Η παρακμή του αστικού πολιτισμού
Η ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟ ΣΤΗ ΜΑΖΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Η πρόσφατη διεθνής συζήτηση για το “μοντέρνο” και το “μεταμοντέρνο” έγινε σε βάση αισθητική ή φιλοσοφική χωρίς να εξιχνιασθούν οι κοινωνικές προϋποθέσεις και αντιστοιχίες των όρων αυτών. Τούτο το βιβλίο ερευνά την εξέλιξη των δυτικών κοινωνιών στα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια και δείχνει πώς η κατάρρευση του αστικού τρόπου σκέψης και ζωής συμπορεύθηκε με τη διαμόρφωση των “μεταμοντέρνων” ιδεολογημάτων και στάσεων. Η ανάλυση κινείται σε πολλαπλά επίπεδα αγκαλιάζει τόσο τις πολιτικές αλλαγές που συντελέσθηκαν κατά τη μετάβαση από τον κλασικό φιλελευθερισμό στη μαζική δημοκρατία, όσο και τις αλλαγές που επέφεραν στην κοινωνική και προσωπική ζωή η σύγχρονη τεχνική, ο σύγχρονος καταμερισμός της εργασίας και τα κινήματα της νεολαίας. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στις κοσμοθεωρητικές μετατοπίσεις, οι οποίες εντοπίζονται με δομικές αναλύσεις της νεότερης λογοτεχνίας, τέχνης, φιλοσοφίας και επιστήμης. Μια εισαγωγή γραμμένη ειδικά για την ελληνική έκδοση εξετάζει την υφή και την τύχη του αστικού πολιτισμού στη χώρα μας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Περιεχόμενα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η ΚΑΧΕΞΙΑ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ
ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ ΣΚΕΨΗΣ
ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΖΩΗΣ
Το κοσμοθεωρητικό πλαίσιο
Βίος και πολιτισμός
Η ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟΥ-ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΣΚΕΨΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ-ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΟ ΣΧΗΜΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Λογοτεχνία και Τέχνη
Γενικά
Οι επί μέρους τομείς
Φιλοσοφία και επιστήμες
Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΜΑΖΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Ο ΕΚΠΕΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΖΩΗΣ ΚΑΙ Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ-ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΟΥ ΣΧΗΜΑΤΟΣ ΣΚΕΨΗΣ
Μεθερμηνεία και μετατροπή του φιλελευθερισμού
Δομικά γνωρίσματα της μαζικής δημοκρατίας
Νοοτροπία και τρόπος ζωής στη μαζική δημοκρατία
Χαρακτήρας και επιδράσεις της πολιτισμικής επανάστασης στη δεκαετία του 1960 και του 1970
Τέχνη και πολιτισμός στη μαζική δημοκρατία
Βασικά γνωρίσματα της επιστημονικής και της φιλοσοφικής σκέψης στη μαζική δημοκρατία
ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
Η σάλπιγγα της αποκάλυψης
Στο κοντινό μέλλον, θαμμένο κάπου στα βάθη της Ανατολίας, ένα τρομακτικό υπερόπλο απειλεί να αφανίσει την ανθρωπότητα.
Είναι η Σάλπιγγα της Αποκάλυψης, κατασκευασμένη από τους ακραίους ισλαμιστές που έχουν ενοποιήσει τα μουσουλμανικά κράτη της Μέσης Ανατολής στο Νέο Χαλιφάτο, σαρώνοντας τα παλιά κοσμικά καθεστώτα. Η Δύση τρομοκρατείται και αναζητεί τρόπους να αντιμετωπίσει αυτή την πρωτοφανή απειλή.
