Η μεταφυσική της ζωής και του έρωτα
Στο κείμενο «Μεταφυσική της ερωτικής σχέσης» ο Σοπενχάουερ εκθέτει την άποψη ότι το ερωτικό πάθος είναι μια «τρέλα» που προκαλεί το γένος στα άτομα, με στόχο την απόκτηση ενός συγκεκριμένου απογόνου. Οι ερωτευμένοι φαντασιώνονται ότι ενεργούν αποβλέποντας στην κατάκτηση της προσωπικής τους ευτυχίας, όμως εντέλει αποδεικνύονται όργανα των σκοπών του γένους. Στο δοκίμιο που τιτλοφορείται «Η μηδαμινότητα και η δυστυχία της ζωής» ο φιλόσοφος εξετάζει τις διάφορες καταστάσεις στη ζωή ενός ανθρώπου από τις οποίες συντίθεται ένα φάσμα από δεινά, ατυχίες και αποτυχίες. «Η πρακτική χρήση της λογικής και ο στωικισμός» διερευνά τη δυνατότητα της πρακτικής χρήσης της λογικής, την οποία προσφέρει στον άνθρωπο η νόηση• μέσω αυτής ο άνθρωπος μπορεί να πάρει την απαραίτητη απόσταση από τα πράγματα, που θα του επιτρέψει να κρίνει τη σπουδαιότητά τους. Τέλος, στο δοκίμιο «Η θεωρία του γέλιου» ο Σοπενχάουερ ισχυρίζεται ότι το γέλιο πηγάζει από την απρόσμενη σύγκρουση ανάμεσα σε ένα συμβάν και στην αταίριαστη, ως προς αυτό, έννοια με την οποία το συλλαμβάνουμε.
Η μεταφυσική του φύλου Julius Evola
Από τον Πλάτωνα μέχρι τις Ουπανισάδες και τα ιερά κείμενα του Ταοϊσμού, από τις καββαλιστικές διδασκαλίες μέχρι τα κείμενα των Σούφι και την αλχημική και ερμητική παράδοση του Μεσαίωνα, ο Julius Evola αναζητεί να θεμελιώσει μια μεταφυσική αντίληψη σύμφωνα με την οποία τα φύλα στον άνθρωπο -αληθινές πλατωνικές ουσίες και όχι πολιτισμικές κατασκευές όπως τα αντιλαμβάνεται η σύγχρονη ανθρωπολογία- αποτελούν ταυτόχρονα αντικειμενικές υποστάσεις μέσα στο Σύμπαν, το οποίο σε όλες του τις εκδηλώσεις διέπεται από την αρχή του Δύο που ποθεί να αναχθεί στο Ένα. Αυτό είναι και το βαθύτερο νόημα του ανθρώπινου σεξουαλικού Έρωτα, όχι μόνο στις κοσμικές του μορφές αλλά και -προπάντων- στις ιερές και τελετουργικές. Έτσι, προσπερνώντας τον Χριστιανισμό με την απέχθεια που αυτός εξέθρεψε για τη σεξουαλικότητα, θα μας οδηγήσει σε μια γοητευτική περιδιάβαση των σεξουαλικών λατρειών και μυστηρίων σε ένα πλήθος λαών και παραδόσεων: Τάντρα και Ελευσίνεια Μυστήρια, Κουνταλίνι-γιόγκα και αραβικές σεξουαλικές πρακτικές, Ιερός γάμος και Ιερά πορνεία, μυστικές αδελφότητες και μεσαιωνικά τάγματα, μαγικές ερωτικές παραδόσεις, Ίνκουμποι και Σούκουμπες, σαδισμός και μαζοχισμός. Μια σπάνια σε περιεκτικότητα και πλούτο στοιχείων μελέτη, γραμμένη από έναν συγγραφέα ο οποίος, εκτός από μια ιδιόρρυθμη σύγχρονη φωνή από το χώρο αυτού που θα ονομάζαμε “φιλολογικό εσωτερισμό”, είναι και ένας μοναδικός στυλίστας της ιταλικής γλώσσας.
