Μπουσίντο – Η ψυχή των Σαμουράι
Οι Σαμουράι ήταν οι ευγενείς πολεμιστές της Ιαπωνίας. Γέννημα μιας φεουδαρχικής κοινωνίας και διαρκών πολεμικών συγκρούσεων, έπρεπε να διαμορφώσουν το δικό τους κώδικα συμπεριφοράς, τη δική τους ηθική, προκειμένου να λειτουργήσουν ως τάξη ξεχωριστή. Αυτή την αποστολή ήρθε να εκπληρώσει το Μπουσίντο, που όμως δεν περιορίστηκε στα στενά όρια της τάξης των Σαμουράι, αλλά διαπότισε ολόκληρη την ιαπωνική κοινωνία. Το Μπουσίντο δίδασκε στο Σαμουράι όχι μόνο την ανδρεία και το θάρρος στο πεδίο της μάχης αλλά και την αφοσίωση, την ευγένεια, την καλωσύνη, την ειλικρίνεια. Οι Σαμουράι δεν υπήρξαν απλώς έξοχοι πολεμιστές και ικανότατοι χειριστές των πολεμικών όπλων, αλλά αποτέλεσαν το πρότυπο μιας ολόκληρης κοινωνίας.
Περιεχόμενα
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΟΣΗ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. ΤΟ ΜΠΟΥΣΙΝΤΟ ΩΣ ΣΥΣΤΗΜΑ ΗΘΙΚΗΣ
ΙΙ. ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΜΠΟΥΣΙΝΤΟ
ΙΙΙ. ΕΝΤΙΜΟΤΗΤΑ Ή ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
IV. ΚΟΥΡΑΓΙΟ, ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ ΤΗΣ ΤΟΛΜΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΥΠΟΜΟΝΗΣ
V. ΚΑΛΟΣΥΝΗ, ΤΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΘΛΙΨΗΣ
VI. ΕΥΓΕΝΕΙΑ
VII. ΦΙΛΑΛΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΕΙΛΙΚΡΙΝΕΙΑ
VIII. ΤΙΜΗ
ΙΧ. ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΗΣ ΑΦΟΣΙΩΣΗΣ
Χ. Η ΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΟΣ ΣΑΜΟΥΡΑΪ
ΧΙ. ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟΣ
ΧΙΙ. ΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΑΠΟΔΟΣΗΣ
ΧΙΙΙ. ΤΟ ΞΙΦΟΣ, Η ΨΥΧΗ ΤΟΥ ΣΑΜΟΥΡΑΪ
XIV. Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ
XV. Η ΕΠΙΡΡΟΗ ΤΟΥ ΜΠΟΥΣΙΝΤΟ
XVI. ΖΕΙ ΤΟ ΜΠΟΥΣΙΝΤΟ ΣΗΜΕΡΑ;
XVII. ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΜΠΟΥΣΙΝΤΟ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Νέα ζωή
Αυτό το βιβλιαράκι (ακριβώς έτσι, libello, το ονομάζει ο δημιουργός του) είναι ένα μικτό έργο που ενώνει πεζό λόγο και ποιητικές συνθέσεις. Περιέχει μια ιδανική βιογραφία της νεανικής ηλικίας του ποιητή, σφραγισμένη από τον έρωτα για τη Βεατρίκη και στολισμένη με τις ρίμες που αφιέρωσε στην «ευγενικότατη». Όταν ο Δάντης γράφει αυτές τις γραμμές είναι περίπου είκοσι οχτώ χρονών και η Βεατρίκη έχει πεθάνει τρία χρόνια πριν. Αν και η χειρονομία του έχει κάτι από το ύφος ενός αποχαιρετισμού, ταυτόχρονα αναγγέλλει το ώριμο έργο του, το «ιερό ποίημα». Η «Vita Nuova» θεωρήθηκε πάντα πρελούδιο της «Κωμωδίας».
