Οι κοινωνικοί και πολιτικοί προσανατολισμοί του Δημητρίου Γούναρη 1902-1922
«Το πρωτοπαλλήκαρον του “ιαπωνικού” κόμματος είναι ο Γούναρης. Είναι κύριος της φωνής του και των χειρών του. Όταν ομιλεί, χειρονομεί τόσον κατάλληλα, ώστε νομίζει κανείς ότι πλάθει από κερί με τα χέρια του, κάθε πράγμα που θέλει να παραστήση. Και η φωνή του είναι τόσον στρογγυλή, τόσον άρτια και τόσον χειμαρρώδης, ώστε παρασύρει μέσα εις την δίνη της κάθε ακροατήν, μη επιτρέπουσα εις αυτόν να σκεφθή ούτε δευτερόλεπτον. Είναι ο κατακτητής. Και όταν ομιλεί, είναι ως να σου λέγη: “Ακολούθει μοι!” Και τον ακολουθείς χωρίς να επιχειρήσεις να σκεφθής, αν πρέπει να το κάμης. Επέτυχεν το πράγμα: Να δίδει ωραίαν και καθαράν μορφήν εις το βάθος των λόγων του. Κάμνει το βάθος επφάνειαν και επιφάνεια λάμπουσα, ωραίαν!…
Χθες με την ξαφνικήν επίθεσίν του κατά της κυβερνητικής μοιρολατρείας, ανεδείχθη κοινοβουλευτικός πολεμιστής ανώτερος Ιάπωνος επερχομένου κατά των αντιπάλων και ραγδαίως αποτελεσματικώς. Εισάγων εις την τακτικήν των κοινοβουλευτικών αγώνων νέας αρχάς, αφήνων κατά μέρος κάθε κοινοβουλευτικόν τακτ, έπεσε μέσα εις την μακαριότατα νανουριζομένη Κυβέρνησιν ως βόμβα και της έδωκε εν ισχυρόν τίναγμα, βροντοφωνήσας στ’ αυτί της ότι δεν είναι καιρός χασμουρημάτων αλλά εργασίας, ότι δεν είναι εποχή μπαλωμάτων αλλά δημιουργίας. Ο κ. Θεοτόκης γαλβανισθείς από την ξαφνικήν επίθεσιν επιχείρησε να αμυνθή. Λυπούμεθα, δεν επέτυχεν…»
(Εφημερίδα «Ακρόπολις» 25.4.1907)
Οι Νότιοι
«Υπήρχε μια γη Ιπποτών και βαμβακοφυτειών, που λεγόταν “Old South”… Εδώ σε αυτόν τον όμορφο κόσμο η Ανδρεία σήκωσε το τελευταίο της τόξο. Εδώ είδαμε για τελευταία φορά τους Ιππότες και τον Χορό των Κυριών, τον Αφέντη και τον Σλάβο. Αναζητήστε αυτόν τον κόσμο μόνο στα βιβλία, γιατί δεν είναι παρά μια ανάμνηση ενός ονείρου. Ένας πολιτισμός που έφυγε μαζί με τον άνεμο». – Από τα opening credits της επικής ταινίας “Gone With the Wind” / «Όσα Παίρνει ο Άνεμος»
Αυτή είναι η πρώτη προσπάθεια να συγκεντρωθούν και να παρουσιαστούν σε μορφή βιβλίου, άρθρα που δημοσιεύθηκαν όλα αυτά τα χρόνια στον ΚΟΚΚΙΝΟ ΟΥΡΑΝΟ. Το πρώτο βιβλίο λοιπόν, αφορά την θεματολογία ΝΟΤΙΟΙ (ή C.S.A. 1861). Δεν θα μπορούσα να ξεκινήσω διαφορετικά. Χωρίς να θέλω να υπερβάλλω, πρόκειται για μοναδικό επιχείρημα για την χώρα μας, καθώς υπάρχει ένδεια στην ελληνική βιβλιογραφία σε βιβλία σχετικά με τον λεγόμενο «εμφύλιο» Βορείων – Νοτίων και εν γένει την κουλτούρα των Νοτίων (Μοναδική εξαίρεση το καταπληκτικό «Ο Λευκός Ήλιος των Ηττημένων» του Dominique Vegner, από τις εκδόσεις Patria).
