦ πεπερασμένου, λαμβάνοντας μορφὲς καὶ τρόπους προσιτοὺς στὶς ἀνθρώπινες διανοητικὲς ἱκανότητες, προσιτοὺς στὶς συνθῆκες τοῦ πεπερασμένου. Μιὰ τέτοια ἀντίληψη ἀξιοσημείωτης λεπτότητος καὶ εὐστροφίας περὶ τῆς σχέσεως μεταξὺ Θεοῦ καὶ κόσμου προσιδιάζει τοὐλάχιστον στὸ κλίμα του Ἰσλάμ, ἀκριβῶς ἐπειδὴ ἡ σκέψη του εἶναι βαθιὰ πεπεισμένη γιὰ τὴν γενικευμένη παρουσία τοῦ θαύματος. Ἔτσι ὁ Θεός, σὰν αὐτουργὸς τῶν θαυμάτων, πραγματοποιεῖ τελικὰ καὶ τὸ μεγαλύτερο θαῦμα, δηλαδὴ γίνεται Αὐτὸς ὁ ἴδιος προσιτός, στὶς συνθῆκες τοῦ πεπερασμένου, ἐνῷ ἡ Ὕπαρξη του παραμένει φύσει ἀπρόσιτος.
Ὁ κόσμος ἐμφανίζεται ὡς ἕνας «χιτῶνας» τοῦ Θεοῦ, ὄχι σὰν ἕνα ἁπλὸ ἀπατηλὸ καὶ ἄσκοπο, ἕνα ἀνόητο παιχνίδι, ἀλλὰ ὡς ἕνα «ἔνδυμα», ὡς μιὰ πλήρης νοήματος σκόπιμη πράξη. Ὁ Θεὸς ἐπιθυμεῖ νὰ γίνει ὁρατός, προσιτός, σὲ αὐτὴ τὴν ὁδὸ τῶν τελικῶν πράξεων, ἀλλὰ ὅπως οἱ ἴδιες οἱ τελικὲς πράξεις ἀνήκουν σὲ ἕναν κόσμο, θὰ μποροῦσε κάποιος νὰ ἰσχυρισθεῖ ὅτι ὁ Θεὸς δημιουργεῖ τὸν κόσμο, μόνο καὶ μόνο, ἐπειδὴ θέλει νὰ ἐμφανισθεῖ, νὰ ἀποκαλυφθεῖ, ἀκριβῶς μέσῳ τῶν γεγονότων τὰ ὁποῖα Αὐτὸς δημιουργεῖ. Ὑπάρχει ἐδῶ μιὰ ἀρχικὴ πρόθεση τοῦ Θεοῦ, νὰ φανερωθεῖ σὲ τελικὲς γήινες συνθῆκες. Αὐτὴ ἡ καθολική, ἡ συμπαντικὴ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ περιγράφει ἕναν σκοπὸ τῆς Θεότητος, ἀπὸ τὸν ὁποῖον συνεπάγεται ὅτι ὁ κόσμος, μολονότι εἶναι μόνο ἕνα ἔνδυμα, ὡστόσο λαμβάνει στὴν ἰσλαμικὴ φιλοσοφία τὸν χαρακτῆρα, μιᾶς καθιερώσεως. Ὁ κόσμος δὲν εἶναι στερεῖται νοήματος, σὰν μιὰ αὐταπάτη ἢ σὰν μιὰ ὑποβιβασμένη ὕπαρξη, ὅπως εἶναι στὸν Βραχμανισμὸ καὶ στὸν Νεοπλατωνισμό, ἀλλὰ εἶναι πλήρης ἔκφραση, βεβαιωτικὴ μιᾶς κάποιας θεϊκῆς προθέσεως. Τὸ Ἰσλὰμ κλίνει περισσότερο στὸ νὰ χαρεῖ καὶ νὰ ἀπολαύσει τὸν κόσμο καὶ δὲν καλλιεργεῖ τὴν ἀσκητικὴ περιφρόνηση τῆς ζωῆς.