Περιεχόμενα
Εισαγωγή
1. Έρως και σεξουαλική έλξη
2. Η Μεταφυσική του Φύλου
3. Φαινόμενα υπερβατικότητας στον κοσμικό έρωτα
4. Θεοί και θεές, άνδρες και γυναίκες
5. Ιερές τελετές και επικλήσεις
6. Το φύλο στη σφαίρα της μύησης και της μαγείας
Συμπεράσματα
INDEX
Η παρακμή της Δύσης (α’ τόμος)
Ο υπότιτλος του μνημειώδους έργου του Σπένγκλερ, “Μορφολογία της παγκόσμιας ιστορίας”, είναι η κεντρική ιδέα της “Παρακμής της Δύσης”, που ανάγεται στον Γκαίτε και τον Νίτσε. Παγκόσμια ιστορία είναι η ιστορία των φορέων της, των μεγάλων πολιτισμών, οι οποίοι θεωρούνται ως μεγάλοι οργανισμοί που γεννιούνται, ωριμάζουν, ακμάζουν και πεθαίνουν. Ανεξάρτητοι ο ένας από τον άλλον, διέπονται εντούτοις από μια κοινή χαρακτηριστική, αναγκαία, τρόπον τινά οργανική νομοτέλεια, που συνιστά το πεπρωμένο τους. Η ομοιότητα της όψιμης ρωμαϊκής εποχής με τη σημερινή, που είχε επισημανθεί από αρκετούς ιστορικούς και άλλους διανοητές, είναι μια ειδική περίπτωση αυτής της γενικής νομοτέλειας του ζωντανού γίγνεσθαι. Τέτοιοι μεγάλοι πολιτισμοί ή μεγαλοοργανισμοί της παγκόσμιας ιστορίας, που εξετάζονται μορφολογικά στις οργανικές φάσεις γένεσης, άνθησης και παρακμής τους, είναι ο αιγυπτιακός (στον οποίο υπάγεται και ο κρητομινωικός), ο βαβυλωνιακός, ο ινδικός, ο κινεζικός, ο αρχαίος ελληνορωμαϊκός, ο αραβικός (μέρος του οποίου είναι ο πρωτοχριστιανικός – βυζαντινός), ο δυτικός και ο μεξικάνικος πολιτισμός. Ο Σπένγκλερ αντιλαμβάνεται τα επιτεύγματα κάθε πολιτισμού ως “σύμβολα” του ψυχισμού του στην εκάστοτε φάση εξέλιξής του, ως υλοποιήσεις αυτού του ψυχισμού. Οι “φαουστικοί” άνθρωποι του δυτικού πολιτισμού σκαρώνουν πλοία και ανοίγονται σε άγνωστες θάλασσες ως Βίκινγκς, στήνουν γοτθικούς ναούς ως σύμβολα του απείρου, ανακαλύπτουν τη διάσταση του βάθους στην ελαιογρφία και την πολυφωνική μουσική, αναπτύσσουν τα δικά τους μαθηματικά. Όλα αυτά και πολλά άλλα πνευματικά, καλλιτεχνικά και υλικά επιτεύγματα υπερβαίνουν τον περιορισμένο χώρο της ευκλείδειας γεωμετρίας, έκφρασης του απολλώνειου ψυχισμού, τείνοντας προς το διάστημα. Ο ευκλείδειος άνθρωπος είναι περιορισμένος στο εδώ και τώρα, στην πόλη – κράτος, στο ευσύνοπτο σώμα, ενώ το “φαουστικό” ιδανικό είναι κοσμικό, άπειρο, τηλεοραματικό. Ο Σπένγκλερ, πολυΐστωρ και εντονότατα “φαουστικός” , δαμάζει τεράστιες μάζες πολιτιστικού υλικού αναζητώντας με τη “φυσιογνωμική” ματιά του ομοιότητες και αναλογίες ανάμεσα στις μορφολογικά συγγενείς φάσεις των οκτώ πολιτισμών που πραγματεύεται, οι οποίες αναδεικνύονται ως μορφολογικά “ταυτόχρονες”, καθώς όλα τα μεγάλα δημιουργήματα, όλες οι επιμέρους μορφές της θρησκείας, της τέχνης, της πολιτικής, της κοινωνίας, της οικονομίας, της επιστήμης γεννιούνται, ολοκληρώνουν