Να ευχαριστήσω λοιπόν, τις εκδόσεις ΝΕΑ ΓΕΝΕΑ για την συνδρομή τους σε αυτήν την πρώτη μου προσπάθεια και να σημειώσω ότι ένα μεγάλο κομμάτι από το υλικό που θα βρείτε στις σελίδες αυτού του βιβλίου, δεν παρουσιάστηκε ποτέ στον ΚΟΚΚΙΝΟ ΟΥΡΑΝΟ! Εδώ λοιπόν, θα τα διαβάσετε όλα! Χωρίς παρωπίδες, ανακρίβειες και πολιτικές ορθότητες. Πως ξεκίνησε ο «εμφύλιος», που στην ουσία ήταν πόλεμος Ανεξαρτησίας των Νοτίων, ποια ήταν η αλήθεια για την δουλεία, πόσο «ρατσιστές» ήταν οι Νότιοι, πόσο «καλός» ήταν ο Λίνκολν, ποιες ήταν οι ηρωικές μορφές του στρατού της Συνομοσπονδίας, τι έγινε μετά την παράδοση των όπλων, ποια ήταν στην πραγματικότητα η Κου Κλουξ Κλαν και άλλα πολλά. Αλλά δεν σταματάμε στο χθες. Κοιτάμε (και αυτό το κομμάτι με συναρπάζει πιο πολύ), πως ο Νότος άφησε για τα καλά το αποτύπωμά του στην σύγχρονη εποχή. Σε κινηματογράφο, μουσική μέχρι και ποδόσφαιρο! Γιατί ο Νότος θα ζει για πάντα μέσα σε rebel καρδιές.
Όνειρο φθινοπωρινού ηλιοβασιλέματος – του Gabriele D’ Annunzio
Το έργο διαδραματίζεται στη Βενετία του 18ου αιώνα. Η χήρα ενός Δόγη καλεί μια μάγισσα επειδή ο νέος Δόγης, δηλαδή ο εραστής της για τον οποίο δολοφόνησε τον πραγματικό Δόγη, τον σύζυγό της, βρίσκεται τώρα σε έναν οίκο ανοχής, διασκεδάζοντας με μια σκληρή πόρνη. Η μάγισσα, με ένα μαγικό τελετουργικό που βασίζεται στο κερί και τα μαλλιά του άτυχου άνδρα, βάζει φωτιά στον οίκο ανοχής.
Σε ένα ακόμα έργο του D’ Annunzio τα έντονα πάθη αποτελούν τα βασικά στοιχεία: Έρωτας, ζήλεια, βεντέτα, θάνατος.
Ούτε το όνομά μου – Γενοκτονία και επιβίωση: Μια αληθινή ιστορία του Πόντου
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ της Ελληνοαμερικανίδας Thea Halo Ούτε το Όνομά μου γνωρίζει μεγάλη επιτυχία στην Αμερική. Η συγγραφέας καταγράφει την αληθινή ιστορία της μητέρας της που, σε ηλικία 10 ετών, ξεριζώθηκε από τα ελληνικά χωριά του Πόντου, είδε ένα ένα τα μέλη της οικογένειάς της να αφανίζονται στις μαρτυρικές πορείες θανάτου στην Ανατολία, και σώθηκε ως εκ θαύματος από μια οικογένεια Αρμενίων στο Ντιγιαρμπακίρ στα νοτιο-ανατολικά της Τουρκίας. Σε ηλικία 15 ετών, δόθηκε με προξενιό σε έναν Ασσύριο-μετανάστη στην Αμερική και έφτασε στις ΗΠΑ, όπου ζει μέχρι σήμερα.