Ἀκόμα καὶ τά μοναχικὰ τάγματα ποὺ ἐμφανίστηκαν στὸ Ἰσλὰμ δὲν ἀπαίτησαν φυγὴ ἀπὸ τὸν κόσμο καὶ διάλυση τῆς οἰκογενείας. Τόσο οἱ Σούφι ὅσο καὶ οἱ Δερβίσηδες, ποὺ μέσα ἀπὸ τὸν χορό, τίς συνεχεῖς περιστροφὲς καὶ τίς φωνὲς ἔφταναν στὴν μυστικιστικὴ ἔκσταση, ζοῦσαν μέσα στὸν κόσμο. Ἀκολουθοῦσαν μόνο κάποιους ἰδιαίτερους κανόνες ποὺ τοὺς ἐπέβαλλάν πενία, ὑπακοὴ καὶ ἁγνότητα.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εἰσαγωγή
Οἱ Ἄραβες
Γέννηση καὶ νεανικὰ χρόνια τοῦ Μωάμεθ
Ὁ πρῶτος γάμος τοῦ Μωάμεθ
Οἱ Ἀποκαλύψεις του – Τὸ ἱερὸ Κοράνιο
Κρίσις καὶ μετὰ θάνατον ζωή
Τὸ θαῦμα στὴ διδασκαλία τοῦ Μωάμεθ
Καταγωγὴ τοῦ μυστικισμοῦ στὸ Ἰσλάμ
Οἱ πρῶτοι μαθητὲς καὶ ἀντίπαλοι τοῦ Μωάμεθ
Ἐγίρα
Ὁ πρῶτος ἱερὸς πόλεμος
Προσπάθειες ἐξαπλώσεως τοῦ Ἰσλάμ
Πρώτη σύγκρουση μὲ τὸν βυζαντινὸ αὐτοκρατορικὸ στρατό
Κατάληψη τῆς Μέκκας καὶ θάνατος τοῦ Προφήτη
Τὰ μετὰ τὸν Μωάμεθ
Οἱ σχέσεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μὲ τὸ Ἰσλάμ
Βιβλιογραφία
ΑΣΣΑΣΙΝΟΙ
Ἡ γέννηση καὶ ἡ ἐξέλιξη τοῦ Ἰσλαμικοῦ ἐξτρεμισμοῦ
Χρονολόγιο
Οἱ δύο γάτες
Ἀραβικὸ παραμύθι
Ο Χριστός σταμάτησε στου Γκύζη
Ο θάνατος μιας πρώην ελληνικής γειτονιάς και των ανθρώπων της, στον καιρό της πολυπολιτισμικότητας και της ισλαμοποίησης
Δεκατρείς αληθινές ιστορίες, οι οποίες διαδραματίστηκαν στο πρόσφατο παρελθόν μιας ελληνικής συνοικίας, της συνοικίας Γκύζη. Ιστορίες που όλες μαζί συνθέτουν το παρόν και το μέλλον της Ελλάδας. Ιστορίες σκληρές, πολυπολιτισμική σύγχυση, ανηθικότητα, παρακμή, ταπείνωση, εξαθλίωση και αθυροστομίες, αποτελούν τη μία όψη των ιστοριών αυτών.
Από την άλλη όμως, μέσα στο χάος και τον τρόμο για το πόσο γρήγορα άλλαξε η ζωή στη συνοικία του Γκύζη, αναδύονται η ανθρωπιά, το φιλότιμο, ο ρομαντισμός, οι αναμνήσεις μιας εποχής, όπου οι Έλληνες κάτοικοι ζούσαν αμέριμνοι τη ζωή τους, είχαν τα μαγαζιά τους και έχτιζαν τα όνειρά τους ατενίζοντας το μέλλον.
Το μέλλον δεν υπάρχει πια, η ελπίδα έχει χαθεί και μαζί με αυτήν σχεδόν έχουν χαθεί κι οι Έλληνες.