Το πυρηνικό της οπλοστάσιο αδρανοποιείται από μαζική κυβερνοεπίθεση και τότε επιλέγεται μια λύση απελπισίας. Μια ελληνοαμερικανική ομάδα επίλεκτων κομάντος ξεκινά μια αποστολή αυτοκτονίας για να καταστρέψει την υπόγεια κρύπτη της Σάλπιγγας. Εφοδιασμένοι με οπλικά συστήματα υπερυψηλής τεχνολογίας, όπως καμουφλάζ αορατότητας, μίνι πυρηνικά και πολεμικά ρομπότ, οι καταδρομείς βυθίζονται στα έγκατα της γης και εμπλέκονται σε σκληρές μάχες με τους φρουρούς της Σάλπιγγας. Ένας απεγνωσμένος αγώνας δρόμου ξεκινά. Θα προλάβουν να εξουδετερώσουν τη Σάλπιγγα πριν αυτή σημάνει το τέλος του κόσμου; Και, αν τα καταφέρουν, ο κόσμος θα είναι ξανά ο ίδιος;
Η Τζοκόντα – Tραγωδία του Gabriele D’ Annunzio
Τέχνη, αγάπη, έρωτας, πάθος, διεκδίκηση. Δύο γυναίκες κι ένας άντρας. Εγωισμός, αυτοθυσία, θαυμασμός. Ο άνθρωπος είναι τραγικός. Η ζωή γίνεται τραγική όταν ο έρωτας και το πάθος κυριεύουν την ψυχή των ανθρώπων. Για μια τρέλα του μυαλού μπορεί να οδηγηθούν στην αυτοκαταστροφή, απλά για να αποδείξουν ότι αγαπάνε κι ότι νοιάζονται για εκείνον που έχουν ερωτευτεί. Ο Gabriele D’ Annunzio σε φόντο αρχαιοελληνικό βάζει τους πρωταγωνιστές του να αγωνιούν, να προσμένουν, να ελπίζουν και να φοβούνται… Κι ο θάνατος πλαισιώνει τον έρωτα. Όλα είναι μια στιγμή, μια ενστικτώδης απόφαση που στιγματίζει για πάντα μια ζωή. Ένα θεατρικό έργο με ένταση, βαθιά ατμοσφαιρικό, μοναδικά καθηλωτικό.
Η φιλοσοφία του Νίτσε
Ἡ ποίηση, λέγει ὁ ἴδιος ὁ Ριμπώ, ἦταν συνενωμένη μιὰ φορὰ μὲ τὴν ἐπιστήμη καὶ τὴ φιλοσοφία τῆς φύσης. Τὰ ἱερὰ βιβλία τῶν Ἰνδὼν καὶ ἡ Βίβλος, μήπως δὲν εἶνε μεγάλα μεταφυσικὰ ποιήματα, μέσα στὰ ὁποῖα ἡ ἐπισκόπηση τῆς ποικίλης ἐπιφάνειας τῶν πραγμάτων ἑνώνεται μὲ τὶς ὶ βαθειὲς καὶ μελαγχολικὲς ἀπόψεις τοῦ ἀγνώστου; Ὁ Παρμενίδης, ὁ Ἐμπεδοκλῆς, ὁ Ἡράκλειτος, ὁ Πλάτων, ὁ Λουκρήτιος ἦταν ποιηταὶ καὶ σοφοὶ μαζί. Ὁ Νίτσε χωρὶς ἄλλο, παρουσιάζει τὸ μεγαλοπρεπέστερο ὡς τώρα ἀγκάλιασμα τῆς φιλοσοφίας καὶ τῆς ποίησης.