Η Sano Halo ήταν ένα από τα χιλιάδες παιδιά που χάθηκαν κατά τη διάρκεια της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Ανατολής κατά τις πορείες θανάτους που οργάνωσαν οι κεμαλικοί κατά τη δεύτερη φάση της Γενοκτονίας. Η οικογένειά της, όπως και ολόκληρη η ελληνική κοινότητα του Αγίου Αντωνίου της Κερασούντας, καθώς και τα γειτονικά χωριά, εκτοπίστηκε στο εσωτερικό της Ανατολίας. Δεκάχρονο κορίτσι βρέθηκε στο Κουρδιστάν και τελικά ολομόναχο στο Χαλέπι της Συρίας, όπου την περιέθαλψε μια οικογένεια Ασσυρίων. Παντρεύτηκε έναν Ασσύριο, με τον οποίο μετανάστευσε μέσω Λιβάνου στην Αμερική το 1925.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων παρουσίασης της ελληνικής έκδοσης η συγγραφέας και η μητέρα της Σάνο, σε ηλικία 91 ετών, ταξίδεψαν στην Ελλάδα από τη Νέα Υόρκη. H ενενηντάχρονη τότε Σάνο, έκανε την πρώτη επίσκεψή της στην χώρα της καταγωγής της. Το βιβλίο-μαρτυρία σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία στην Αμερική, αφού, για πρώτη φορά, το αμερικανικό κοινό είχε την ευκαιρία να γνωρίσει την ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού, ένα κεφάλαιο της ιστορίας άγνωστο στο ευρύτερο κοινό. Η συγγραφέας και η μητέρα της έχουν παραστεί σε αναρίθμητες εκδηλώσεις στην Αμερική, ενώ ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης, George Pataki, βράβευσε την ενενηντάχρονη Σάνο για το κουράγιο και το όραμά της. H Sano Halo έφυγε από τη ζωή το 2014 σε ηλικία 105 ετών.
Η έκδοση του συγκεκριμένου βιβλίου συνέβαλε στη δημοσιοποίηση των άγνωστων ιστορικών γεγονότων. Επιπλέον, πρώτη φορά στην Αμερική μια έκδοση, που δεν προέρχεται από τους κύκλους της ελληνοαμερικανικής κοινότητας, μίλησε ανοιχτά για την πολιτική γενοκτονιών που ακολούθησαν οι τουρκικές κυβερνήσεις. Παρ’ ότι αναφέρεται κυρίως στη γενοκτονία του ποντιακού Ελληνισμού, εντούτοις έχει εκτεταμένες αναφορές για τη γενοκτονία του συνόλου των χριστιανικών πληθυσμών της Μικράς Ασίας και της Ανατολίας.
Πανευρώπη – Το όραμα του Coudenhove-Kalergi κι οι επαφές του με τον Mussolini
Πολλές θεωρίες συνωμοσίας έχουν ακουστεί κι έχουν γραφτεί για τον Richard N. Coudenhove-Kalergi. Όλα αυτά μου κέντρισαν την περιέργεια να ασχοληθώ με εκείνα που ο ίδιος έγραψε για να κρίνω ο ίδιος τι πραγματικά ισχύει. Διαπίστωσα ότι ήταν ένας πολύ σημαντικός στοχαστής και μια ευφυέστατη προσωπικότητα, ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα. Μελετώντας το πασίγνωστο έργο του «Πανευρώπη» ανακάλυψα ότι ήταν άριστος γνώστης των γεωπολιτικών ζητημάτων που απασχολούν μέχρι και σήμερα την Ευρώπη. Εκείνο όμως που με εξέπληξε ήταν ότι είχε προσεγγίσει τον Μπενίτο Μουσολίνι για να του μεταδώσει την ιδέα των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Στο μικρό αυτό βιβλίο παρουσιάζονται οι ιδέες του για την ενωμένη Ευρώπη και οι προσπάθειές του να πείσει τον Μουσολίνι να αναλάβει την ένωση της Ευρώπης υπό το fascio. Παρουσιάζονται όλα έτσι όπως τα έγραψε ο ίδιος στα βιβλία του και παράλληλα γίνονται αντιστοιχίες με τις ιδέες του Νίτσε, του Ιουλίου Έβολα, του Ντομινίκ Βενέρ, του Πιερ Ντριέ λα Ροσέλ, του Όττο Στράσσερ, του Μωρίς Μπαρρές και του Ίωνα Δραγούμη. Η Ιστορία θα μπορούσε να είχε γραφτεί διαφορετικά εάν είχε καταφέρει ο Καλέργι να πείσει τον Μουσολίνι;
Παραβλάσταρα
«Ελπίζω, σα βρείτε ησυχία και σιγαλιά, να σας φανούν τα “Παραβλάσταρα” λιγότερο βαριά. Το βιβλίο αυτό γράφηκε για τους πολύ λίγους, για κείνους που κυνηγούνε μιαν αλήθεια, ας είναι και δύσκολη, ας είναι κι άφθαστη ακόμα. Γι’ αφτό και το ύφος είναι κάπως ακατάδεχτο.»
