Στοχασμοί, πάνω σε ένα ξεχασμένο κείμενο του Μάρτιν Χάιντεγκερ
Γιατί, όπως και με τη βασιλική δρυ, καθώς ξεδιπλώνεται η ζωή μας, χρειάζεται χρόνος, αντοχή και αργός ρυθμός για να πετύχουμε, μια και στόχος και πρόκληση είναι πάντα τα ουράνια και τελικός προορισμός μας το εκεί ψηλά, απ’ όπου κρατά η γενιά μας, πατώντας όμως στέρεα και απλώνοντας ταυτόχρονα πλατιά και βαθιά τις ρίζες μας στη μάνα γη («Γης παις ειμί και ουρανού αστερόεντος, αυτάρ εμοί γένος ουράνιον», Ορφικά).
Συνέντευξη με τον Πούτιν
Ο πολυβραβευμένος Αμερικανός σκηνοθέτης Όλιβερ Στόουν είναι ο μοναδικός άνθρωπος που, για πρώτη φορά στα χρονικά, κατάφερε να εξασφαλίσει ό,τι επιδίωκαν για χρόνια δημοσιογράφοι και ειδησεογραφικά πρακτορεία απ’ όλο τον κόσμο: εκτεταμένη πρόσβαση στον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν.
Το βιβλίο “Συνέντευξη με τον Πούτιν” είναι το απάνθισμα των συναντήσεων Πούτιν και Στόουν σ’ ένα διάστημα δύο ετών, από τον Ιούλιο του 2015 έως τον Φεβρουάριο του 2017. Είναι η πρώτη φορά που ο Ρώσος ηγέτης μιλά τόσο αποκαλυπτικά -και τόσο πολύ- μ’ έναν “Δυτικό”, εκθέτοντας στο παγκόσμιο κοινό τις απόψεις του και την οπτική του για τα πράγματα.
Κανένα θέμα δεν μένει άθικτο σ’ αυτές τις συνεντεύξεις. Με την ενθάρρυνση του Στόουν, ο Πούτιν μιλά για όλα: τις σχέσεις της Ρωσίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις φήμες για παρέμβαση της Ρωσίας στις αμερικανικές εκλογές, αλλά και την ανάμειξή της στις εμπόλεμες ζώνες στη Συρία και την Ουκρανία. Ο Ρώσος πρόεδρος ανατρέχει στην περίοδο της ανόδου του στην εξουσία και αναφέρεται λεπτομερώς στη σχέση του με τους Αμερικανούς προέδρους Κλίντον, Μπους, Ομπάμα και Τραμπ. Ο προσωπικός και τολμηρός τόνος της συζήτησης μοιάζει ενίοτε σουρεαλιστικός, ξαφνιάζοντας ανέλπιστα τον αναγνώστη, προκαλώντας τη σκέψη του και όλα όσα θεωρεί δεδομένα για τη διεθνή πολιτική σκηνή.
Συντηρητισμός – Ιστορικό περιεχόμενο και παρακμή
Περιεχόμενα
Ι. Η έννοια του συντηρητισμού
1. Ο συντηρητισμός στο κοινωνικοπολιτικό και πνευματικό φάσμα των νεότερων χρόνων
2. Ο “συντηρητισμός” ως σύγχρονο πολιτικό σύνθημα
II. Το κοινωνικοϊστορικό περιεχόμενο και το σχήμα της σκέψης του αντιαπολυταρχικού συντηρητισμού
1. Προοπτικές
2. Η αντίληψη περί δικαίου της societas civilis και η σύγχρονη έννοια της κυριαρχικής εξουσίας με φόντο την κοσμοθεωρία της
3. Ο αγώνας της societas civilis κατά της σύγχρονης κυριαρχικής εξουσίας
α. Οι ευγενείς, το κράτος και οι αμφιρρέπειες του συντηρητισμού
β. Νόμιμη και μη νόμιμη απολυταρχία
γ. Το δικαίωμα της αντίστασης και ο συντηρητικός ακτιβισμός
δ. Ο κοινωνικοπολιτικός χαρακτήρας του συστήματος των τάξεων
4. Κεντρικά ιδεολογικά μοτίβα του αντιαπολυταρχικού συντηρητισμού
α. Προοπτικές και εννοιολογική ιστορία της “συντήρησης”
β. Η πρωτοκαθεδρία της αυτοφυούς societas έναντι της κυβερνητικής εξουσίας και η θεωρία του συμβολαίου της (όψιμης) Σχολαστικής