την ανάπτυξή τους και σβήνουν “ταυτόχρονα”, ανεξάρτητα από τον ημερολογιακό χρόνο. Τέτοια “ταυτόχρονα” φαινόμενα είναι μεταξύ άλλων ο βουδισμός, ο στωικισμός και ο σοσιαλισμός, τρεις τρόποι ψυχικής παρακμής τριών διαφορετικών πολιτισμών. Αυτή η κυκλική – μορφολογική θεώρηση της ιστορίας έχει επικριθεί περισσότερο από κάθε άλλη πτυχή της “Παρακμής της Δύσης”, ενώ έχουν επιδοκιμασθεί αμέτρητες πραγματολογικές παρατηρήσεις και κρίσεις – ανακαλύψεις της φυσιογνωμικής – μορφολογικής φιλοσοφίας του και η ιστορία του 20ου αιώνα έχει υπερεπιβεβαιώσει τις κεντρικές προβλέψεις του. Το θεωρητικό πλαίσιο μπορεί να είναι απλώς η Ιθάκη που χαρίζει το μεγάλο ταξίδι της πλούσιας και συνεχώς τεταμένης ανάγνωσης. Έτσι και ο αναγνώστης δεν καλείται να πιστέψει, αλλά προπάντων να βιώσει με τη σειρά του αυτή την περιπέτεια διαμέσου των πολιτισμών, να σκεφθεί ο ίδιος και να κρίνει μέσα από τη δική του εμπειρία του κόσμου. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)
Πρόλογος στην αναθεωρημένη έκδοση
Πρόλογος στην πρώτη έκδοση του 1ου τόμου
Εισαγωγή
Πίνακες
1. Το νόημα των αριθμών
2. Το πρόβλημα της παγκόσμιας ιστορίας
Ι. Φυσιογνωμική και συστηματική θεώρηση
ΙΙ. Η ιδέα του πεπρωμένου και η αρχή της αιτιότητας
3. Μακρόκοσμος
Ι. Η συμβολική του κοσμοειδώλου και το πρόβλημα του χώρου
ΙΙ. Απολλώνεια, φαουστική, μαγική ψυχή
4. Μουσική και γλυπτική
Ι. Οι εικαστικές τέχνες
ΙΙ. Γυμνό και προσωπογραφία
5. Η εικόνα της ψυχής και το συναίσθημα της ζωής
Ι. Για τη μορφή της ψυχής
ΙΙ. Βουδισμός, στωικισμός, σοσιαλισμός
6. Φαουστική και απολλώνεια γνώση της φύσης
Ευρετήριο κυρίων ονομάτων
Η παρακμή της Δύσης (β’ τόμος)
Η κυκλική θεωρία του Σπέγκλερ δεν καταργεί μόνο το γνώριμο σχήμα περιοδολόγησης της παγκόσμιας ιστορίας: αρχαιότητα – μεσαίωνας – νεώτεροι χρόνοι δεν προτείνει απλώς μια διαφορετική ερμηνεία της Αναγέννησης, αφού τίποτε από όσα έχουν παρακμάσει δεν μπορεί να αναγεννηθεί δεν παραμερίζει μόνο την ευρωκεντρική ερμηνεία της παγκόσμιας ιστορίας, που συμπιέζει όλον τον υπόλοιπο κόσμο στα εννοιολογικά κλισέ της. Ίσως το πιο προκλητικό χαρακτηριστικό της, το οποίο εξόργισε τόσο τους φιλελεύθερους όσο και την Αριστερά, όπως ασφαλώς και τους συντηρητικούς που πιστεύουν ότι μπορούν να συντηρούν εσαεί τις “αξίες” τους, είναι η κυκλική-οργανική θνησιγένεια όλων των μορφών του πολιτισμού, η άρνηση του προοδευτισμού, της πίστης στη συνεχή – ευθύγραμμη, τεθλασμένη ή κυματοειδή – πρόοδο. Ο παραλίγο γεωμετρικός προοδευτισμός της Αριστεράς δεν είναι ένας σεισμόπληκτος που κατά το μεγαλύτερο μέρος κατέρρευσε με τη διόλου παταγώδη αυτοανατροπή του υπαρκτού σοσιαλισμού. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι καθώς επίσης και η αναφανδόν αντιπροοδευτική δομή των κομμουνιστικών καθεστώτων έδειξαν με τον πιο οδυνηρό τρόπο ότι η αριστερή πρόοδος σχεδόν ταυτίζεται με την τεχνική πρόοδο, την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων και – κατά προέκταση, αν και ανομολόγητα και αθέλητα – με τη δυναμική της αγοράς, που διαιωνίζει τον κοινωνικό δαρβινισμό. Είναι η πρόοδος στην κυριαρχία πάνω στη φύση, όχι μόνο την εξωτερική, που διαμαρτύρεται μέσω φυσικών καταστροφών και με τη φωνή των “οικολόγων” , αλλά και την εσωτερική φύση, την ανθρώπινη ψυχή, η οποία χαζεύει ανήμπορη – όπως οι φελλαχολαοί, θα έλεγε ίσως ο Σπέγκλερ – τα νεορρωμαϊκά θεάματα, στα οποία ανήκουν και οι απανωτοί πόλεμοι από τη στρατόσφαιρα. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που ο Σπένγκλερ διαβάζεται πάλι περισσότερο υπό τη σκιά της παγκοσμιοποιημένης ηττοπάθειας. Το σκάνδαλο για τους ιστοριογράφους, που με εξαίρεση τον Άρνολντ Τόυνμπη δεν τον ακολούθησαν, είναι το αβάσταχτο βάρος των επιβεβαιώσεων που δυστυχώς επιφύλαξαν τα ογδόντα χρόνια από τη συνολική έκδοση της “Παρακμής της Δύσης” στις προγνώσεις του Σπένγκλερ. Οι απειράριθμοι αναγνώστες που απολαμβάνουν τη δυνατή, νιτσεϊκή του γλώσσα και παρακολουθούν τη “ματιά του κυνηγού” με την οποία παίρνει σβάρνα πολιτισμούς, τέχνες, μεγαλουπόλεις, λαούς, αυτοκρατορίες, τρόποι ζωής έρχονται και παρέρχονται, ανθούν και παρακμάζουν. Οι “αλήθειες” του Σπένγκλερ που μας προκαλούν πόνο – ο καθένας θα αναγκασθεί να καταπιεί τέτοιες “πικρές αλήθειες” – δεν αναιρούνται με επιχειρήματα. Η λαχτάρα και η ελπίδα ότι μπορεί να σπάσει η μοιραία κυκλική πορεία της ως τώρα ιστορίας, αφού ακόμη και η γραμμική δεν είναι ανοδική, ο ισχυρισμός ότι μπορεί να επιτευχθεί στο μέλλον κάτι που ως τώρα δεν αποδεικνύεται με επιστημονικά επιχειρήματα, αλλά με ιστορικές πράξεις των συνειδητών και υπεύθυνων υποκειμένων, μιας και δεν αποτολμά κανείς αυτή τη στιγμή τη λέξη επανάσταση. Μόνο τότε θα διαψευσθεί πραγματικά η θεωρία του Σπέγκλερ. Μπροστά σε μια τέτοια ανθρωπιά θα ωχριά ακόμη και η γλαφυρή οξυδέρκειά του. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)
Περιεχόμενα
1. Προέλευση και γεωγραφική περιοχή
2. Πόλεις και λαοί
3. Προβλήματα του αραβικού πολιτισμού
4. Το κράτος
5. Ο μορφολογικός κόσμος της οικονομικής ζωής
Ευρετήριο κυρίων ονομάτων
Η περίπτωση Βάγκνερ – Νίτσε εναντίον Βάγκνερ – Οι διθύραμβοι του Διονύσου