Ο Χριστός αντικαθίσταται απ’ τον Μωάμεθ. Η δέκατη τέταρτη ιστορία όμως έρχεται από το μέλλον. Ξέρουμε ότι θα έρθει, δε γνωρίζουμε όμως σίγουρα αν τότε θα εμφανιστούν και οι «Ελευθερωτές».
Αλέξανδρος Καρράς
Οι αποσιωπημένες ιδέες του Νίτσε – Γιατί δεν ήταν προάγγελος του Χιτλερισμού
Θα μπορούσε ποτέ ο άνθρωπος που θεωρούσε τον εαυτό του «ελεύθερο πνεύμα» να είναι δογματικός ή οπαδός θρησκειών και πολιτικών ιδεών που εμφανίστηκαν κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου κι οδήγησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο; Όλες τις απαντήσεις τις έδωσε ο ίδιος πολύ πριν συμβούν όλα αυτά τα γεγονότα. Θα τις βρείτε σε αυτό το μικρό ανά χείρας βιβλίο με αυτούσια αποσπάσματα από όλο του το συγγραφικό έργο.
Οι θεοί των Ελλήνων
Γιατί τα σπάσαμε τ’ αγάλματά των,
γιατί τους διώξαμεν απ’ τους ναούς των,
διόλου δεν πέθαναν γι’ αυτό οι θεοί.
«Ιωνικόν»
Κωνσταντίνος Καβάφης
Όνειρο φθινοπωρινού ηλιοβασιλέματος – του Gabriele D’ Annunzio
Το έργο διαδραματίζεται στη Βενετία του 18ου αιώνα. Η χήρα ενός Δόγη καλεί μια μάγισσα επειδή ο νέος Δόγης, δηλαδή ο εραστής της για τον οποίο δολοφόνησε τον πραγματικό Δόγη, τον σύζυγό της, βρίσκεται τώρα σε έναν οίκο ανοχής, διασκεδάζοντας με μια σκληρή πόρνη. Η μάγισσα, με ένα μαγικό τελετουργικό που βασίζεται στο κερί και τα μαλλιά του άτυχου άνδρα, βάζει φωτιά στον οίκο ανοχής.
Σε ένα ακόμα έργο του D’ Annunzio τα έντονα πάθη αποτελούν τα βασικά στοιχεία: Έρωτας, ζήλεια, βεντέτα, θάνατος.
Παραβλάσταρα
«Ελπίζω, σα βρείτε ησυχία και σιγαλιά, να σας φανούν τα “Παραβλάσταρα” λιγότερο βαριά. Το βιβλίο αυτό γράφηκε για τους πολύ λίγους, για κείνους που κυνηγούνε μιαν αλήθεια, ας είναι και δύσκολη, ας είναι κι άφθαστη ακόμα. Γι’ αφτό και το ύφος είναι κάπως ακατάδεχτο.»
Πέτρος Βλαστός προς Πηνελόπη Δέλτα
30-6-1937
«Κάλιο να δουλέβεις για τους κατοπινούς (κι ας είναι ξένοι) που θα ζήσουν παρά για τους τωρινούς που θα πεθάνουν. […] Δε ζητιανέβω μαλακή συγκατάβαση μήτε σκοτίζουμαι να κάνω κανενός καλό με το στανιό. Ας διαβάσουν όσοι ξέρουν να διαβάζουν. Κι ας διαφωνήσουν. Η σπίθα θέλει και τσακμάκι και τσελίκι.»
Πέτρος Βλαστός
Περί του «εόντος» σύμπαντος κόσμου – Χαμένος στη μετάφραση του κοσμολογικού ποιήματος του Παρμενίδη
Το «Περί Φύσεως» ποιητικό κείμενο του Παρμενίδη, το μόνο δικό του γραπτό που κληρονομήσαμε από την ελληνική αρχαιότητα του 5ου π. Χ. αιώνα, και αυτό σε αποσπασματική μορφή, αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της παγκόσμιας φιλοσοφίας.