Η φυλετική ευγένεια – Αριστοκρατία και ταϊφάς
Ο Πέτρος Βλαστός υπήρξε από τις πιο μεγάλες προσωπικότητες του αγώνα των δημοτικιστών. Ασχολήθηκε επίσης με θέματα ευγονικής και διαμόρφωσε μια θεωρία αριστοκρατικού φυλετισμού. Ο φιλόσοφος που τον επηρέασε περισσότερο από κάθε άλλον ήταν ο Φρειδερίκος Νίτσε. Στην ανά χείρας έκδοση περιλαμβάνονται η ομιλία του στον Εκπαιδευτικό Όμιλο (Η Φυλετική Ευγένεια), καθώς και πολλά κείμενά του που δημοσιεύθηκαν σε διάφορα περιοδικά για το ίδιο θέμα. Εξαιρετικής σημασίας είναι το άρθρο «Γεωμετρισμός και ταϊφάς», όπου υποστηρίζει ότι η γεωμετρική τέχνη εμφανίζεται και καθιερώνεται σε εποχές που η μάζα επικρατεί έναντι των αρίστων κι οδηγεί τον πολιτισμό σε παρακμή. Παράλληλα εναντιώνεται στο φαινόμενο του ολοκληρωτισμού που έκανε την εμφάνισή του στην Ευρώπη κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου. Το βιβλίο συμπεριλαμβάνει κι αλληλογραφία του Πέτρου Βλαστού με τον παιδικό του φίλο, τον Ίωνα Δραγούμη, όπου συζητούν θέματα γύρω από τον φυλετισμό, καθώς και γράμματα του Βλαστού προς άλλους δημοτικιστές της εποχής όπου εκφράζει την αγανάκτησή του για τον ολοκληρωτισμό στην Γερμανία και την Ιταλία.
Ηράκλειτος
Όλα τα πνευματικά θραύσματα που κληρονομήσαμε από το έργο του Ηράκλειτου, πολλά εκ των οποίων βαθύτατα αινιγματικά, είναι εδώ επεξεργασμένα κατά τρόπο οργανικό και εύληπτο, για να φανούν οι πικρές αλήθειες του χθες και του σήμερα, οι οδηγίες πλεύσεως στον διαρκή αγώνα της ζωής, αλλά και η επιστημονική θέαση όπως και το βαθύτερο μεταφυσικό υπόβαθρο των εννοιών, των προβλημάτων, και των αναζητήσεων που απασχόλησαν, απασχολούν και θα απασχολούν αέναα όλους εκείνους που έχουν οφθαλμούς για να βλέπουν, αυτιά για να ακούνε, και νου για να κατανοούν.
Θρησκεία και τέχνη
Ο Ριχάρδος Βάγκνερ μέσα από τα κείμενα που δημοσίευσε και έχουν επιλεγεί στην εν λόγω έκδοση, εμφανίζεται άκρως ριζοσπαστικός απέναντι σε παραδοσιακές αξίες και θεσμούς, όπως το Κράτος, η θρησκεία και ο γάμος. Παράλληλα, οι επιρροές του από τη θεωρία του Κόμη ντε Γκομπινώ περί ανισότητας των ανθρωπίνων φυλών.είναι ιδιαίτερα έντονες. Στα κείμενά του υποστηρίζει την καθαρότητα των φυλών, ιδιαίτερα των ανώτερων φυλών, και ασπάζεται την ιδέα ότι η ανθρωπότητα έχει εκπέσει εξαιτίας της φυλετικής επιμειξίας. Τα κείμενα «Ηρωισμός και Χριστιανισμός και «Σχετικά με το Γυναικείο Φύλο του Ανθρώπινου Είδους» είναι μια κριτική ανάλυση-παρουσίαση των ιδεών του Κόμη ντε Γκομπινώ, τον οποίο ο μεγάλος Γερμανός μουσουργός τον αποκαλεί «έναν από τους εξυπνότερους ανθρώπους της εποχής μας». Παράλληλα, η μελέτη των επιλεγμένων κειμένων που περιέχονται στην έκδοση βοηθούν τον αναγνώστη και ερευνητή να διακρίνει τους βασικότερους λόγους που ο Νίτσε ήρθε σε ρήξη με τον Βάγκνερ.για τις απόψεις του τελευταίου. Στο κείμενο με τίτλο «Γνώθι Σαυτόν» ο Βάγκνερ εκδηλώνει ανοιχτά τον αντισημιτισμό του και τη διαφωνία του με τους νόμους του γερμανικού κράτους που αναγνώρισαν στους Εβραίους το δικαίωμα να αισθάνονται Γερμανοί πολίτες. Το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί ουσιαστικά μια γνωριμία με τις πολιτικές απόψεις του Βάγκνερ, διαμορφωμένες προς τα τέλη της ζωής του. Επιζητούσε την εθνική αυτογνωσία μέσα από την γη και τη γλώσσα και απέρριπτε όλα τα κόμματα ως μη γερμανικά.