Χάρισα στον εαυτό μου μια μικρή ανάπαυση. Δεν είναι μόνο καθαρή κακία το ότι επαινώ τον Μπιζέ σ’ αυτό το δοκίμιο σε βάρος του Βάγκνερ. Ανάμεσα σε πολλά αστεία, παρουσιάζω ένα θέμα που δεν είναι αστείο. Το να γυρίσω την πλάτη μου στον Βάγκνερ ήταν για μένα πεπρωμένο· το να μ’ αρέσει κάτι μετά αυτόν, νίκη. Κανένας ίσως δεν παραμεγάλωσε τόσο επικίνδυνα με τη βαγκνερίτιδα· κανένας δεν αμύνθηκε πιο σκληρά εναντίον της, κανένας δεν χάρηκε τόσο πολύ που την ξεφορτώθηκε. Μεγάλη ιστορία! -θέλετε δυο λόγια γι’ αυτήν;- Αν ήμουν μοραλιστής, ποιος ξέρει πώς θα την ονόμαζα! Ίσως αυτοϋπερνίκηση. – Αλλά ο φιλόσοφος δεν αγαπάει τους μοραλιστές… δεν αγαπάει ούτε τις όμορφες λέξεις…
Τι ζητάει από τον εαυτό του ένας φιλόσοφος κατά πρώτο και τελευταίο λόγο; Να ξεπεράσει την εποχή του μέσα του, να γίνει “άχρονος”. Επομένως, με ποιο πράγμα έχει να παλέψει σκληρότερα; Μ’ οτιδήποτε τον κάνει να είναι παιδί της εποχής του. Πολύ καλά! Είμαι, τόσο όσο και ο Βάγκνερ, παιδί αυτής της εποχής, δηλαδή ένας παρακμιακός: μόνο που εγώ το κατάλαβα, μόνο που εγώ αντιστάθηκα σ’ αυτό. Ο φιλόσοφος μέσα μου αντιστάθηκε. […] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
Περιεχόμενα
Σημείωμα για την έκδοση
Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΒΑΓΚΝΕΡ
Πρόλογος
Η περίπτωση Βάγκνερ
Πρώτο υστερόγραφο
Δεύτερο υστερόγραφο
Επίλογος
ΝΙΤΣΕ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΒΑΓΚΝΕΡ
Πρόλογος
Πού θαυμάζω εγώ
Πού έχω αντιρρήσεις
Ιντερμέτζο
Ο Βάγκνερ ως κίνδυνος
Μια μουσική δίχως μέλλον
Εμείς οι αντίποδες
Πού ανήκει ο Βάγκνερ
Ο Βάγκνερ ως απόστολος της αγνότητας / παρθενίας
Πώς ξέκοψα από τον Βάγκνερ
Ο ψυχολόγος παίρνει τον λόγο
Επίλογος
ΟΙ ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΙ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ
Μόνο τρελός! Μόνο ποιητής!
Ανάμεσα στις θυγατέρες τις ερήμου
Τελευταία θέληση
Ανάμεσα στ’ αρπακτικά πουλιά
Το σημάδι της φωτιάς
Ο ήλιος δύει
Θρήνος της Αριάδνης
Φήμη και αιωνιότητα
Για τη φτώχεια του πλουσιότερου
Σημειώσεις
Η πολιτική ως επάγγελμα
Η μελέτη που μεταφράσαμε αποτελεί διάλεξη, που έκανε ο Max Weber το 1918 στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου και τη δημοσίευσε το 1919. Τον ίδιο χρόνο, ο Max Weber έδωσε στο ίδιο Πανεπιστήμιο την άλλη πολύκροτή του διάλεξη «Η επιστήμη ως επάγγελμα» που, μαζί με την «πολιτική ως επάγγελμα», μας δίνει συμπυκνωμένα την πείρα της ζωής του. Οι δύο αυτές διαλέξεις έγιναν μόλις τελείωσε ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος. Με τις διαλέξεις αυτές, ο Max Weber προσπάθησε να βοηθήσει ιδίως του νέους, να βγουν από την πνευματική, ηθική και πολιτική σύγχυση, που ακολούθησε τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Η γενιά μας ακόμη δεν βγήκε από μιαν ακόμη πιο βαθειά σύγχυση, που ακολούθησε το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Μπορεί λοιπόν να καταλάβει κανένας το αίτημα της εποχής εκείνης, πού ώθησε τον Max Weber να κάνει τις δύο αυτές διαλέξεις, οι οποίες διατηρούν ακέραιη την επικαιρότητά τους και σήμερα.