γ. Η ενότητα ηθικής και πολιτικής και ο κρατικός λόγος
δ. Η ύβρις του αυτόνομου Λόγου και η επίκληση της παράδοσης και της ιστορίας
ε. Η ομάδα, τα άτομα και η παγκόσμια τάξη
στ. Πρώιμη κριτική του σύγχρονου κράτους και της καπιταλιστικής οικονομίας
5. Ιδιαιτερότητες της αγγλικής εξέλιξης από τη σκοπιά του ανταγωνισμού μεταξύ της παραδοσιακής αντίληψης περί δικαίου και της σύγχρονης ιδέας της κυριαρχικής εξουσίας
III. Ο αντεπαναστατικός συντηρητισμός και η αναδιατύπωση της αντίληψης περί δικαίου της societas civilis μετά το 1789
1. Προοπτικές
2. Η συνείδηση της συνέχειας στους συντηρητικούς ή η επανάσταση ως συνέχιση της απολυταρχίας
3. Δίκαιο, κυριαρχική εξουσία και κρατική ισχύς στη συντηρητική σκέψη μετά το 1789
α. Η απόρριψη της κατασκευασιμότητας του δικαίου και οι συνεπαγωγές της
β. Η απόρριψη της ιδέας της σύγχρονης κυριαρχικής εξουσίας
και το ζήτημα του χωρισμού των εξουσιών
γ. Οι αρμοδιότητες και τα όρια της βασιλικής ή κρατικής εξουσίας
δ. Αντίδραση και δικτατορία
4. Η ιδέα της societas civilis στον αγώνα κατά του σύγχρονου κράτους
α. Οι συντηρητικές έννοιες του κράτους και της κοινωνίας. Η ενότητα ηθικής και πολιτικής και η απόρριψη του κρατικού λόγου
β. Η συντηρητική ιδέα του έθνους
5. Συντηρητισμός και φιλελευθερισμός
α. Η συντηρητική αξιολόγηση του φιλελευθερισμού και των δυνατοτήτων μιας συμμαχίας μαζί του
β. Το αγγλικό πρότυπο: Αλλαγές και αμφισημίες στην αξιολόγησή του
6. Οι κοσμοθεωρητικές παρεκτάσεις της μονιστικής αντίληψης για το κράτος και την κοινωνία
α. Θεολογικά
β. Ανθρωπολογικά
γ. Ιστοριοφιλοσοφικά
7. Συντηρητική κριτική του καπιταλισμού και του πολιτισμού
α. Πολιτική και οικονομία. Η έννοια της ιδιοκτησίας και η επιρρέπεια του καπιταλισμού σε κρίσεις
β. Η ανθρωπολογική και πολιτιστική πτυχή
8. Ο συντηρητισμός, οι διανοούμενοί του και οι ιδέες του Διαφωτισμού
IV. Η διάλυση του συντηρητισμού και η διανομή της κληρονομιάς του
1. Η αφομοίωση των ευγενών από την κοινωνία και η αποδέσμευση των συντηρητικών από το ιδανικό της societas civilis
α. Η εξέλιξη στη Γαλλία
β. Η εξέλιξη στην Αγγλία
γ. Η εξέλιξη στη Γερμανία
δ. Η απορρόφηση του συντηρητισμού από τον φιλελευθερισμό ενόψει του σοσιαλιστικού κινδύνου
2. Οι συντηρητικοί και η κοινωνική πολιτική κατά τον 19ο αιώνα
3. Η αισθητικοποίηση και η διαφορετική ερμηνεία μοτίβων της συντηρητικής σκέψης σε πολιτικά κινήματα διανουμένων
α. Προοπτικές
β. Άγγλοι πρόδρομοι
γ. Action Francaise
δ. “Συντηρητική επανάσταση”
4. Η διάσπαρτη κληρονομιά του συντηρητισμού
α. Η συντεχνιακή ιδέα
β. Η κριτική του πολιτισμού και η “αριστερά”
γ. Η δικτατορία και η “δεξιά”
5. Τελική παρατήρηση
Κατάλογος των αναφερόμενων βιβλίων
Ευρετήριο κυρίων ονομάτων
Ευρετήριο εννοιών
Σχετικά με τα τρία είδη της νομικής σκέψης