Πέτρος Βλαστός προς Πηνελόπη Δέλτα
30-6-1937
«Κάλιο να δουλέβεις για τους κατοπινούς (κι ας είναι ξένοι) που θα ζήσουν παρά για τους τωρινούς που θα πεθάνουν. […] Δε ζητιανέβω μαλακή συγκατάβαση μήτε σκοτίζουμαι να κάνω κανενός καλό με το στανιό. Ας διαβάσουν όσοι ξέρουν να διαβάζουν. Κι ας διαφωνήσουν. Η σπίθα θέλει και τσακμάκι και τσελίκι.»
Πέτρος Βλαστός
Περί του «εόντος» σύμπαντος κόσμου – Χαμένος στη μετάφραση του κοσμολογικού ποιήματος του Παρμενίδη
Το «Περί Φύσεως» ποιητικό κείμενο του Παρμενίδη, το μόνο δικό του γραπτό που κληρονομήσαμε από την ελληνική αρχαιότητα του 5ου π. Χ. αιώνα, και αυτό σε αποσπασματική μορφή, αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της παγκόσμιας φιλοσοφίας.
Αποκρυπτογραφημένο σε σύγχρονη ποιητική γλώσσα, με απόλυτο σεβασμό στα νοήματά του, και με τη συμπερίληψη των βασικών μηνυμάτων του και στο πρωτότυπο, πέραν της παράλληλης ερμηνευτικής τους επεξήγησης, αποτελεί ένα μοναδικό κλειδί για το άνοιγμα της φιλοσοφική πόρτας και την αποκάλυψη του πνευματικού θησαυρού που κρύβουν όλα τα μετέπειτα φιλοσοφικά έργα των Προσωκρατικών, του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, αλλά και όλων των μεγάλων διαχρονικών φιλοσόφων, συμπεριλαμβανομένων και όλων των μεγάλων του καιρού μας. Οι βάσεις της φιλοσοφίας τους τέθηκαν μέσα από αυτό το κείμενο του Παρμενίδη.
Εκείνος που θα το διαβάσει και θα σταθεί για λίγο για να σκεφθεί πάνω σε αυτά που διαμηνύει, θα αρχίσει να βλέπει τον κόσμο με διαφορετικά μάτια, αυτά που θα μπορούν πλέον να αντικρίζουν την μεγάλη υπερβατική Αλήθεια της ύπαρξης.
Χρίστος Γούδης
Πλάτων Πολιτεία Ή Περί Δικαίου Τόμος Α ́, Βιβλία Α ́-Ε ́
Ο Πλατωνικός διάλογος με τον διαζευκτικό τίτλο “Πολιτεία ή περί δικαίου” είναι έργο από τα καλύτερα της περιόδου της ακμής του συγγραφέως. Στο πρώτο βιβλίο υπάρχει διἀλογος για τη Δικαιοσύνη και στο δεύτερο γίνεται λόγος για το τι είναι δίκαιο αναφερόμενοι στο μύθο του Γύγη.
Ο διάλογος στο τρίτο βιβλίο αναφέρεται στην παιδεία των φυλάκων και το τι πρέπει να τους διέπει. Η γυμναστική θα πρέπει να αποβλέπη στην τελειοποίησι των εμφύτων ιδιοτήτων πού έχουν οι φύλακες (ταχύτης, εγρήγορσις, αντοχή), η δίαιτα απλή και λιτή.
Συνεχίζοντας στο τέταρτο βιβλίο γίνεται διάλογος για το πως πρέπει να λειτουργεί μια πόλη δικαίου. Η διαφύλαξη της πολιτικής δικαιοσύνης είναι έργο που η τάξη των αρχόντων πρέπει να φροντίσει. Οι τρεις τάξεις της πόλεως αντιστοιχούν και στην ατομική ψυχή, ήτοι: άρχοντες=λογιστικόν, φύλακες=θυμοειδές, δημιουργοί=επιθυμητικόν.
Στο πέμπτο βιβλίο ο διάλογος προχωράει αναφερόμενος σε καινοτόμες ιδέες όπως ότι δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των φύλων, η παραδοσιακή οικογένεια καταργείται, οι γυναίκες και τα παιδιά είναι κοινά, με σκοπό την ευγονία και την δημιουργία ισχυρών και στενών δεσμών και οι άρχοντες πρέπει να είναι φιλόσοφοι.