Η τέχνη να επιβιώνεις
Κανένας άνθρωπος δεν έχει ζήσει στο παρελθόν, και κανείς δε θα ζήσει στο μέλλον. Το παρόν είναι η μόνη μορφή κάθε ζωής και το μόνο σίγουρο κτήμα της, το οποίο κανείς δεν μπορεί να της αφαιρέσει.
Άρθουρ Σοπενάουερ
Η τέχνη να ζεις με τις γυναίκες
“Αν ο κόσμος γεννήθηκε από κάποια θεϊκή παραξενιά, τότε η γυναίκα είναι το πλάσμα με το οποίο ο Παντοδύναμος αποδεικνύει πόσο απρόβλεπτη είναι η απρόσιτη φύση του”.
Αυτό το ευφυολόγημα, όσο κι αν ανήκει στις προαιώνιες ανδρικές προκαταλήψεις, αποδεικνύει σε όλους, άνδρες και γυναίκες, πόσο αναγκαίο ήταν να γραφεί το βιβλίο αυτό.
Όσο περισσότερο μελετώ τους άνδρες, τόσο λιγότερο τους ανέχομαι. Αν μπορούσα να πω το ίδιο και για τις γυναίκες, τότε θα ήταν όλα τέλεια.
Άρθουρ Σοπενχάουερ
Ωραίο φύλο;
Αυτό το φύλο με το λειψό μπόι, τους στενούς ώμους, τους φαρδιούς γοφούς και τα κοντά ποδάρια, μόνο το θολωμένο από λαγνεία ανδρικό μυαλό θα μπορούσε να το ονομάσει ωραίο: γιατί σ αυτό το πάθος, την ανδρική λαγνεία, κρύβεται όλη η ωραιότητα του.
Το ασθενές φύλο
Οι γυναίκες είναι το sexus sequior, το από κάθε άποψη μειονεκτικό ασθενές φύλο, του οποίου η αδυναμία πρέπει να προστατεύεται, ενώ η επίδειξη υπερβάλλοντος σεβασμού προς τις γυναίκες είναι γελοία και μας ρίχνει στα μάτια τους.
Ένα πλάσμα χωρίς ειδικά ενδιαφέροντα
Ούτε για την μουσική, ούτε για την ποίηση, ούτε για τις εικαστικές τέχνες έχουν οι γυναίκες την οποιαδήποτε αίσθηση και ευαισθησία, και όταν προσποιούνται κάτι τέτοιο, απλώς κοροϊδεύουν τους γύρω τους στην προσπάθεια τους να γίνουν ευχάριστες. Αυτό τους στερεί την ικανότητα να ενδιαφερθούν πραγματικά και αντικειμενικά για κάτι, κι ο λόγος είναι, φαντάζομαι, ο εξής: Ο άνδρας επιδιώκει να οικειοποιηθεί άμεσα κάτι, είτε κατανοώντας το είτε δια της βίας. Η γυναίκα όμως παντού και πάντα έχει έμμεση εξοικείωση, και συγκεκριμένα μέσα από έναν άνδρα· η άμεση επιρροή της περιορίζεται στον άνδρα, και μόνο σ αυτόν. Άρα η φύση της γυναίκας είναι να βλέπει τα πάντα σαν έναν τρόπο να κερδίσει τον άνδρα, και το ενδιαφέρον της για οτιδήποτε άλλο είναι πάντα προσποιητό, μια απλή παράκαμψη στον δρόμο προς τον στόχο της, η οποία αποτελείται από κοκεταρία και προσποίηση. Γι αυτό και γράφει ο Ρουσώ: “Οι γυναίκες γενικά δεν αγαπούν καμία τέχνη, δεν εντρυφούν σε τίποτα και δεν έχουν καμία ιδιοφυΐα” (επιστολή στον ντ Αλαμπέρ, υποσημείωση 20). Όποιος έχει μάτια και βλέπει την απάτη, μπορεί να το διαπιστώσει αυτό. Δεν έχεις παρά να δεις τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφέρονται σε μια συναυλία, στην όπερα ή στο θέατρο, την παιδιάστικη απλοϊκότητα, για παράδειγμα, με την οποία ψιθυρίζουν η μία στην άλλη, την ώρα που ακούγονται τα ωραιότερα κομμάτια των μεγαλύτερων αριστουργημάτων.