Αποκρυπτογραφημένο σε σύγχρονη ποιητική γλώσσα, με απόλυτο σεβασμό στα νοήματά του, και με τη συμπερίληψη των βασικών μηνυμάτων του και στο πρωτότυπο, πέραν της παράλληλης ερμηνευτικής τους επεξήγησης, αποτελεί ένα μοναδικό κλειδί για το άνοιγμα της φιλοσοφική πόρτας και την αποκάλυψη του πνευματικού θησαυρού που κρύβουν όλα τα μετέπειτα φιλοσοφικά έργα των Προσωκρατικών, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, αλλά και όλων των μεγάλων διαχρονικών φιλοσόφων, συμπεριλαμβανομένων και όλων των μεγάλων του καιρού μας. Οι βάσεις της φιλοσοφίας τους τέθηκαν μέσα από αυτό το κείμενο του Παρμενίδη.
Εκείνος που θα το διαβάσει και θα σταθεί για λίγο για να σκεφθεί πάνω σε αυτά που διαμηνύει, θα αρχίσει να βλέπει τον κόσμο με διαφορετικά μάτια, αυτά που θα μπορούν πλέον να αντικρίζουν την μεγάλη υπερβατική Αλήθεια της ύπαρξης.
Χρίστος Γούδης
Ρουμπαγιάτ – Ομάρ Καγιάμ
Τα Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ έχουν ύφος διδακτικό και συμβουλευτικό και προτρέπουν τον άνθρωπο να ζει τη στιγμή, δίχως να νοιάζεται για το χθες και το αύριο και τα όσα επιτάσσει η θρησκεία. Πρόκειται για φιλοσοφία της ζωής σε τετράστιχα, μια φιλοσοφία που υμνεί τις ηδονές, τη γυναίκα και τον έρωτα, καθώς και το ποτό της λησμονιάς, τον κόκκινο οίνο. Προς επίρρωση των όσων αναφέρθηκαν, ο στίχος αυτός ίσως είναι ο πλέον αντιπροσωπευτικός της αντίληψης του Καγιάμ για τη ζωή: «Ζήσε το σήμερα αν είσαι λογικός / Ποιος ξέρει αύριο αν θα ‘σαι ζωντανός».
Ο Γκιιάτ αντ-Ντιν Αμπούλ-Φατχ Ουμάρ ιμπν Ιμπραχίμ αλ-Χαγιάμ Νισαπουρί, περισσότερο γνωστός ως Ομάρ Καγιάμ ήταν Πέρσης πολυμαθής, φιλόσοφος, μαθηματικός, αστρονόμος και ποιητής. Είναι ο συγγραφέας του πιο ολοκληρωμένου -πριν τον 19ο αιώνα- βιβλίου Άλγεβρας. Γεννήθηκε το 1021 μ.Χ στο Νισαπούρ και πέθανε στην ίδια πόλητο 1122μ.Χ. Ο Ομάρ Καγιάμ ήταν εξαίρετικος μαθηματικός, φυσικός, αστρολόγος, γιατρός και φιλόσοφος. Έγινε γνωστός στη Δύση τον 18ο αιώνα, όταν ο Έντουρντ Φίτζεραλντ μετέφρασε τα Ρουμπαγιάτ, που σημαίνει τετράστιχα στα περσικά, το 1859.
Στοχασμοί, πάνω σε ένα ξεχασμένο κείμενο του Μάρτιν Χάιντεγκερ
Γιατί, όπως και με τη βασιλική δρυ, καθώς ξεδιπλώνεται η ζωή μας, χρειάζεται χρόνος, αντοχή και αργός ρυθμός για να πετύχουμε, μια και στόχος και πρόκληση είναι πάντα τα ουράνια και τελικός προορισμός μας το εκεί ψηλά, απ’ όπου κρατά η γενιά μας, πατώντας όμως στέρεα και απλώνοντας ταυτόχρονα πλατιά και βαθιά τις ρίζες μας στη μάνα γη («Γης παις ειμί και ουρανού αστερόεντος, αυτάρ εμοί γένος ουράνιον», Ορφικά).