Νίτσε Η βούληση για ισχύ ως τέχνη
Το χειμερινό εξάμηνο 1936-1937 ο Μάρτιν Χάιντεγκερ πραγματοποίησε στο Πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ στο Μπραϊσγκάου σειρά δίωρων μαθημάτων υπό τον τίτλο «Νίτσε. Η βούληση για ισχύ».Με αυτόν τον τίτλο ανακοινώνεται η παράδοση στον οδηγό σπουδών, σε συμφωνία με την επικεφαλίδα των χειρόγραφων σημειώσεων της παράδοσης. Η συγκεκριμενοποίηση του τίτλου με την προσθήκη «ως τέχνη», με βάση το τέταρτο μέρος του 3ου βιβλίου της νιτσεϊκής Βούλησης για ισχύ, κατέστη αναγκαία λόγω των παραδόσεων για τον Νίτσε στα χρόνια που ακολούθησαν, ιδίως λόγω της παράδοσης του εαρινού εξαμήνου 1939 με θέμα «Η διδασκαλία τού Νίτσε για τη βούληση για ισχύ ως γνώση». Το κείμενο των μαθημάτων της παράδοσης, σε επεξεργασμένη μορφή και με επιμέλεια του ίδιου του. Χάιντεγκερ, εκδόθηκε το 1961. Αυτή η επεξεργασία πραγματοποιήθηκε σε μεγάλη χρονική απόσταση από το αρχικό χειρόγραφο της παράδοσης και με την πρόθεση μιας ολοκληρωμένης δημοσίευσης των πανεπιστημιακών παραδόσεων και των πραγματειών για τη φιλοσοφία του Νίτσε, που προέκυψαν μεταξύ των ετών 1936 και 1946. Η δημοσίευση, σύμφωνα με τον πρόλογο του Χάιντεγκερ, προοριζόταν να προσφέρει μιαν εικόνα της οδού που διήνυσε ο στοχασμός του από το 1930 έως το 1947.
Νόμων συγγραφή
Στη «Νόμων Συγγραφή», την οποία ο Πλήθων έγραψε, όπως τα περισσότερα έργα του, σε αρκετά προχωρημένη ηλικία, συνοψίζεται η φιλοσοφική, θεολογική και κοινωνική σκέψη του. Δυστυχώς σώζονται σήμερα μόνο 16 από τα 101 κεφάλαια της Συγγραφής, διότι ήταν γραμμένα και ξεχωριστά από το χειρόγραφο του συνολικού έργου, το οποίο μετά τον θάνατο του Πλήθωνος στον Μυστρά στις 26 Ιουνίου 1452 έφτασε στα χέρια της Θεοδώρας Ασενίνας, της γυναίκας του Δημητρίου Παλαιολόγου. (. . .)
Ο άνθρωπος και η κοινωνία (αγώνας για την ύπαρξή του)
Το δικό μας πολιτισμένο σύστημα, ο πολιτισμένος μας κόσμος δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια μία παρέλαση από μασκαράδες «μασκαράδες». Μέσα δεν μπορείς να βρεις, στρατιωτικούς, καλόγερους , βασιλιάδες, γιατρούς , φιλοσόφους και ό,τι άλλο θέλεις. Όλοι αυτοί φοράνε μια στολή και μια μάσκα που άμα τη βγάλουνε θα παρουσιαστούν οι μεγαλύτεροι χρηματοθήρες. Έτσι ο ένας π.χ φοράει τη μάσκα της δικαιοσύνης και του νόμου (έτσι έχει την ευκαιρία να βλάψει πιο σίγουρα τον πλησίον του) , ο άλλος έχει προτιμήσει τη μάσκα του πατριωτισμού , της γενναιότητας και του γενικού καλού. Το ίδιο συμβαίνει και με αυτούς που κρύβονται πίσω απο τη μάσκα της φιλοσοφίας , της φιλανθρωπίας κ.λπ. Όλοι έχουν κάποιους κρυφούς σκοπούς που τους κρύβουν με μεγάλη τέχνη…
Ο άνθρωπος και το πεπρωμένο