Η τέχνη του να είσαι ευτυχισμένος
To βιβλίο αυτό αποτελεί μια μικρή πραγματεία πρακτικής σοφίας με στόχο την κατάκτηση της ευτυχίας. Πώς όμως ο δάσκαλος του σύγχρονου πεσιμισμού, ο Άρτουρ Σοπενχάουερ, καταπιάστηκε με ένα τέτοιο εγχείρημα; Το έκανε διότι άλλο η θεωρητική φιλοσοφία και άλλο η πρακτική σοφία της ζωής: δεν πρέπει να εγκαταλείπουμε την ελπίδα ούτε να γυρνάμε την πλάτη σε κανόνες ζωής, αποφθέγματα και συμβουλές που θα μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες. Η πεσιμιστική πεποίθηση ότι η ζωή μας αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στον πόνο και στην ανία είναι αυτή ακριβώς που καθιστά επιτακτική την ανάγκη μιας πρακτικής σοφίας για να ζούμε καλύτερα. Είναι προς όφελός μας να βρούμε κανόνες ζωής για να περιορίσουμε τα δεινά της ύπαρξης, να αντέχουμε τα χτυπήματα της μοίρας και να κατακτήσουμε, αν όχι την απόλυτη ευτυχία, μια ευτυχία σχετική, την ευτυχία εκείνη που συνίσταται στην απουσία του πόνου.
Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο
Ο Άρτουρ Σοπενχάουερ, ένας από τους μεγαλύτερους φιλοσόφους, έγραψε τον 19ο αιώνα ένα οξύ, οργισμένο, ανατρεπτικό και ταυτόχρονα σοφό, γλαφυρό και με υποδόριο χιούμορ δοκίμιο (που εκδόθηκε μετά θάνατον] υπό τον εύγλωττο τίτλο «Η τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο”, που αυτοσυστήνεται ως εγχειρίδιο επικράτησης έναντι οποιουδήποτε αντιπάλου σε μια αντιπαράθεση. “Εριστική διαλεκτική” έγραψε ο ίδιος ο Σοπενχάουερ, συγκαλύπτοντας έτσι κάθε ειρωνικό τόνο, “είναι η τέχνη του να λογομαχεί κανείς – και να λογομαχεί με τέτοιο τρόπο ώστε να υπερασπίζεται επαρκώς τις θέσεις του, είτε έχει δίκιο είτε άδικο”. Και σαν να ήθελε να διαβεβαιώσει τους αναγνώστες του ότι το εννοούσε ειλικρινά αυτό, πρόσθεσε: «Σε μια αντιπαράθεση, πρέπει να αγνοήσουμε την αντικειμενική αλήθεια, ή μάλλον να την εκλάβουμε ως μια τυχαία συγκυρία, και να επικεντρωθούμε μόνο στην υπεράσπιση της θέσης μας και στην αντίκρουση της θέσης του αντιπάλου”. Ασφαλώς, η αληθινή πρόθεση του Σοπενχάουερ ήταν να επιστήσει την προσοχή των αναγνωστών του στα τεχνάσματα που χρησιμοποιούν κατά κόρον οι υπόλοιποι, είτε πρόκειται για πολιτικούς είτε για δημοσιογράφους, διαφημιστές ή εμπόρους. Προφασιζόμενος ότι διδάσκει τη «στρεψοδικία” (όπως χαρακτήρισε αργότερα ο ίδιος τη ρητορική), στην πραγματικότητα δίδαξε πώς να την αναγνωρίζει κανείς και, κατ’ επέκταση, πώς να την αντιμετωπίζει. Αυτό το δηκτικό μικρό έργο παραμένει ακόμη και σήμερα ένα πολύτιμο εργαλείο για τον σκοπό αυτό.