Πλάτων Πολιτεία Ή Περί Δικαίου Τόμος Β ́, Βιβλία ΣΤ-Ι
Στο έκτο βιβλίο έχουμε την περιγραφή του φιλοσόφου που θα κυβερνήσει την πολιτεία. Ο φιλόσοφος μισεί το ψέμα και την δουλικότητα, έχει δυνατό μνημονικό, αγαπάει την γνώση, είναι μεγαλοπρεπής, σώφρων και κόσμιος.
Στο έβδομο βιβλίο ο Πλάτων δίνει την απάντηση στα ερωτήματα σχετικά με την θέση του ανθρώπου απέναντι στο «ον» χρησιμοποιώντας την εποπτική εικόνα του σπηλαίου.
Στο όγδοο βιβλίο γίνεται η ανάλυση των τεσσάρων νοσηρών πολιτευμάτων τα οποία μόνο αρνητικές συνέπειες φέρνουν στην κοινωνία.
Στο ένατο βιβλίο γίνεται αναφορά στον τυραννικό χαρακτήρα, πως δημιουργείται, ποιες οι μεταπτώσεις και ποια η σύγκρισή του με τον βασιλιά-φιλόσοφο.
Στο δέκατο βιβλίο έχουμε τον μύθο του Ηρός ο οποίος περιγράφει την Μέλλουσα Κρίση καθώς και την ανάσταση των ψυχών κατά περιόδους.
Πλάτωνος Πολιτεία Μια λακωνική προσέγγιση σε μια λακωνική αντίληψη περί πολιτείας
Αν βιώνετε την κρίση, μη διερωτάσθε για το ποιος φταίει. Γιατί η κρίση είναι πρωτίστως πνευματική, ψυχική και πολιτισμική. Κι αυτό γιατί όλοι εμείς, σαν άλλοι Ποσειδωνιάται, «την γλώσσα την ελληνική ξεχάσαμε τόσους αιώνας ανακατευμένοι με Τυρρηνούς, και με Λατίνους, κι άλλους ξένους». Κι αποκοπήκαμε από την ελληνικότητά μας, αυτή που εξέπεμψαν κατά τον χρυσό αιώνα της ιστορίας μας οι αυθεντίες του ανθρώπινου πνεύματος, μιλώντας τη γλώσσα μας, σμιλεύοντας την ιδιοπροσωπία μας και ανυψώνοντας την ψυχή μας στον κόσμο των Ιδεών, μακράν των εφήμερων και φθαρτών επιδιώξεων της καθημερινότητας των μυωπικών οριζόντων.
Καλούμαστε σήμερα να ξαναβρούμε την προγονική κληρονομιά μας και να σηκώσουμε το βάρος της. Γιατί δεν αρκεί ότι γεννηθήκαμε Έλληνες, πρέπει να φτάσουμε στο ύψος που αρμόζει στους Έλληνες. Η πλατωνική «Πολιτεία», το περί αρετής και δικαιοσύνης κορυφαίο έργο τού κατ’ εξοχήν οικουμενικού φιλοσόφου, μας δείχνει τον δρόμο της αναζήτησης ενός καλύτερου σήμερα. Αρκεί να τη γνωρίσουμε και να την κατανοήσουμε. Αυτό επιδιώκουμε με το παρόν έργο.
Το έργο που κρατάτε στα χέρια σας κρυσταλλοποιεί και επιμερίζει την ουσία, τα νοήματα, τις επιδιώξεις και τις μεταφυσικές θεωρήσεις της πλατωνικής «Πολιτείας», με λόγο και τρόπο λιτό, λακωνικό, σύγχρονο, πλαισιωμένο συνάμα με παρενθετικές προτάσεις-κλειδιά στο πρωτότυπο κείμενο, με στόχο να αποτελέσει ταυτόχρονα και μέσο και σκοπό, μέσο δηλαδή για να επιτύχουμε τον σκοπό μας, να επανακτήσουμε την ταυτότητά μας, τον ενάρετο τρόπο ζωής, ατομικά και συλλογικά, ως πρόσωπα και ως κοινωνία.
Η πλατωνική «Πολιτεία» είναι το ιερό ευαγγέλιο των Ελλήνων και κανείς μας δεν δικαιούται να μην το γνωρίζει, αν θέλει να αισθάνεται «τω όντι Έλληνας».