Στην πρώτη πραγματεία που εμπεριέχεται στο βιβλίο, η οποία φέρει τον τίτλο Το ιδανικό και το πραγματικό, ο Άρθουρ Σοπενχάουερ εξετάζει τι στην αντίληψή μας για τα πράγματα ανήκει στον χώρο του ιδανικού, τι μπορεί δηλαδή να αποδοθεί σε εμάς τους ίδιους και δεν αποτελεί απεικόνιση μιας αντικειμενικής πραγματικότητας, και τι μπορεί να υπάρχει αντικειμενικά και ανεξάρτητα από τη δική μας αντίληψη, και αφού παραθέσει τις απόψεις άλλων φιλοσόφων, ξεκινώντας από τον Πλωτίνο, καταλήγει στη δική του θέση. Στη δεύτερη πραγματεία, η οποία φέρει τον τίτλο Ο άνθρωπος και το πεπρωμένο, ο Σοπενχάουερ, κάνοντας και πάλι μια αναδρομή στις απόψεις παλαιότερων, κυρίως αρχαίων, φιλοσόφων, εκφράζει τον προβληματισμό του για μια φαινομενική σκοπιμότητα που φαίνεται να ενυπάρχει στο πεπρωμένο των ανθρώπων, ούτως ώστε όλα όσα τους συμβαίνουν μοιραία να δίνουν την εντύπωση ότι αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου εκπονημένου από κάποια άγνωστη δύναμη υπέρτερη από αυτούς.
Ο αντίχριστος
Η χριστιανική έννοια του θεού – ο θεός ως παρηγοριά των άρρωστων, ο θεός ως αράχνη, ο θεός ως πνεύμα- είναι μια απ’ τις πιο εκφυλισμένες έννοιες του θείου που διατυπώθηκε ποτέ πάνω στη γη. Περιγράφει ίσως το τελευταίο στάδιο στην κατιούσα εξέλιξη των τύπων του θείου. Ο θεός κατέληξε νάναι το αντίθετο της ζωής, αντί η μεταμόρφωσή της, το αιώνιο “Ναι” της! Ο θεός: διακήρυξη πολέμου κατά της ζωής, της Φύσης, της βούλησης για ζωή! Θεός: η αλάνθαστη συνταγή για κάθε συκοφαντία του “ενθάδε”, κάθε ψέμα του “επέκεινα”! Θεός: το μηδέν που θεοποιήθηκε, η βούληση για εκμηδένιση που ανακηρύχτηκε “αγία”!..
Περιεχόμενα
Εισαγωγή από τον Ήρκο ‘Ρ. Αποστολίδη
Σημείωμα του μεταφραστή για τη β’ έκδοση
Πρόλογος του μεταφραστή στην α’ έκδοση
Βιβλιογραφία-συντομογραφίες
Ο Αντίχριστος. Ανάθεμα κατά του Χριστιανισμού
Νόμος κατά του Χριστιανισμού
Παράρτημα
Γενικό ευρετήριο
Ο ευρωπαϊκός μηδενισμός
«Αυτοί που μου έχουν προκαλέσει τη μεγαλύτερη αηδία ως τώρα είναι τα παράσιτα του πνεύματος: τα συναντάμε ήδη παντού στην άρρωστη Ευρώπη μας· και μάλιστα να θεωρούν την ηθική τους συνείδηση ως την καλύτερη του κόσμου. Μπορεί να είναι λίγο τεθλιμμένοι, με κάποιο αέρα πεσιμισμού, αλλά κυρίως είναι αδηφάγοι, βρομεροί, που σκορπίζουν παντού βρομιά, καταχθόνιοι, άνθρωποι που χώνονται παντού, που ρέπουν στην κλεψιά, πρόστυχοι -και αθώοι, όπως όλοι οι μικροί αμαρτωλοί και τα μικρόβια. Ζουν σε βάρος των άλλων ανθρώπων που διαθέτουν πνεύμα και το μοιράζουν γενναιόδωρα: ξέρουν ότι ταιριάζει στην ίδια τη φύση του πλούσιου πνεύματος να ζει ανιδιοτελώς, χωρίς την παραμικρή, μικρόψυχη έγνοια για το αύριο, και να σπαταλά τον εαυτό του αφρόντιστα. – Γιατί το πνεύμα είναι ένας κακός διαχειριστής και δεν δίνει διόλου προσοχή στο γεγονός ότι τα πάντα ζουν και τρέφονται απ’ αυτό» (Φρ. Νίτσε).