Ινδικό καλοκαίρι
Το Ινδικό Καλοκαίρι ονομάσθηκε έτσι από τις ζεστές καλοκαιρινές συνθήκες του φθινόπωρου στην Νέα Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής σε περιοχές που κατοικούνταν από Ινδιάνους, οι οποίοι και το περιέγραψαν για πρώτη φορά στους Ευρωπαίους. Ένα παράδοξο καλοκαίρι που άρχιζε από τον Σεπτέμβριο και απλώνονταν κάποιες φορές μέχρι και τον Ιανουάριο. Είναι μια εποχή που συμβολίζει την απρόσμενη παράταση της νεότητας ενός ώριμου άνδρα, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ενεργητικότητά του στη ζωή του.
Ιουλιανός ο Παραβάτης και Γ’ Ράιχ – Δύο εχθροί του χριστιανισμού
Το βιβλίο αυτό δεν είναι μόνο προϊόν μελέτης κι έρευνας, είναι και βιωματικό. Υπάρχει τεράστια σύγχυση γύρω από την προσωπικότητα του Ιουλιανού του Παραβάτη και των πραγματικών ιδεών του. Ο Hitler και οι Ναζί αγνοούσαν σημαντικά στοιχεία για τις ιδέες του Ιουλιανού. Μήπως όμως τα αποσιωπούσαν προκειμένου να υποστηριχθεί το αντιχριστιανικό τους αφήγημα; Οι Ναζί είχαν τα ίδια θρησκευτικά σχέδια με τον Ιουλιανό τον Παραβάτη; Οι απόψεις των Ναζί για τους Ιουδαίους και τον θεό τους ήταν ίδιες με του Ιουλιανού; Η επιστολή 51 του Ιουλιανού προς τους Ιουδαίους θα μπορούσε να κάνει τον Hitler να πεταχτεί από την καρέκλα του. Στην ελληνική βιβλιογραφία δεν βρίσκεται εύκολα, όμως όλοι οι ακαδημαϊκοί αναφέρονται περιληπτικά στο περιεχόμενό της όταν γράφουν για τον Ιουλιανό και την εποχή του. Στην ανά χείρας έκδοση περιλαμβάνεται το αρχαίο κείμενο κι η απόδοσή του στα νέα ελληνικά. Εν τέλει, οι Ναζί ήθελαν την επαναφορά του παγανισμού ή την αντικατάσταση του Χριστού και της διδασκαλίας Του με κάτι άλλο;
Ιούλιος Έβολα- ‘Ενα μικρό αφιέρωμα
Η έκδοση περιέχει σε μετάφραση του Χρίστου Γούδη τα έργα του Ιούλιου Έβολα «Η Οδός των Σαμουράι», «Ρενέ Γκενόν», «Οι Εβραίοι και τα Μαθηματικά»
Ο Ιούλιος Έβολα (1898- 1974), Ιταλός ανατρεπτικός φιλόσοφος και κοινωνικός στοχαστής, υπήρξε παράλληλα μύστης και κορυφαίος εσωτεριστής. Επικριτικός για τον άνθρωπο της τετριμμένης καθημερινότητας που ζει για να τρώει, να αναπαράγεται και να πεθαίνει, αναζητά «κάτι περισσότερο από το να ζει», το γερμανικό «mehr als leben», ένα είδος νοσταλγίας για το «hyperuranium», το υπερουράνιο και υπερβατικό, «αυτό που ήταν στις αρχές».