“Η μελέτη για τα τρία είδη της νομικής σκέψης αποτελεί στην σμιτιανή εργογραφία πράγματι την ισχυρότερη ένδειξη όχι μιας καμπής, αλλά ενός διλήμματος και ενός αδιεξόδου για τον συγγραφέα της. Ο Schmitt αναζητά στη σκέψη της συγκεκριμένης τάξης, που πρωτοκαθιερώνει εδώ, μια σύνθεση εγελειανού τύπου, που υπερβαίνει τον θετικισμό ως άθροισμα των αρνητικών στοιχείων της δεοντοκρατίας και της αποφασιοκρατίας, αναζητά δηλαδή μια θετικότητα με νομικοπολιτική ισχύ χωρίς τυχαίες ανάλογα με τη στιγμή αποφάσεις.” (από την Εισαγωγή του Χ. Παπαχαραλάμπους)
Τα θεμελιώδη δικαιώματα στην ιστορική εξέλιξη του συνταγματισμού
Ο συγγραφέας, αναζητώντας το ιστορικό και το σύγχρονο νόημα των θεμελιωδών δικαιωμάτων, παρακολουθεί τη διαχρονική εξέλιξη τους μέσα από τις ιστορικές, πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες ανάδυσης και ανάπτυξης του συνταγματισμού, χωρίς όμως να παραβλέπει και την “προϊστορία” τους, την οποία εντοπίζει στην ελληνορωμαϊκή παράδοση, στη χριστιανική αντίληψη και στις μεσαιωνικές χάρτες. Κατά τον συγγραφέα, το πραγματικό σημείο τομής στην ιστορία των θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι η θετικοποίησή τους στα συνταγματικά κείμενα της αμερικανικής και της γαλλικής επανάστασης. Ωστόσο, κατά το 19ο αιώνα, ο ευρωπαϊκός συνταγματισμός ακολουθεί διαφορετική πορεία από τον αμερικανικό. Στον ευρωπαϊκό χώρο, ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητες των αυτοχθόνων συνταγματικών παραδόσεων, κυριαρχεί συνολικά η αντίληψη ότι τα θεμελιώδη δικαιώματα δεσμεύουν μόνο την εκτελεστική εξουσία, και όχι τον κοινό νομοθέτη. Αντίθετα, στην Αμερική, τα θεμελιώδη δικαιώματα γίνονται εξαρχής αντιληπτά ως αγώγιμα δικαιώματα και κατά του κοινού νομοθέτη, μέσα από το μηχανισμό του δικαστικού ελέγχου της συνταγματικότητας των νόμων.
Ταμάν: Μια ρομαντική περιπέτεια στον ρωσικό Καύκασο
Μετάφραση από τα ρωσικά: Χρίστος Γούδης
Ταμάν: ένα αινιγματικό λιμάνι όπου εκτυλίσσεται μια νεανική ρομαντική περιπέτεια, μέσα από τις ατμοσφαιρικές σελίδες της κλασικής ρωσικής λογοτεχνίας, με φόντο το μυστικιστικό κλίμα της Μαύρης Θάλασσας και του μαγευτικού Καύκασου, από τον κορυφαίο συγγραφέα Μιχαήλ Λέρμοντωφ. Ένα γοητευτικό σενάριο που εμπεριέχεται στο αριστούργημά του «Ένας ήρωας των καιρών μας». Μυστήριο, έρωτας και θάνατος μέσα σε ένα σκηνικό αδιαπέραστης ομίχλης και βίαιης δράσης, φορτισμένο έντονα με ακραία ανθρώπινα συναισθήματα.
Τι έτρωγαν οι αρχαίοι Έλληνες
Το διαιτολόγιο από τα χρόνια του Ομήρου μέχρι το τέλος του αρχαίου κόσμου. Συνήθειες και προτιμήσεις, υλικό δειπνολογίας και ακόμα συνταγές φαγητών και τιμές εδεσμάτων, σε μια πρωτότυπη μελέτη που συμπληρώνει τη γνώση μας για την αρχαιότητα.
Τι έτρωγαν οι Βυζαντινοί
Διατροφικές συνήθειες των Βυζαντινών, το καθημερινό και το γιορταστικό τραπέζι αλλά και οι θρησκευτικές νηστείες μαζί με πολλά άλλα στοιχεία αντλημένα από τις άμεσες πηγές. Έμφαση κυρίως στην περίοδο 10ου-12ου αι.