Περιεχόμενα
Συντομογραφίες
Στ. Ροζάνης: Ο Νίτσε και το τραύμα της Νεωτερικότητας
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ
Βούληση για Δύναμη και Ευρωπαϊκός Μηδενισμός
ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ: Ο ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ
Πρόλογος
Υπό μορφή σχεδίου
Ι. Μηδενισμός
1. Ο μηδενισμός ως συνέπεια του τρόπου, με τον οποίο έχουν ερμηνευθεί ως τις μέρες μας οι αξίες της ύπαρξης
2. Μακρινές αιτίες του μηδενισμού
3. Το μηδενιστικό κίνημα ως έκφραση της παρακμής
4. Η κρίση: ο μηδενισμός και η σκέψη της επιστροφής
ΙΙ. Για την ιστορία του ευρωπαϊκού μηδενισμού
a) Ο σύγχρονος σκοταδισμός
b) Οι τελευταίοι αιώνες
c) Σημάδια ενδυνάμωσης
Ο ηγεμόνας
Αυτό που θέλει ο λαός είναι πιο τίμιο απ’ αυτό που θέλουν οι μεγάλοι, επειδή μόνο αυτοί θέλουν να καταπιέζουν, ενώ εκείνος μόνο να μην καταπιέζεται.
Το καλύτερο φρούριο που υπάρχει είναι να μην είναι κανείς μισητός στο λαό, γιατί, ακόμα κι αν έχεις φρούρια και ο λαός σε μισεί, δεν θα σε σώσουν.
Οι αδικίες πρέπει να γίνονται όλες μαζί, έτσι ώστε, κρατώντας λιγότερο, να ενοχλούν λιγότερο· και τα ευεργετήματα να γίνονται σιγά-σιγά, για να διαρκεί περισσότερο η γεύση τους. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
Σημείωμα της μεταφράστριας
Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΑΚΛΑΒΕΛΛΟΣ ΣΤΟΝ ΛΑΥΡΕΝΤΙΟ ΤΩΝ ΜΕΔΙΚΩΝ ΤΟΝ ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗ
I. Πόσα είδη ηγεμονιών υπάρχουν και με ποιους τρόπους αποκτιούνται
II. Περί των κληρονομικών ηγεμονιών
III. Περί των μεικτών ηγεμονιών
IV. Γιατί το βασίλειο του Δαρείου, που είχε καταλάβει ο Αλέξανδρος, δεν επαναστάτησε εναντίον των διαδόχων του μετά το θάνατο του Αλέξανδρου
V. Με ποιο τρόπο πρέπει να διοικούνται οι πολιτείες ή ηγεμονίες, που, προτού κατακτηθούν, ζούσαν με δικούς τους νόμους
VI. Περί των νέων ηγεμονιών, που αποκτά κανείς με τα όπλα του και με την αξία του
VII. Περί των νέων ηγεμονιών που αποκτιούνται με ξένα όπλα και τύχη
VIII. Περί εκείνων που γίνονται ηγεμόνες με κακουργήματα
ΙΧ. Περί των πολιτικών ηγεμονιών
Χ. Με ποιο τρόπο πρέπει να μετριούνται οι δυνάμεις όλων των ηγεμονιών
ΧI. Περί των εκκλησιαστικών ηγεμονιών
ΧII. Πόσα είδη στρατιών υπάρχουν και περί μισθοφορικών στρατών
ΧIII. Περί επικουρικών, μεικτών και εθνικών στρατών
XIV. Τα στρατιωτικά καθήκοντα του ηγεμόνα
XV. Περί των πραγμάτων για τα οποία οι άνθρωποι και ιδιαίτερα οι ηγεμόνες επαινούνται ή κατηγορούνται
XVI. Περί γενναιοδωρίας και φειδούς
XVII. Περί σκληρότητας και ευσπλαχνίας, και αν είναι καλύτερο να σε αγαπούν παρά να σε φοβούνται ή το αντίθετο
XVIII. Με ποιο τρόπο πρέπει να κρατούν το λόγο τους οι ηγεμόνες
XIX. Πώς να αποφύγεις την περιφρόνηση και το μίσος
XX. Αν τα φρούρια και τα άλλα πράγματα που καθημερινά φτιάχνουν οι ηγεμόνες είναι χρήσιμα ή άχρηστα
XXI. Πώς πρέπει να φέρεται ο ηγεμόνας για να τον εκτιμούν
XXII. Περί των εμπίστων των ηγεμόνων
XXIII. Με ποιο τρόπο πρέπει να αποφεύγονται οι κόλακες
XXIV. Γιατί οι ηγεμόνες της Ιταλίας έχασαν τα κράτη τους
XXV. Πόση δύναμη έχει η τύχη στα ανθρώπινα πράγματα και με ποιο τρόπο μπορεί κανείς να της αντισταθεί
XXVI. Προτροπή να ελευθερωθεί η Ιταλία από τους βαρβάρους
Σημειώσεις
Επιλεγόμενα ή αναδρομική εισαγωγή στον Νικκολό Μακιαβέλλι (Τάκης Σαλκιτζόγλου)
Α. Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΤΥΧΗ ΤΟΥ ΜΑΚΙΑΒΕΛΛΙ
Β. ΟΙ ΠΡΟΜΑΚΙΑΒΕΛΛΙΚΟΙ
Γ. Ο ΑΝΑΤΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ
Δ. ΟΙ ΕΠΙΓΟΝΟΙ
Ε. Ο ΜΑΚΙΑΒΕΛΛΙ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ
ΒΑΣΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ο προορισμός του ανθρώπου
Ο πρωτοεκδοθείς το 1800 στο Βερολίνο Προορισμός του ανθρώπου, είναι το πιο δημοφιλές έργο του Φίχτε. Εκεί ο φιλόσοφος προσπάθησε να εκλαϊκεύσει, τρόπον τινά, τις φιλοσοφικές του απόψεις για την ουσία του ανθρώπου, μια φιλοσοφική θεματική που άπτεται και της γνωσιοθεωρίας και της ηθικής και της οντολογίας, ζητημάτων που είχε δηλαδή πραγματευτεί με πιο διεξοδικό τρόπο στις προηγούμενες εργασίες του. Το έργο χωρίζεται σε τρία «Βιβλία», τουτέστιν μέρη, επιγραφόμενα αντιστοίχως «Αμφιβολία», «Γνώση», «Πίστη»: το Πρώτο αφορά στα αδιέξοδα που αναφαίνονται από την επιβολή του φυσικο-επιστημονικού κοσμοειδώλου πάνω κυρίως στα αιτήματα της ηθικής, η οποία απαιτεί αυτενεργά, ελεύθερα, όχι φυσιοκρατικά ετεροκαθορισμένα πρόσωπα, απαιτεί δράστες και όχι, όπως απαιτεί το φυσικοεπιστημονικό κοσμοείδωλο, φυσικοθεωρητικά εξηγήσιμες συμπεριφορές σχηματισμών ύλης. Το Δεύτερο βιβλίο έχει διαλογική μορφή. Το Πνεύμα συνομιλεί με το Εγώ και του εκθέτει τα διδάγματα που μπορούν να αντληθούν από τη γνώση περί του ιδίου του Εγώ. Καταλήγει δε στο ότι η γνώση δεν είναι άλλο από την ανασκόπηση καταστάσεων του Εγώ μέσα στον ίδιο του τον εαυτό. […] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)
Περιεχόμενα
Εισαγωγή του μεταφραστή
Πρόλογος
Πρώτο βιβλίο – ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ
Σημειώσεις του μεταφραστή
Δεύτερο βιβλίο – ΓΝΩΣΗ
Σημειώσεις του μεταφραστή
Τρίτο βιβλίο – ΠΙΣΤΗ
Σημειώσεις του μεταφραστή
Γλωσσάρι