Το «Δόγμα του Φασισμού» και η Πολιτική Διαθήκη του Μουσσολίνι
Αναλύουν: Χρίστος Γούδης, Κωνσταντίνος Τσοπάνης, Αλέξανδρος Καρράς
«Ὁ ἰδιότυπος μυστικισμὸς τοῦ Φασισμοῦ, τώρα, ψηλαφεῖται ἀνάγλυφος τόσο στὸ “Δόγμα τοῦ Φασισμοῦ” ὅσο καὶ στὴν “Πολιτικὴ Διαθήκη” τοῦ Μουσσολίνι ποὺ κρατᾶτε ἀνὰ χεῖρας. Πρόκειται γιὰ δυὸ σημαντικὰ ἱστορικὰ ντοκουμέντα ποὺ βλέπουν τὸ φῶς τῆς δημοσιότητος σὲ μιὰ πολλὴ καλὴ μετάφραση, πρᾶγμα σπάνιο γιὰ τὰ ἑλληνικὰ δεδομένα. Ἐδῶ ἡ μετάφραση εἶναι στρωτὴ καὶ ἀποδίδονται τὰ νοήματα τοῦ ἰταλικοῦ κειμένου μὲ ἀποτέλεσμα ὁ ἀναγνώστης νὰ μὴν ὠθεῖται σὲ παρανοήσεις.» Κωνσταντῖνος Τσοπάνης, Δρ Ἱστορίας καὶ Φιλοσοφίας τῶν Θρησκειῶν
«Ο Μουσολίνι είναι ένα αίνιγμα για μένα. Πολλές από τις μεταρρυθμίσεις που έχει κάνει με ελκύουν. Φαίνεται ότι έκανε πολλά για την αγροτιά. Φυσικά το σιδερένιο γάντι είναι εκεί. Αλλά κατανοώντας ότι η δύναμη είναι η βάση της δυτικής κοινωνίας, οι μεταρρυθμίσεις του Μουσολίνι αξίζουν μια αμερόληπτη μελέτη. Η φροντίδα του για τους φτωχούς ανθρώπους, η αντίθεσή του στην υπερβολική αστικοποίηση, η προσπάθειά του να επιφέρει συντονισμό μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, μου φαίνεται ότι απαιτούν πολύ προσεκτική προσοχή. Πρέπει να πω ότι ήταν γοητευτικός μαζί μου».
(Από την επιστολή του Γκάντι προς τον Ρομάν Ρολάντ)
Το αρχέτυπο του ολοκληρωτισμού
Η Ιατρική Ψυχοθεραπεία είναι υποχρεωμένη, για πρακτικούς λόγους, να ασχολείται με το σύνολο της ψυχής. Επομένως πρέπει να έλθει σε συμφωνία με όλους τους παράγοντες, βιολογικούς, κοινωνικούς και νοητικούς, που ασκούν ζωτικής σημασίας επίδραση στην ψυχική ζωή.
Ζούμε σε εποχές μεγάλων αναταραχών: τα πολιτικά πάθη έχουν πάρει φωτιά, οι εσωτερικές αναταραχές έφεραν τα έθνη στο χείλος της αβύσσου και τα θεμέλια της κοσμοθεωρίας μας κατέρρευσαν. Η κρισιμότητα της κατάστασης έχει τέτοια τεράστια επίδραση στην ψυχική ζωή του ατόμου που τα αποτελέσματά της οφείλει να παρακολουθεί ο γιατρός με μεγαλύτερη προσοχή του συνηθισμένου. Η σαρωτική θύελλα των γεγονότων δεν πέφτει πάνω του μόνο από τον έξω, τον μεγάλο κόσμο· η βιαιότητα της πρόσκρουσης γίνεται αισθητή ακόμα και μέσα στην ησυχία του ιατρείου του και στις ιδιωτικές προσωπικές ακροάσεις. Η ευθύνη απέναντι στους ασθενείς του δεν του επιτρέπει να αποσυρθεί στην ειρηνική νησίδα της ανενόχλητης επιστημονικής εργασίας, αλλά επιτάσσει τη συνεχή κατάβαση στην αρένα των παγκόσμιων γεγονότων και την ανάμειξή του στη μάχη των συγκρουόμενων παθών και ιδεών. Αν μείνει αμέτοχος στην αναταραχή, η συμφορά της εποχής του θα τον αγγίξει μόνο απόμακρα και ο πόνος των ασθενών του δεν θα βρει ούτε απήχηση ούτε κατανόηση· δεν θα ξέρει πώς να τους προσεγγίσει για να τους βγάλει από την απομόνωσή τους. Γι’ αυτό δεν μπορεί ο ψυχολόγος να απέχει από τη σύγχρονη Ιστορία -ακόμη και αν η ίδια η ψυχή του αποστρέφεται τον πολιτικό αναβρασμό, τα ψέματα της προπαγάνδας, και τους κακόφωνους λόγους των δημαγωγών. Σαν κοινός πολίτης έχει καθήκον να αντιμετωπίσει τα γεγονότα. Σαν γιατρός, όμως, έχει ακόμη μεγαλύτερη υποχρέωση απέναντι στην ανθρωπότητα. […] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ πάνω στα Σχόλια των Σύγχρονων Γεγονότων
ΒΟΤΑΝ
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Η ΠΑΛΗ ΜΕ ΤΗ ΣΚΙΑ
ΕΠΙΛΟΓΟΣ πάνω στα “Σχόλια των Σύγχρονων Γεγονότων”
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο